Του Βασίλη Γιαουρδήμου
Παρά την επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου και τις αυξανόμενες αμφιβολίες για τον διεθνή ρόλο της χώρας, η κυβέρνηση εμφανίζεται ανθεκτική στις δημοσκοπήσεις. Τι εξηγεί αυτή τη σταθερότητα;
Σε πολλές ιδιωτικές συζητήσεις, σε καφενεία, πλατείες, ακόμη και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κυριαρχεί η απορία: πώς είναι δυνατόν η κυβέρνηση να διατηρεί τόσο ισχυρή θέση στις δημοσκοπήσεις, ενώ η καθημερινότητα των πολιτών γίνεται ολοένα δυσκολότερη;
Οι τιμές αυξάνονται, η πρόσβαση σε υγεία και παιδεία δυσκολεύει, οι μισθοί μένουν στάσιμοι ή και μειώνονται σε όρους αγοραστικής δύναμης, ενώ στο διεθνές προσκήνιο η χώρα μοιάζει περισσότερο παθητικός παρατηρητής παρά ενεργός διαμορφωτής. Ωστόσο, τίποτα από αυτά – φαινομενικά – δεν επηρεάζει σημαντικά τη δημοσκοπική εικόνα της κυβέρνησης.
Το φαινόμενο αυτό δεν είναι πρωτοφανές, ούτε ανεξήγητο. Αντιθέτως, προκύπτει από ένα σύνθετο πλέγμα παραγόντων, πολιτικών και κοινωνικών, που λειτουργούν ανασταλτικά στην εκδήλωση ευρείας πολιτικής αλλαγής.
1. Ο επικοινωνιακός έλεγχος και η διαχείριση της εικόνας
Τα σύγχρονα μέσα ενημέρωσης διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην αντίληψη που σχηματίζει ο πολίτης για την πραγματικότητα. Όταν μεγάλο μέρος του Τύπου και της τηλεόρασης ευθυγραμμίζεται με την κυβερνητική αφήγηση, τα προβλήματα παρουσιάζονται ως προσωρινά, αναγκαία ή και... θετικά βήματα. Έτσι, η φθορά της καθημερινότητας δεν μεταφράζεται αυτόματα σε πολιτικό κόστος.
2. Η φθορά της εμπιστοσύνης προς το σύνολο του πολιτικού κόσμου
Πολλοί πολίτες αισθάνονται απογοητευμένοι όχι μόνο από την κυβέρνηση, αλλά και από τις εναλλακτικές που προσφέρονται. Η άποψη «όλοι ίδιοι είναι» ή «δεν υπάρχει κανείς καλύτερος» οδηγεί σε πολιτική αδράνεια και διατήρηση της υπάρχουσας κατάστασης, ακόμα και αν είναι προβληματική.
3. Τα διλήμματα και η πολιτική του φόβου
Οι διαρκείς αναφορές σε σταθερότητα, εξωτερικές απειλές ή οικονομικούς κινδύνους ενεργοποιούν αμυντικά αντανακλαστικά στην κοινωνία. Ο φόβος του αγνώστου, της αστάθειας ή του «χειρότερου» συχνά υπερισχύει της ανάγκης για αλλαγή.
4. Η αποσπασματική έκφραση δυσαρέσκειας
Η κοινωνική δυσαρέσκεια δεν εκφράζεται ενιαία. Αντίθετα, εκδηλώνεται μεμονωμένα από κοινωνικές ομάδες χωρίς κοινό αφήγημα ή συνοχή. Αυτό διευκολύνει την πολιτική διαχείριση, ενώ καθιστά δυσκολότερη τη διαμόρφωση ενός πλειοψηφικού ρεύματος αμφισβήτησης.
5. Οι δημοσκοπήσεις ως εργαλείο, όχι καθρέφτης
Αν και οι δημοσκοπήσεις είναι ένα χρήσιμο εργαλείο αποτύπωσης τάσεων, δεν παύουν να υπόκεινται σε περιορισμούς, όπως η επιλογή του δείγματος, η χρονική συγκυρία, η διατύπωση των ερωτήσεων ή η σκοπιμότητα της δημοσιοποίησης. Η υπερβολική εμπιστοσύνη στα αποτελέσματά τους μπορεί να δημιουργεί ψευδείς εντυπώσεις σταθερότητας ή αποδοχής.
6. Η ανάγκη κανονικότητας και αποφυγής νέων κρίσεων
Ύστερα από περισσότερα από 15 χρόνια διαδοχικών κρίσεων – οικονομική, υγειονομική, γεωπολιτική – ένα σημαντικό τμήμα του πληθυσμού επιθυμεί πρωτίστως σταθερότητα και όχι συγκρούσεις. Αυτό οδηγεί συχνά σε αποδοχή ή ανοχή της υφιστάμενης κατάστασης, ακόμη και με το κόστος της υποχώρησης σε βασικά κοινωνικά ή πολιτικά δικαιώματα.
Επίλογος: Από τη σιωπή στη συνειδητοποίηση
Η φαινομενική πολιτική σταθερότητα σε περιβάλλον αυξανόμενης κοινωνικής δυσαρέσκειας δεν είναι παράδοξο. Είναι αποτέλεσμα μιας σειράς παραμέτρων που λειτουργούν αποτρεπτικά στην κοινωνική έκφραση, αλλά όχι απαραίτητα και στην κοινωνική συνείδηση.
Η δημοκρατία δεν λειτουργεί μόνο με αριθμούς ή εικόνα. Λειτουργεί όταν υπάρχει ζωντανή συμμετοχή, κριτική σκέψη και διάλογος. Όσο αυτά απουσιάζουν, οι πολιτικές εξελίξεις παραμένουν ελεγχόμενες – αλλά και εύθραυστες. Το στοίχημα για το μέλλον δεν είναι απλώς η εναλλαγή προσώπων στην εξουσία, αλλά η επανενεργοποίηση του πολίτη ως συνειδητού φορέα αλλαγής.
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου