Του Γιάννη Αγγέλου,
Συνταγματάρχη (ΜΧ) ε.α ΜΒΑ, Ms’c

Είναι η δέκατη φορά στην ιστορία, που ο πλανήτης, σε κάθε γωνιά του πλήττεται από έναν ιό. Αυτή η πανδημία ξεκίνησε από την Κίνα στις 20 Νοεμβρίου 2019 και ανακοινώθηκε στον ΠΟΥ στις 6 Δεκεμβρίου 2019. Ο κόσμος όλος δεν έδειξε να ανησυχεί τόσο στην αρχή. Και δεν ανησυχούσε γιατί η Κίνα είναι μακριά (;).

Αυτό, ως δικαιολογία, θα αρκούσε μερικές δεκαετίες πριν. Σήμερα, με το διαδίκτυο που περνά την πληροφορία σε δευτερόλεπτα σε κάθε γωνιά της γης, με τα μέσα μεταφοράς και μετακίνησης που ενώνουν τη μια άκρη του κόσμου, σε χρόνους ασύλληπτα μικρούς, το να συμβαίνει οτιδήποτε σε μια χώρα και να μην υπάρχει προβληματισμός και επαγρύπνηση στις υπόλοιπες, είναι από αδιανόητο έως παράξενο.

Η εξάπλωση αυτού του ιού ήταν γρήγορη. Κάποιες χώρες αρχικά το αντιμετώπισαν ως μια απλή ίωση, όμως, ο αριθμός των θανάτων αιφνιδίασε την παγκόσμια κοινότητα. Ο αρχικός αιφνιδιασμός μετατράπηκε σε αντίδραση, καθώς οι χώρες άρχισαν να προσβάλλονται με τη μορφή ντόμινο. Υποχρεώθηκαν οι κυβερνήσεις, που επί σειρά ετών απογύμνωναν τα Εθνικά Συστήματα Υγείας, παραχωρώντας στους ιδιώτες τη διαχείριση του αγαθού της Υγείας, να αναδιπλωθούν και να αντιληφθούν (;) πως η λύση αντιμετώπισης τέτοιων καταστάσεων, είναι μόνο το ισχυρό Εθνικό Σύστημα Υγείας.

Η υποχρέωση των κυβερνήσεων να πάρουν μέτρα για την αντιμετώπιση της εξάπλωσης του κορονοιού, προκάλεσε αλυσιδωτές αντιδράσεις στην οικονομία της κάθε χώρας. Από τα πρώτα μέτρα ήταν να κλείσουν σχολεία, θέατρα, γενικά χώροι που συναθροίζονταν πολλοί μαζί, σε πολύ κοντινή απόσταση. Στη συνέχεια, και με τα μέτρα περιορισμού στην κυκλοφορία, λήφθηκαν αποφάσεις να περιοριστεί η προσέλευση των εργαζομένων στους εργασιακούς τους χώρους, να εφαρμοστεί το 50-50 και να δοθεί η δυνατότητα της τηλεργασίας. Βέβαια, στην τηλεργασία δε μπορούν να συμμετάσχουν όλοι, αλλά ένας αριθμός εργαζομένων. Οι υπόλοιποι ουσιαστικά τίθενται σε μιας μορφής ιδιότυπη αργία.

Με αφορμή τα μέτρα, που θεωρούνται αναγκαία για τον περιορισμό της εξάπλωσης της πανδημίας, οι επιχειρήσεις εξαπέλυσαν επίθεση κατά των δικαιωμάτων των εργαζομένων. Αρχικά εκβιάζοντας πως αδυνατούν να συντηρηθούν και πως θα κλείσουν, στη συνέχεια πέρασαν σε σειρά απολύσεων. Αμέσως μετά απαίτησαν, και πέτυχαν, από τις κυβερνήσεις να στηριχτούν, υποχρεώνοντάς τες να δαπανήσουν πακτωλό χρημάτων για να στηρίξουν την επιχειρηματικότητα! Ένα ερώτημα που προκύπτει είναι, πώς μπορεί να υπάρξει επιχειρηματικότητα χωρίς εργαζόμενο;         

Τι λένε για όλα αυτά οι διάφοροι οίκοι που διαμορφώνουν και το οικονομικό περιβάλλον; Σύμφωνα με τον οίκο Fitch Ratings, στην τελευταία έκθεση για τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας, κάνει αναφορά για βαθιά παγκόσμια ύφεση για το 2020.

Οι προβλέψεις του οίκου Fitch Ratings βασίζονται στην ταχύτητα με την οποία εξελίσσεται η πανδημία του κορονοϊού, και η οποία έχει επιβάλλει έναν γύρο τεράστιων περικοπών για το ΑΕΠ. Πιο συγκεκριμένα, εκτιμάται πως η παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα θα υποστεί μείωση 1,9% το 2020, με το ΑΕΠ των ΗΠΑ, Ευρωζώνης και Ηνωμενου Βασιλείου να μειωθεί αντίστοιχα 3,3%, 4,2% και 3,9%. Στην Κίνα επίσης θα περιοριστεί σημαντικά η ανάκαμψή της, μετά την αναταραχή του πρώτου τριμήνου από την παγκόσμια ύφεση, με άνοδο κάτω από το 2%.

Σύμφωνα με οικονομολόγους του εν λόγω οίκου, η πτώση του παγκόσμιου ΑΕΠ για το σύνολο του έτους είναι ανάλογη με αυτήν που υπήρξε κατά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, αλλά το άμεσο “χτύπημα” στη δραστηριότητα και τις θέσεις εργασίας, το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, θα είναι χειρότερο.

Στη συνέχεια ο οίκος λαμβάνει υπόψη την εξάπλωση της πανδημίας και τις ενέργειες που απαιτούνται για τον έλεγχό της, ενσωματώνει στις εκτιμήσεις, τα πλήρη lockdowns σε Ευρώπη, ΗΠΑ και πολλές άλλες χώρες. Αυτό συνεπάγεται μείωση του ΑΕΠ της ΕΕ κατά 7%-8% ή για το β΄ τρίμηνο 28%-30%, σε σχέση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα. Πρωτοφανή πτώση σε καιρό ειρήνης.

Επίσης, σύμφωνα με όσα περιλαμβάνονται στην έκθεση, δεν προβλέπεται επιστροφή των ΑΕΠ στα επίπεδα προ κορονοιού, πριν το τέλος του 2021, δεδομένου ότι μια κρίση διάρκειας δύο έως τριών μηνών, με lockdown πέντε εβδομάδων, μειώνει το ΑΕΠ κατά 20% την ημέρα, δηλαδή μείωση 7% έως 8% του τριμηνιαίου ΑΕΠ.

Αυτές είναι οι προβλέψεις για την παγκόσμια οικονομία.

Τι γίνεται με την ελληνική οικονομία;

Υπενθυμίζεται πως η ελληνική οικονομία πέρασε από μια σκληρή δοκιμασία που οι επιπτώσεις της στο λαό ήταν τεράστιες. Πέραν των δραματικών μειώσεων σε μισθούς και συντάξεις, της απώλειας πάνω από 1.500.000 θέσεων εργασίας στον ιδιωτικό τομέα, υπήρξε και σχεδόν πλήρης κατάλυση του συστήματος υγείας. Τις επιπτώσεις τις πληρώνει ο ελληνικός λαός σήμερα, καθώς οι δομές υγείας κρατιούνται με ηρωικό τρόπο από γιατρούς και νοσηλευτές, που όλο το προηγούμενο διάστημα δέχτηκαν απαράδεκτες επιθέσεις από υπουργούς και δημοσιογραφικά συγκροτήματα.

Η κυβέρνηση, αναγνωρίζοντας τελικά πως το σύστημα υγείας θα ήταν αδύνατον να αντιμετωπίσει τη λαίλαπα της πανδημίας, από την αρχή αυτής της κρίσης, προτίμησε να πάρει μέτρα κατασταλτικά. Περιορισμοί κυκλοφορίας, που όλο και εντείνονται, έλεγχοι των μετακινούμενων, τηλε-εκπαίδευση, τηλε-εργασία, ατομική ευθύνη, αντί της κρατικής πρόληψης και υπευθυνότητας.

Να εξεταστεί τι σημαίνει τηλε-εργασία. Οι εργαζόμενοι θα εργάζονται από τα σπίτια τους, χωρίς να υποχρεώνονται σε άσκοπες μετακινήσεις. Αυτό ως μέτρο είναι απολύτως λογικό. Η εφαρμογή του όμως;

Ο κάθε εργαζόμενος υποχρεούται να δεσμεύσει τον υπολογιστή του, που μπορεί να είναι και παλαιάς τεχνολογίας, σε μια διαδικασία που ενδεχομένως να μη μπορεί να υποστηρίξει. Γιατί η τηλε-εργασία απαιτεί εξαιρετικά γρήγορους υπολογιστές. Το κράτος, και προς αυτή την κατεύθυνση, μετέφερε το πρόβλημα στους εργαζόμενους. Που είχαν την υποχρέωση να έχουν την υποδομή αυτή στο σπίτι τους!

Μια άλλη σημαντική παράμετρος είναι πως με αυτό τον τρόπο εργασίας, πολλοί εργαζόμενοι τίθενται εκτός. Γιατί; Διότι πρόσβαση σε πολλά αρχεία έχουν μόνο υψηλόβαθμοι εργαζόμενοι και όχι χαμηλόβαθμοι. Συνεπώς μεγάλος αριθμός εργαζομένων μένει εκτός αυτού του μέτρου. Που σημαίνει υποχρεωτική άτυπη αργία… 

Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις του ΟΟΣΑ, για τον αρχικό αντίκτυπο των περιοριστικών μέτρων λόγω του Covid-19 στην οικονομική δραστηριότητα, η Ελλάδα θα υποστεί τη μεγαλύτερη ύφεση (μείωση του ΑΕΠ κατά 35%), με την Ιρλανδία να έχει τη μικρότερη επίπτωση με 16%. Και η εκτίμηση αυτή σχετίζεται με την υψηλή εξάρτηση του ελληνικού ΑΕΠ από τον τουρισμό.

Η ελληνική κυβέρνηση, παρόλα αυτά, φρόντισε να ενισχύσει τους ήδη ισχυρούς οικονομικά. Μοίρασε δεκάδες εκατομμύρια σε ιδιωτικές κλινικές, στους ιδιοκτήτες των ιδιωτικών καναλιών, σε κάθε επιχειρηματία. Από την άλλη, οι ίδιοι επιχειρηματίες απέλυσαν 400.000 εργαζόμενους μέχρι να ανακοινωθεί η «ρήτρας απόλυσης», εκατοντάδες εργαζόμενοι στο αεροδρόμιο απολύθηκαν με SMS, εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα βρίσκονται στο έλεος του εργοδότη που αποφασίζει (με την ΠΝΠ της κυβέρνησης) να έχουν μισή ζωή με μείωση 50% του μισθού.

Την ίδια στιγμή εξετάζουν τη μείωση μισθού των εκατοντάδων χιλιάδων στο δημόσιο τομέα, όσο και αν το διαψεύδουν, ενώ και αυτός ο μισθός αντικαθίσταται με το επίδομα των 530 ευρώ, για χιλιάδες εργαζόμενους που ανεστάλησαν οι εργασιακές συμβάσεις τους.

Ποια θα είναι η επόμενη μέρα; Τι περιμένει τους εργαζόμενους;

Η ΠΝΠ ουσιαστικά «έδειξε» το δρόμο. Ο εργαζόμενος θα διαθέτει τα προσωπικά του δεδομένα για την εργασία του (πχ τηλε-εργασία) χωρίς υποχρέωση του εργοδότη να τον προμηθεύσει με τα ανάλογα όπλα (πχ υπολογιστής). Λόγω της εργασίας από το σπίτι, η μείωση των απολαβών του είναι η επόμενη κίνηση. Θέσεις εργασίας θα χαθούν. Εξάλλου η χρηματοοικονομική κρίση, κρίση ξεκάθαρα του καπιταλιστικού συστήματος, του 2008, είναι πολύ νωπή. Με την κρίση αυτή ισοπεδώθηκαν πολλές από τις κατακτήσεις των εργαζομένων επί δεκάδες χρόνια.

Σήμερα, η κρίση της πανδημίας, έρχεται να ισοπεδώσει και ό,τι έχει απομείνει όρθιο. Το καπιταλιστικό σύστημα αιφνιδιάστηκε από την πανδημία, και αυτό είναι γεγονός. Όμως σύντομα βρήκε το βηματισμό του. Και αυτός ο βηματισμός του συστήματος είναι ερπύστρια πάνω στον εργαζόμενο.

Κανένα χαρτζιλίκι, όσο και αν είναι, δεν πρόκειται να δώσει λύση στο λαό. Ο λαός απαιτεί να πάρει αυτό που του αναλογεί. Τη ζωή του ολόκληρη. Δεν επαιτεί. Απαιτεί. Την επόμενη μέρα, όποτε και αν ξημερώσει αυτή, να μετρηθούμε, να είμαστε εδώ. Έτοιμοι για να πάρουμε πίσω τις ζωές μας.

Πηγή: alt.gr