Του Λεωνίδα Βατικιώτη

Τραγική φυσιογνωμία για το κόμμα των Εργατικών στην Αγγλία αποδείχθηκε ο ηγέτης του κόμματος Τζέρεμι Κόρμπιν, που παρέδωσε τη σκυτάλη μετά το πολύ άσχημο αποτέλεσμα των πρόσφατων εκλογών. Ο αριθμός των υποψηφίων για την ηγεσία των Εργατικών ήδη ανέρχεται σε έξι. Οι εκλογές θα ξεκινήσουν στις 21 Φεβρουαρίου και θα τελειώσουν στις 2 Απριλίου, ενώ το όνομα του νέου αρχηγού και του αναπληρωτή του αναμένεται να ανακοινωθεί στις 4 Απριλίου, με την έναρξη του συνεδρίου του κόμματος.

Το αποτέλεσμα των εκλογών ήταν αναντίρρητα δραματικό για τους Εργατικούς, όχι όμως για τον λόγο που επικαλούνται οι περισσότεροι υποψήφιοι ρίχνοντας την πέτρα του αναθέματος στον Κόρμπιν. Οι Εργατικοί στις εκλογές της 12ης Δεκεμβρίου έχασαν 60 έδρες σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογές και συγκέντρωσαν 202 έδρες, που είναι ο μικρότερος αριθμός εδρών που έχει πάρει το κόμμα από 1935. Από άποψη ποσοστού δεν τα πήγαν ωστόσο τόσο άσχημα: Συγκέντρωσαν 32,2%, υψηλότερο δηλαδή από το εκλογικό ποσοστό του 2015, όταν είχαν κερδίσει 30%. Το απογοητευτικό αποτέλεσμα των Εργατικών αποτέλεσε το αντεστραμμένο είδωλο της θριαμβευτικής νίκης των Συντηρητικών, που πέτυχαν την καλύτερη επίδοση από την εποχή της Θάτσερ το 1987.

Η μεγαλύτερη επιτυχία ωστόσο των Τόρηδων (και η κορυφαία αποτυχία των Εργατικών) αφορούσε την ποιότητα των ψήφων, όχι τον αριθμό τους. Για πρώτη φορά εδώ και πολλές δεκαετίες, η εργατική τάξη που έχει υποστεί τα μεγαλύτερα πλήγματα από την αποβιομηχάνιση, την μείωση μισθών και την άνθιση των υπηρεσιών και κατοικεί στα Μίντλαντς και τις εργατικές περιφέρειες της Ουαλίας, κάτι αντίστοιχο του Μίτσιγκαν και Κονέκτικατ στις ΗΠΑ, ψήφισε τους Συντηρητικούς και γύρισε την πλάτη στους Εργατικούς.

Η απόρριψη των Εργατικών από την εργατική τάξη έχει ξεχωριστή σημασία λόγω της αριστερής στροφής που προκάλεσε στο κόμμα ο Τζέρεμι Κόρμπιν. Η στροφή του φάνηκε πεντακάθαρα στην προβολή αιτημάτων όπως η επανεθνικοποίηση ιδιωτικοποιημένων επιχειρήσεων, η αύξηση των δημοσίων επενδύσεων, η αύξηση της φορολογίας για τις επιχειρήσεις, κ.α. Σε διεθνές δε επίπεδο υποστήριξε θαρρετά τους Παλαιστίνιους προκαλώντας την αντίδραση την αντίδραση του Ισραήλ και των Εβραίων του Λονδίνου που τον κατηγόρησαν για αντισημιτισμό.

Αυτό το πρόγραμμα, που υποσχόταν την ακύρωση της δεξιάς στροφής  που επέβαλε στο κόμμα ο Τόνι Μπλερ ήταν που έδωσε μια ώθηση στον Τζέρεμι Κόρμπιν, εντός κι εκτός της χώρας του. Από πολλούς παρομοιάστηκε με τον Μπέρνι Σάντερς που οδήγησε τους Δημοκρατικούς των ΗΠΑ στο πιο ριζοσπαστικό σημείο του πολιτικού φάσματος που έχουν βρεθεί από ιδρύσεως τους. Το ίδιο έπραξε κι ο Κόρμπιν συγκροτώντας ένα αντινεοφιλελεύθερο πρόγραμμα.

Εκεί ωστόσο που οι Εργατικοί τα θαλάσσωσαν ήταν στο θέμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ενώ οι ψηφοφόροι του είχαν αχθεί ξεκάθαρα κατά της ΕΕ, και μάλιστα μετά το δημοψήφισμα του 2016 με αυξανόμενο ρυθμό αντιδρώντας έτσι στα καψώνια των Βρυξελλών όπως έδειχναν οι δημοσκοπήσεις, οι Εργατικοί επισήμως δεν έπαιρναν θέση κι ανεπισήμως στην πράξη είχαν μετατραπεί στο κόμμα του Bremain.

Ομολογουμένως η θέση τους δεν ήταν εύκολη. Οι Συντηρητικοί με τις σημαίες του Brexit και καλλιεργώντας συνεχώς το ρατσισμό στρέφονταν κατά της ΕΕ κατηγορώντας την για την μετανάστευση. Σε αυτή την αντιπαράθεση οι Εργατικοί, με αντανακλαστικά που θα ζήλευαν και τα περίφημα τετράποδα του Παβλόφ, αντιτάχθηκαν στο ρατσισμό, ταυτίζοντας την πρόοδο με την ΕΕ και τη παραμονή της χώρας τους. Υπήρχε ωστόσο κι άλλος δρόμος. Οι Εργατικοί χωρίς να επενδύουν στον ρατσισμό θα μπορούσαν να αντικρούσουν τα αντιμεταναστευτικά αισθήματα προβάλλοντας το αίτημα «ίδια λεφτά για ίδια δουλειά» και να εκθέσουν την ΕΕ υποστηρίζοντας ότι οι αλλεπάλληλες διευρύνσεις της δεν υπηρετούσαν την εξάπλωση των ιδανικών της προόδου, αλλά τη διεύρυνση των αγορών και την σύγκλιση μισθών και ημερομισθίων προς τα κάτω. Τίποτε απ’ όλα αυτά δεν έκαναν οι Εργατικοί.

Το αποτέλεσμα δεν ήταν μόνο οι παραδοσιακοί ψηφοφόροι τους να στραφούν στους Συντηρητικούς, δεδομένου ότι ο Τζόνσον ευφυώς σκεπτόμενος μετέτρεψε έγκαιρα τις εκλογές σε δεύτερο δημοψήφισμα ζητώντας την ψήφο των πολιτών μόνο και μόνο για να ολοκληρώσει τη δουλειά της εξόδου, ισχυροποιώντας έτσι το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που ήδη διέθετε.

Το αποτέλεσμα ήταν επιπλέον στην ευρωπαϊκή πυρά να «καεί» και η αριστερή στροφή, παρότι αν το κόμμα έβγαινε δημόσια και μαχητικά υπέρ της παραμονής στην ΕΕ, όπως ζητούσαν οι περισσότεροι αντίπαλοι του Κόρμπιν ή βρίσκονταν οι ίδιοι στην ηγεσία του κόμματος αυτό θα είχε υποστεί ακόμη μεγαλύτερη πολιτική πανωλεθρία.

Παρότι είναι νωρίς για προγνώσεις, το πιθανότερο για το νέο ηγέτη των Εργατικών είναι να συγκαταλέγεται στα «πολιτικά παιδιά» του Μπλερ. Αυτή η προοπτική θα φέρει ακόμη πιο κοντά το ενδεχόμενο οι Εργατικοί να ακολουθήσουν το δρόμο των Γάλλων Σοσιαλιστών και των Γερμανών σοσιαλδημοκρατών που έχουν οδηγηθεί στο περιθώριο της πολιτικής ζωής της χώρας τους…