Με την Ελλάδα να βρίσκεται στην 70ή θέση στην παγκόσμια κατάταξη στο βαρόμετρο ελευθερίας του Τύπου σύμφωνα με την ετήσια έρευνα των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα (Reporters Without Borders-RSF) είναι σαφές ότι το λειτούργημα της δημοσιογραφίας χτυπιέται αλύπητα.

Στην έκθεση που δημοσιεύτηκε το 2021 όσον αφορά στην χώρα μας έμφαση δίνεται στον αρνητικό ρόλο της Κυβέρνησης Μητσοτάκη, καθώς -σύμφωνα με την έρευνα- επιδίωξε να ελέγξει τη ροή της πληροφόρησης προσφέροντας σε πολλά ΜΜΕ διαφημιστικές επιχορηγήσεις επ’ αφορμή της πανδημίας του COVID-19 και της κρίσης στο μεταναστευτικό, η γνωστή και ως λίστα «Πέτσα» για την ύπαρξη της οποίας συστάθηκε και Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής.

Η εξάρτηση αυτή δημιούργησε μια νέα κατάσταση στην οποία «οι δημοσιογράφοι έπρεπε να λάβουν την άδεια της Κυβέρνησης πριν κάνουν ρεπορτάζ σε νοσοκομεία, ενώ το Υπουργείο Υγείας απαγόρευσε στο ιατρικό προσωπικό να μιλά στα μέσα ενημέρωσης». Τον Φεβρουάριο του 2021, επιβλήθηκε στα δημόσια τηλεοπτικά κανάλια να αποσιωπήσουν ένα βίντεο που κυκλοφόρησε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στο οποίο ο ίδιος ο πρωθυπουργός «έσπασε» την καραντίνα και γευμάτισε με πλήθος συνδαιτυμόνων στην Ικαρία. Μάλιστα, προκάλεσε τότε σάλο κυρίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εσωτερικό σημείωμα που αφορούσε στο γεύμα του Πρωθυπουργού αλλά και στην πολύκροτη υπόθεση Λιγνάδη που ταλάνισε την κυβέρνηση.

«Προς συναδέλφους Δ. Παραγωγούς. Δεν παίζουμε φωτογραφία, αλλά ούτε και βίντεο Κ. Μητσοτάκη από τη βεράντα του σπιτιού Στεφανάδη (τραπέζι) Ικαρία. Επίσης παίζουμε μόνο πλάνα του Λιγνάδη, όχι με άλλους».

Αναφέρονται επίσης οι περιπτώσεις ξένων δημοσιογράφων που κάλυπταν το μεταναστευτικό στη Λέσβο και τη Σάμο, τους οποίους απώθησε η Αστυνομία για να μην καταγράψουν τα εκτυλισσόμενα γεγονότα. Η ΕΡΤ, η οποία σύμφωνα με την έκθεση των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα «ελέγχεται από τον Πρωθυπουργό» προέβη σε λογοκρισία ειδήσεων γύρω από το μεταναστευτικό και τα γεγονότα του hot spot της Μόριας. Αναφορά γίνεται και στον νόμο για τις διαδηλώσεις, ο οποίος ορίζει ειδικές ζώνες για τους δημοσιογράφους δυσχεραίνοντας το έργο τους.

Η δολοφονία του Γιώργου Καραϊβάζ

Μαύρη σελίδα στην δημοσιογραφία και τεράστιο πλήγμα στην ελευθερία του τύπου αποτελεί η δολοφονία του Γιώργου Καραϊβάζ στις 10 Απριλίου του 2021, που κατατάσσει την Ελλάδα ανάμεσα στις 5 χώρες (μαζί με το Αφγανιστάν, το Μπαγκλαντές, τον Λίβανο και τη Συρία) όπου ένας επαγγελματίας της ενημέρωσης έχει χάσει τη ζωή του.

Από την πρώτη στιγμή οι Αστυνομικές Αρχές μίλησαν για «συμβόλαιο θανάτου». Η δολοφονία απασχόλησε έντονα τόσο τα εγχώρια όσο και τα διεθνή ΜΜΕ, τα οποία συνέδεσαν τη δολοφονία με το ρεπορτάζ που κάλυπτε ο Καραϊβάζ, δηλαδή το οργανωμένο έγκλημα και τους ανθρώπους της νύχτας. Ανάμεσα σε άλλα, έχει λεχθεί ότι ο βετεράνος δημοσιογράφος σκοτώθηκε για να μην προβεί σε δημοσιογραφικές αποκαλύψεις, καθώς μέσω της ιστοσελίδας του www.bloko.gr προέβαινε σε αποκαλύψεις και ασχολούνταν με την ερευνητική δημοσιογραφία.

Οι δημοσιογράφοι είναι «αγαπημένος» στόχος τόσο των αστυνομικών δυνάμεων σε πορείες, διαδηλώσεις και συγκεντρώσεις όταν «μπλέκουν» στα πόδια των ΜΑΤ όσο και ακροδεξιών ομάδων, λόγω της κάλυψης θεμάτων σχετικά με τους μετανάστες και τους πρόσφυγες .

Ακόμη και όταν γίνονται επιθέσεις κατά ΜΜΕ, όπως στην τοποθέτηση βόμβας στον Σκάι, ο στόχος δεν είναι ο καναλάρχης αλλά η ενημέρωση και οι δημοσιογράφοι.

Επιθέσεις καταγράφονται επίσης, κατά αθλητικών δημοσιογράφων ακόμη και μακριά από αθλητικούς χώρους, συνήθως από οπαδούς ομάδων που δεν συμφωνούν με τις απόψεις που μεταδίδουν.

Από τις επιθέσεις δεν εξαιρούνται και οι δημοσιογράφοι ξένων μέσων ενημέρωσης. Στις 19 Ιανουαρίου 2020, ο ανταποκριτής της Deutsche Welle Tomas Jakobi, δέχθηκε επίθεση και ξυλοκοπήθηκε από ομάδες ακροδεξιών, επειδή προσπάθησε να τραβήξει φωτογραφίες στη διάρκεια διαδήλωσης. Επίθεση δέχθηκαν στις 2 Μαρτίου 2020 οι Γερμανοί δημοσιογράφοι Julian Bush και Franziska Grillmeier, καθώς και ο Βέλγος Quentin Warlop της δημόσιας τηλεόρασης του Βελγίου (RTBF), από άτομα που φορούσαν μαύρα και είχαν καλυμμένα τα πρόσωπά τους, την ώρα που κάλυπταν δημοσιογραφικά τις αφίξεις των προσφύγων στη Λέσβο. Στο ίδιο περιστατικό, ασκήθηκε βία κατά του ανταποκριτή του περιοδικού Spiegel Online Γιώργου Χρηστίδη και των φωτορεπόρτερ (freelance) Michael Trammer και Raphael Knipping .

Οι ενέργειες της κυβέρνησης

Μια από τις πρώτες ενέργειες της κυβέρνησης ήταν να θέσει υπό τον άμεσο έλεγχο του πρωθυπουργικού γραφείου τη Δημόσια Τηλεόραση (ΕΡΤ), το Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΑΜΝΑ) και την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ), και αργότερα τη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας που είναι αρμόδια για την εποπτεία των ΜΜΕ.

Την ίδια ώρα, σάλο προκάλεσε στην χώρα μας αλλά και στο εξωτερικό η ευθεία αντιπαράθεση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με την Ολλανδή δημοσιογράφο Ingeborg Beugel με την ερώτησή της για το μεταναστευτικό να προκαλεί την ατάκα του πρωθυπουργού: «Κατανοώ ότι στην Ολλανδία οι δημοσιογράφοι κάνετε ευθείες ερωτήσεις» υπονοώντας ότι στην Ελλάδα οι δημοσιογράφοι «προσέχουν» τι είδους ερωτήσεις κάνουν στον πρωθυπουργό της χώρας.

Η Ολλανδή δημοσιογράφος δέχθηκε ακόμη και απειλές μετά το περιστατικό της κόντρας με τον Κυριάκο Μητσοτάκη και δήλωσε ότι αναγκάζεται να φύγει από την χώρα μας για την «ασφάλειά» της. Πλήγμα στην ελευθερία του Τύπου και αυτή η περίπτωση.

Η υπόθεση της Γιάννας Παπαδάκου και του Κώστα Βαξεβάνη

Θύελλα αντιδράσεων και κατακραυγή στα social media προκάλεσε η κλήση των δημοσιογράφων Γιάννας Παπαδάκου και Κώστα Βαξεβάνη που καλούνται ως κατηγορούμενοι για την υπόθεση Novartis. Και οι δύο προέβησαν σε αποκαλύψεις για την υπόθεση της φαρμακευτικής εταιρείας που έχει παρακλάδια σε πολλές χώρες, μεταξύ αυτών και στην Ελλάδα.

Δημοσιογραφικές ενώσεις και σωματεία εκφράζουν ανησυχία για τις διώξεις κατά των δημοσιογράφων.

 Σε ανακοίνωσή του, το Διοικητικό Συμβούλιο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συνδικάτων Δημοσιογράφων (ΠΟΕΣΥ – ΠΦΔΕ) επέκρινε τις κατηγορίες σε βάρος δημοσιογράφων λέγοντας ότι έγιναν «χωρίς προηγούμενη νόμιμη διαδικασία». Προστίθεται: «Η ΠΟΕΣΥ διαμαρτύρεται έντονα για όλες τις απόπειρες φίμωσης του Τύπου, και δηλώνουμε ότι οι συνάδελφοι θα έχουν την αμέριστη συμπαράστασή μας».

Την ίδια ώρα ο πρώην δημοσιογράφος και νυν ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, Στέλιος Κούλογλου, κατέθεσε ερώτηση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφορικά με την παρέλευση χωρίς αποτέλεσμα της προθεσμίας, που είχε η χώρα μας να ενσωματώσει την Οδηγία για την προστασία προσώπων που αναφέρουν παραβιάσεις του δικαίου της Ένωσης.

Ο ευρωβουλευτής επισημαίνει στην ερώτηση του ότι στην Ελλάδα, όπως φάνηκε και με την υπόθεση του σκανδάλου Novartis «οι μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος όχι μόνο δεν προστατεύονται αλλά δέχθηκαν δημόσιες επιθέσεις. Έγιναν προσπάθειες να αποκαλυφθεί η ταυτότητά τους, ακόμη και από υπουργό της κυβέρνησης, ο οποίος ερευνάται για το σκάνδαλο. Δύο δημοσιογράφοι που ερεύνησαν την υπόθεση, κατηγορούνται για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση».

Συνεπώς, ο Στέλιος Κούλογλου ζητά από την Κομισιόν να διευκρινίσει τι πρόκειται να κάνει, ώστε ότι η ελληνική κυβέρνηση να εφαρμόσει την οδηγία 2019/1937 και να σχολιάσει τις διώξεις ερευνητών δημοσιογράφων.

Να σημειωθεί ότι η δημοσιογράφος Γιάννα Παπαδάκου έχει λάβει προθεσμία προκειμένου να απολογηθεί στα τέλη Ιανουαρίου μετά την προσφυγή της ζητώντας την ακύρωση της κλήσης σε απολογία.

Για το ζήτημα είχε εκδώσει ανακοίνωση το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΣΗΕΑ εκφράζοντας τον προβληματισμό του για την ενέργεια. «Η ΕΣΗΕΑ εκφράζει την συμπαράστασή της στη Γιάννα Παπαδάκου, μέλος της Ενώσεως, και τονίζει ότι δεν μπορεί να εγκαλείται το ρεπορτάζ και η ερευνητική δημοσιογραφία, που αποτελούν συστατικά στοιχεία της ελευθερίας της ενημέρωσης, η οποία προστατεύεται από το Σύνταγμα» αναφερεται μεταξύ άλλων.

Ο Κώστας Βαξεβάνης έχει κληθεί να απολογηθεί στις 19 Ιανουαρίου 2022 για τις κατηγορίες της συνέργειας σε κατάχρηση εξουσίας, της συνέργειας σε παράβαση καθήκοντος κατά συρροή και της εγκληματικής οργάνωσης-συμμορίας.

Όλα αυτά εν Ελλάδι το 2022…

Πηγή: ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ