Ανακατατάξεις αναμένονται στη Μέση Ανατολή. Η επίσκεψη Τραμπ στον Περσικό Κόλπο και άλλες εξελίξεις βεβαιώνουν σχετικές διεργασίες. Η διαπραγμάτευση ΗΠΑ-Ιράν, οι αναδιατάξεις στις συμμαχίες των ΗΠΑ, η γενοκτονία στη Γάζα και η όξυνση του Παλαιστινιακού, η μάχη ξένων δυνάμεων για επιρροή στη Συρία, η ύφεση του Κουρδικού στην Τουρκία είναι το κάδρο τους. Ένα νέο παζάρι εξελίσσεται σχετικά με το μέλλον της περιοχής.
Το εξελισσόμενο μοίρασμα του κόσμου υπαγορεύει τις εξελίξεις. Οι μεγάλες δυνάμεις και όλα τα κράτη εξοπλίζονται. Διαπραγματεύσεις και σε ορισμένες περιπτώσεις συγκρούσεις διεξάγονται για τις ζώνες επιρροής. Οι πηγές πλούτου κατανέμονται στα μονοπώλια κάθε χώρας βάσει της ισχύος. Ακόλουθα, μία διαδικασία επαναχάραξης των «οικοπέδων» τρέχει και στη Μέση Ανατολή.
Άλλωστε, η «αξία» της περιοχής είναι υψηλή. Η διεθνής ενεργειακή τροφοδοσία συνδέεται με το πετρέλαιο της. Η «πράσινη»-ψηφιακή μετάβαση ευνοείται από τις δυνατότητες της στην ανάπτυξη ΑΠΕ. Χερσαία και θαλάσσια περάσματα της είναι κρίσιμα για τις διεθνείς μεταφορές. Τα σχέδια των μεγάλων δυνάμεων επηρεάζονται από τη στρατιωτική και πολιτισμική ισχύ και τα κεφάλαια, χώρων της. Η επίδραση της Μέσης Ανατολής στο διεθνή συσχετισμό ισχύος είναι μεγάλη.
Παράλληλα, οι ΗΠΑ διατηρούν την κρίσιμη επιρροή στη περιοχή. Η στρατιωτική παρουσία και η ικανότητα τους στον επηρεασμό της οικονομίας της είναι μοναδική. Η διάθεση των εταίρων τους για στρατηγική διαφοροποίηση περιορίζεται από τον εις βάρος τους βαθμό ανισοτιμίας στις αλληλεξαρτήσεις τους με την Ουάσιγκτον. Η αλλαγή κυβέρνησης στη Συρία υπονομεύει τη θέση ανταγωνιστών των ΗΠΑ, όπως το Ιράν και η Ρωσία. Ο τόνος των εξελίξεων δίνεται σταθερά απ’ αυτές.
Διαχρονικά, η πολιτική τους εκεί αφορά τη στήριξη της πλανηταρχίας τους. Ζητούμενα είναι ο έλεγχος των ροών ενέργειας, των στρατηγικών σημείων, των οδών εμπορίου. Προϋπόθεση κρίνουν τη ναυτική κυριαρχία τους, τη μη ανάδειξη ενός τοπικού ηγεμόνα, την ανάσχεση έξωθεν κέντρων. Η στρατιωτική δράση, η χρήση τοπικών αντιθέσεων, η συμμαχία με κράτη-κλειδιά χαρακτηρίζουν την τακτική τους. Η συνεχής ρύθμιση του status quo συμπυκνώνει την πολιτική των ΗΠΑ.
Σήμερα, ο στόχος ανάκαμψης της πλανητικής ισχύος οδηγεί τις ΗΠΑ και στη Μέση Ανατολή. Επιδίωξη τους είναι η επιρροή στις οδούς μεταφοράς μεταξύ Ευρώπης-Κ. Ασίας-Ινδίας, ο έλεγχος θαλασσίων στενών και χερσαίων περασμάτων, η εισροή κεφαλαίων στον τεχνολογικό τομέα τους, η άνοδος του μεριδίου τους στην πωλήση όπλων, οι χαμηλές τιμές ενέργειας με αύξηση της συμμετοχής των εταιρειών τους στην παραγωγή της περιοχής. Η άμεση ενίσχυση των ερεισμάτων τους ιεραρχείται.
Έτσι, η διατήρηση του «πρώτου» ρόλου στα τοπικά δρώμενα παραμένει αναγκαία για τις ΗΠΑ. Η διείσδυση της Κίνας και της Ρωσίας θεωρείται ανησυχητικά αναπτυσσόμενη. Η ισχύς του Ιράν λογίζεται προβληματικά μεγάλη. Η μεγέθυνση της περιφερειακής επιρροής των τοπικών εταίρων τους είναι αποδεκτή μόνο σε ορισμένα πλαίσια. Η στρατιωτική παρουσία τους (των ΗΠΑ) κρίνεται σκόπιμη. Η επιρροή τους στην περιοχή επιζητείται να μείνει εκτός συναγωνισμού.
Αντίστοιχα, οι ιεραρχήσεις τους στο μοίρασμα του κόσμου κινούν μία νέα αναδιάταξη της δύναμης τους στην περιοχή. Το βάρος της ανάσχεσης Ρωσίας, Κίνας, Ιράν πέφτει πιο πολύ σε εταίρους. Η προβολή στρατιωτικής ισχύος επιλέγεται σε κρίσιμα σημεία. Ένα πλαίσιο συνεργασίας Ισραήλ, Τουρκίας, Σαουδικής Αραβίας δρομολογείται. Το Ιράν ωθείται σε διαπραγμάτευση με το πιστόλι στον κρόταφο. Μία στροφή των ΗΠΑ διακρίνεται προς την ποδηγέτηση των ισορροπιών ισχύος στη Μέση Ανατολή.
Συγκεκριμένα, η περιοχή καθίσταται μέρος του «μεγάλου παζαριού» με τη Κίνα και τη Ρωσία. Ένας αυτοπεριορισμός αυτών στην περιοχή συνδέεται με κάποια αποδοχή των συμφερόντων τους από τις ΗΠΑ εκεί (Ρωσική στρατιωτική παρουσία, Κινεζικοί οδοί εμπορίου) και κυρίως σε κρισιμότερα πεδία (Ουκρανία, διεθνής ενεργειακή τροφοδοσία, διεθνές εμπόριο, Σινική Θάλασσα). Απαίτηση των ΗΠΑ είναι η αναγνώριση της κυριαρχίας τους στη Μέση Ανατολή και η συνεργασία μαζί τους.
Ακόλουθα, μία ικανότητα επιβολής των θέλων τους εκεί ζητείται άμεσα. Ζητούμενο που επιδιώκεται με κινήσεις προς χώρες του Κόλπου για πτώση της τιμής του πετρελαίου, επενδύσεις στη τεχνολογία των ΗΠΑ, εκχώρηση συμβολαίων ανάπτυξης του ενεργειακού, αμυντικού τους τομέα σε εταιρείες των ΗΠΑ, ανάπτυξη της στρατιωτικής ισχύος τους μαζί με αυτή των Τουρκία-Ισραήλ. Η πίεση σε Κίνα και Ρωσία και ο απεγκλωβισμός δυνάμεων ξεχωρίζουν στη μεσανατολική τακτική των ΗΠΑ.
Επίσης, επιδίωξη τους είναι η χαλιναγώγηση του Ιράν. Ο μετριασμός της σχέσης του με Κίνα και Ρωσία, της διεθνούς επιρροής του, της στρατιωτικής ισχύος του, της στάσης του προς το Ισραήλ είναι στόχοι. Μαστίγιο έχουν τις κυρώσεις, την υπονόμευση, τις στρατιωτικές απειλές. Η ανάδειξη του σε διεθνή πάροχο ενέργειας και οι ξένες επενδύσεις προσφέρονται ως καρότο. Η ατζέντα των ΗΠΑ απέναντι του προωθείται σήμερα μέσω της διαμάχης-διαπραγμάτευσης τους για το πυρηνικό του πρόγραμμα.
Συνεπώς, μία ενεργότερη εμπλοκή εταίρων στα σχέδια τους κρίνεται αναγκαία. Η Τουρκία λογίζεται αγωγός με το Ιράν και τη Ρωσία, και πάροχος Νατοϊκής «ασφάλειας» και «τάξης». Η Σαουδική Αραβία προορίζεται μπαταρία/βενζινάδικο, πορτοφόλι και ως «καλός μπάτσος» έναντι του Ιράν. Το Ισραήλ χρησιμεύει ως μονάδα κρούσης κατά του Ιράν και στη πειθάρχηση των «ομάδων» που ηγούνται Τουρκία και Σαουδική Αραβία. Η διαμόρφωση της περιφερειακής τάξης από τις ΗΠΑ επιχειρείται από κοινού με όλους τους.
Αντίστοιχα, η ύφεση στους ανταγωνισμούς τους γίνεται επείγουσα για τις ΗΠΑ. Η εκμετάλλευση του ενεργειακού δυναμικού, το άνοιγμα εμπορικών και ενεργειακών οδών, το φράξιμο των διόδων Κινεζικής και Ρωσικής επιρροής, η έλξη του Ιράν στη «νομιμότητα» απαιτούν τη συνεννόηση τους. Η αλλαγή καθεστώτος στη Συρία, η κάμψη της Χεσμπολά στο Λίβανο, η αντοχή της αντίστασης στη Γάζα θέτουν το πλαίσιο της. Βάση της θα είναι οι νέες ισορροπίες ισχύος στην περιοχή.
Υπό αυτό το πρίσμα, οι ΗΠΑ προσεγγίζουν τα τοπικά μέτωπα. Η κλοπή της Γάζας από τη Παλαιστίνη και μία νέα «ειρηνευτική» διαδικασία ωθούνται με τη συνέχιση της γενοκτονίας και διαρροές για Παλαιστινιακό κράτος -μαριονέτα του Ισραήλ σε θύλακες της Παλαιστίνης. Η Ερυθρά Θάλασσα ανοίγει για το διεθνές εμπόριο, παρά τη συνέχιση του πολέμου Χούθι-Ισραήλ. Η σταθερότητα της Συρίας δείχνει να προκρίνεται, ενώ η Άγκυρα αναλαμβάνει το στήσιμο κρατικών δομών, το Τελ-Αβίβ επεκτείνει την επιρροή του στο νότο, το Ριάντ μπαίνει στην ανοικοδόμηση. Έτσι, Σαουδική Αραβία και Τουρκία προσέρχονται ενισχυμένες στις διεργασίες συμμαχικών συνεννοήσεων.
Όμως, η τελεσφόρηση των τελευταίων είναι δύσκολη. Ο ανταγωνισμός των ΗΠΑ με τη Ρωσία και τη Κίνα θα μείνει στη Μέση Ανατολή, ενώ το Ουκρανικό εγγυάται τη δυνατότητα ανάφλεξης της άμεσα. Το Ιράν είναι απρόθυμο σε μία συμφωνία που θα το αποκλείει από πρωταγωνιστικούς ρόλους. Τα σχέδια Ισραήλ Τουρκίας, Σαουδικής Αραβίας συγκρούονται όσο ωριμάζουν, ενώ αντιμαχίες υπάρχουν όπου συναντιούνται οι ζώνες επιρροής τους. Οι διάφορες συγκρούσεις στο έδαφος και η δράση των πλείστων ένοπλων ομάδων είναι δύσκολα διαχειρίσιμες. Οι λαοί και κύρια ο λαός της Παλαιστίνης έχουν αποδειχτεί ικανοί να εμποδίζουν τα ιμπεριαλιστικά σχέδια στη περιοχή. Το μέλλον της Μέσης Ανατολής είναι αβέβαιο.
* PhD© Διεθνολόγος-Πολιτικός Επιστήμονας
Πηγή: militaire.gr
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου