«Η Αϊσέ μπορεί να πάει διακοπές»! Το σύνθημα του Ετζεβίτ για να ξεκινήσει ο Αττίλας στην Κύπρο


Του Πάρι Καρβουνόπουλου

Η 20η Ιουλίου 1974 αποτελεί την πιο τραγική σελίδα στην σύγχρονη ιστορία της Κύπρου και του Ελληνισμού γενικότερα. Αυτή την μέρα, πριν από 46 χρόνια, η Τουρκία, με αποβατικές και αεροπορικές επιχειρήσεις εισέβαλε στο νησί της «Αφροδίτης», σπέρνοντας το θάνατο και την καταστροφή.

Ήταν 05.30 το πρωί, όταν άρχισε η απόβαση τουρκικών στρατευμάτων στην παραλία «πέντε μίλι» της Κερύνειας. Η Τουρκία, της οποίας τότε πρωθυπουργός ήταν ο Μπουλέντ Ετζεβίτ , είχε δώσει στην εισβολή την κωδική ονομασία «Αττίλας». Το σύνθημα για την έναρξη της εισβολής ήταν: «Η Αϊσέ μπορεί να πάει διακοπές».

Για την εισβολή στην Κύπρο, την οποία βάφτισε «ειρηνευτική επιχείρηση», η Τουρκία χρησιμοποίησε ως πρόσχημα το πραξικόπημα της χούντας των Αθηνών και των συνεργατών της στο νησί, που είχε γίνει στις 15 Ιουλίου 1974. Η ‘Αγκυρα ισχυρίστηκε ότι ήθελε δήθεν να «αποκαταστήσει τη συνταγματική τάξη», που ανέτρεψε το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου.

Η Βρετανία ως εγγυήτρια (μαζί με την Ελλάδα και την Τουρκία), δύναμη της ανεξαρτησίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, και οι ΗΠΑ έμειναν αδρανείς στην τουρκική εισβολή. Περίπου ανάλογη ήταν και η στάση της τότε ΕΣΣΔ, η οποία είχε αποτρέψει ανάλογο εγχείρημα της Τουρκίας δέκα χρόνια πριν.

Λόγω της ανάκλησης το 1967 από την χούντα των Αθηνών της Ελληνικής Μεραρχίας και του πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου του 1974 η Κύπρος τις μέρες της εισβολής ήταν από στρατιωτικής άποψης μια ανοχύρωτη πολιτεία.

Ωστόσο, δεν έλειψαν πράξεις ηρωισμού από τους Ελληνοκυπρίους και Έλληνες αξιωματικούς της Εθνικής Φρουράς, και τους άνδρες της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου (ΕΛΔΥΚ).

Οι πρώτοι νεκροί ήταν ο τότε υποπλοίαρχος του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού Ελευθέριος Τσομάκης, οι αξιωματικοί και οι ναύτες δυο παλιών τορπιλακάτων, που βγήκαν στα ανοικτά της Κερύνειας για να αντιμετωπίσουν τον τουρκικό αποβατικό στόλο. Ο Ελευθέριος Τσομάκης στις 24 Ιουλίου 1974 θα αναχωρούσε από την Κύπρο, γιατί τέλειωνε η θητεία του στο νησί.

Κατά την επιχείρηση «ΝΙΚΗ», η οποία έγινε την νύχτα της 21ης προς την 22α Ιουλίου 1974 για την αποστολή ενισχύσεων στην Κύπρο με 15 αεροπλάνα, τύπου Noratlas, της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας, βρήκαν τραγικό θάνατο, χωρίς να προλάβουν να πολεμήσουν τους Τούρκους εισβολείς, τέσσερις αεροπόροι και 28 καταδρομείς, οι οποίοι επέβαιναν στο αεροσκάφος με την κωδική ονομασία «ΝΙΚΗ-4». Το αεροσκάφος , με κυβερνήτη τον επισμηναγό Βασίλη Παναγόπουλο, κατέρριψε από λάθος η κυπριακή αεράμυνα. Σώθηκε από θαύμα μόνο ο καταδρομέας Θανάσης Ζαφειρίου, ο οποίος πήδηξε, χωρίς αλεξίπτωτο, λίγο πριν την συντριβή του. Ο Ζαφειρίου, ανάπηρος στο ένα πόδι, έφυγε από την ζωή στην Θεσσαλονίκη πριν από δύο χρόνια.

Από τα άλλα 14 αεροσκάφη το ένα, αν και ήρθε στην Κύπρο, δεν προσγειώθηκε για άγνωστους λόγους. Τα άλλα, πλην τριών («ΝΙΚΗ 3, 6 και 12»), προσγειώθηκαν, αποβίβασαν τους καταδρομείς και επέστρεψαν στην Ελλάδα.

Τα «ΝΙΚΗ 3, 6 και 12» προσγειώθηκαν μεν, αλλά (τα δύο λόγω ζημιών και το άλλο λόγω έλλειψης καυσίμων) δεν επέστρεψαν στην Ελλάδα. Το «ΝΙΚΗ 6», που είχε βληθεί στην άτρακτο, είχε δύο νεκρούς και εννέα τραυματίες. Σύμφωνα με επίσημη εκδοχή τα τρία αεροσκάφη πυρπολήθηκαν στο αεροδρόμιο Λευκωσίας το απόγευμα της 22ας Ιουλίου, 1974.

Η ΕΛΔΥΚ έδωσε άνισες μάχες στο αεροδρόμιο Λευκωσίας και στο στρατόπεδο της διοίκησης της στον Γερόλακο. Οι άνδρες της ΕΛΔΥΚ πολέμησαν, χωρίς κάλυψη από πυροβολικό και αεροπορία. Οι απώλειες πολλές… Μεταξύ των νεκρών και τότε λοχαγός Σωτήρης Σταυριανάκος, ο οποίος, σύμφωνα με μαρτυρίες, πολέμησε με ένα πιστόλι εναντίον των τουρκικών αρμάτων. Χάρη στο σθένος των μαχητών της ΕΛΔΥΚ το αεροδρόμιο της Λευκωσίας και το στρατόπεδο βρίσκονται από το 1974 στην «νεκρή ζώνη» της Λευκωσίας.

Η τουρκική εισβολή πραγματοποιήθηκε σε δύο φάσεις. Στην πρώτη (20-23 Ιουλίου) καταλήφθηκε η επαρχία Κερύνειας και στήθηκε προγεφύρωμα με τον τουρκοκυπριακό θύλακο στο Κιόνελι της Λευκωσίας. Στην δεύτερη φάση (14-16 Αυγούστου) καταλήφθηκαν η Μόρφου και το μεγαλύτερο τμήμα της επαρχίας Αμμοχώστου. 

Η δεύτερη φάση της εισβολής άρχισε με την κατάρρευση, λόγω των απαράδεκτων αξιώσεων της Τουρκίας , των συνομιλιών στην Γενεύη. Από τότε ο τουρκικός στρατός κατέχει παράνομα περίπου το 37% του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας. Περίπου 180 χιλιάδες Ελληνοκύπριοι εκτοπίστηκαν από τα σπίτια τους, οι νεκροί υπολογίζονται στις τέσσερις χιλιάδες και 1.619 δηλώθηκαν ως αγνοούμενα.

Πηγή: militaire.gr

Δρόμος ανοιχτός

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου