Πώς ξεκίνησε το «μαγείρεμα» των ελληνικών στατιστικών στοιχείων;

0 Comments
Του Σπυρίδωνα Λαβδιώτη

(Αφιερωμένο στη Ζωή Γεωργαντά)

Υπάρχει μια παραδοσιακή συμβουλή των έμπειρων κυνηγών αγρίων ζώων που λέει ότι «εάν θέλεις να συλλάβεις ή να σκοτώσεις το θήραμά σου πρέπει να ακολουθήσεις τα ίχνη του αντίστροφα, για να εντοπίζεις τη σπηλιά του θηρίου». Αυτόν τον κανόνα ακολουθήσαμε στην προηγούμενη δημοσίευση-Μέρος 6ο επί του Δημοσίου Χρέους-ανιχνεύοντας από μπρός προς τα πίσω τα αποτυπώματα της πορείας του θηρίου και καταλήξαμε στη… σπηλιά του.

Η έναρξη της χρηματοπιστωτικής κρίσης

Ήταν τέλη Νοεμβρίου του 2008 και ενώ ο κυκλώνας της χρηματοπιστωτικής κρίσης μαίνονταν και πλησίαζε την Ευρώπη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε το αρχικό πακέτο των €28 δις της διάσωσης των τραπεζών από το ελληνικό κράτος.

Αυτή υπήρξε η αφετηρία της επιβολής των Μνημονίων με τα άκριτα μέτρα λιτότητας τα οποία οδήγησαν στη σημερινή οικονομική και κοινωνική τραγωδία που βιώνει η χώρα. Ήταν εκείνη η χρονική στιγμή που φθάσαμε στη σπηλιά του θηρίου και είδαμε με έκπληξη τον Αλογοσκούφη, τον αποκληθέντα από τα ΜΜΕ «τσάρο της ελληνικής οικονομίας». Ο «τσάρος» της οικονομίας κάθονταν στο κέντρο της σπηλιάς του θηρίου κρατώντας στα χέρια του το νομοσχέδιο με την επιγραφή «Νόμος 3723/2008: Ενίσχυση της ρευστότητας της ελληνικής οικονομίας για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης».1

Το «πακέτο» των 28 δισ. ευρώ

Τα μέτρα αυτά λαμβάνονται είχε δηλώσει ο τότε υπουργός οικονομίας, «για να μην αντιμετωπίσουν οι τράπεζες προβλήματα ανταγωνιστικότητας. Το σχέδιο στήριξης ανέρχεται στο ποσό των €28 δις και θα θωρακίσει την ελληνική οικονομία». Ο κ. Αλογοσκούφης επίσης διευκρίνισε ότι «τα μέτρα δεν λαμβάνονται επειδή υπάρχουν προβλήματα στο τραπεζικό σύστημα» και η εφαρμογή τους δεν θα έχει επιπτώσεις στο έλλειμμα αλλά στο δημόσιο χρέος, το οποίο ήδη βρίσκεται σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα».2Αυτές ήταν οι δηλώσεις του υπουργού οι οποίες μας άφησαν άφωνους για την αναξιοπιστία και σφαλερότητα τους, πριν εσπευσμένα παραιτηθεί στις αρχές του 2009.

Με την ακατανόητη και άκρως νεφελώδη δήλωση του πανικοβλημένου υπουργού, που εγκατέλειψε το σκάφος της πολιτείας μέσα στην τρικυμία, ότι το ποσό των €28 δις (12% του ΑΕΠ) το οποίο θα χορηγηθεί για να διασωθούν οι ‘ελληνικές’ τράπεζες από τους φορολογούμενους, δεν θα επηρεάσει το δημοσιονομικό έλλειμμα παρά μόνο το δημόσιο χρέος, θα ασχοληθούμε ευθύς αμέσως.

Η έννοια του ελλείμματος και του χρέους

Για να επιλύσουμε τον γρίφο του κ. Αλογοσκούφη, πρέπει να ορίσουμε πρώτα τι είναι έλλειμμα και τι είναι χρέος. Το δημοσιονομικό έλλειμμα συνιστά τη διαφορά μεταξύ των εσόδων και δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού στη διάρκεια ενός έτους. Στην περίπτωση ελλείμματος οι δαπάνες είναι μεγαλύτερες από τα έσοδα, ενώ στην περίπτωση του πλεονάσματος τα έσοδα είναι μεγαλύτερα των δαπανών. Όσον αφορά το δημόσιο χρέος, το οποίο είναι απόθεμα (stock), αυτό ορίζεται ως τα συσσωρευμένα ετήσια δημοσιονομικά ελλείμματα δια μέσου του χρόνου.3

Κατά συνέπεια, το δημόσιο χρέος του τρέχοντος έτους είναι το αποτέλεσμα του αθροίσματος του δημοσίου χρέους του προηγουμένου έτους και της ροής (flow) του ελλείμματος του κρατικού προϋπολογισμού στο τρέχον έτος. Και τα δύο στατιστικά μεγέθη είναι αλληλένδετα. Το δημόσιο χρέος είναι το αποθεματικό μέγεθος που συσσωρεύεται διαχρονικά από τη ροή των ελλειμμάτων, τα οποία προέρχονται ετησίως από τον κρατικό προϋπολογισμό. Άρα, δεν μπορεί το δημόσιο χρέος να αυξάνεται και το δημοσιονομικό έλλειμμα να παραμένει αμετάβλητο. Αυτό μόνο μπορεί να γίνει μέσω στατιστικής αλχημείας, της γνωστής ‘δημιουργικής λογιστικής’ ή της θέσπισης νομοθεσίας η οποία παραβιάζει τη διεθνή στατιστική μεθοδολογία υπολογισμού του δημοσίου χρέους και ελλείμματος.

Συμπέρασμα

Είναι λυπηρό υπουργός οικονομίας και δη καθηγητής να κάνει τέτοιου είδους ανυπόστατες δημόσιες ανακοινώσεις, οι οποίες για να επαληθευτούν, αναγκαστικά πρέπει να γίνει αλλοίωση στοιχείων, κοινώς «μαγείρεμα». Όμως, στη νομισματική οικονομία αυτή η κομπίνα δεν μπορεί να εξαφανιστείαλλά μόνο να μετατοπιστεί στο μέλλον, λόγω του λογιστικού συστήματος διπλής εγγραφής. Μ’ άλλα λόγια, το έλλειμμα είναι νομισματικό μέγεθος και ειδικώς, είναι χρήμα που αφορά τις δανειακές ανάγκες ενός κράτους.

Εντούτοις, το χρήμα όπως είχε αναφέρει προ πολλού, ο James Tobin, είναι «σαν μια καυτή πατάτα σε ένα παιδικό παιχνίδι, όπου το ένα παιδί μπορεί να την πετάξει στο άλλο, αλλά η ομάδα στο σύνολό της δεν μπορεί να απαλλαχθεί από αυτήν».4

Αυτό ακριβώς συνέβη στην περίπτωση του ελληνικού δημοσίου χρέους. Στα τέλη 2008 η κυβέρνηση αποφάσισε να μην εμφανίσει το πακέτο διάσωσης των τραπεζών των €28 δις στον υπολογισμό του δημοσίου χρέους, το οποίο επίσημα ανακοινώνεται από τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες. Πλην όμως,δεν μπορεί να απαλλαγεί απ’ αυτό ούτε να το εξαφανίσει. Η καυτή πατάτα των €28 δις δεν εμφανίστηκε στον υπολογισμό του δημοσίου χρέους, όμως εντάχθηκαν παρατύπως άλλα ποσά να το αντικαταστήσουν. Έτσι εμφανίζεται στο προσκήνιο η καθηγήτρια εφαρμοσμένης οικονομετρίας και πρώην μέλος του Συμβουλίου της ΕΛΣΤΑΤ, Ζωή Γεωργαντά, με τις δημόσιες δηλώσεις, τις παραστάσεις στη Βουλή των Ελλήνων, τις μαρτυρικές της καταθέσεις και τις μελέτες της περί της «Αθέμιτης Διόγκωσης του Ελλείμματος 2009».5

Ο Σπύρος Λαβδιώτης διετέλεσε Former Senior Financial Analyst at Bank of Canada

1 Εφημερίς της Κυβερνήσεως, Αρ. Φύλλου 250Α Νόμος υπ’ αριθ. 3723, 9 Δεκεμβρίου 2008
2 Το Βήμα, «Σωσίβιο» 28 δις ευρώ στις τράπεζες, http://www.tovima.gr/relatedarticles/?aid=19664
3 Δηλαδή το έλλειμμα ενός συγκεκριμένου έτους, π.χ., του τρέχοντος έτους, είναι η διαφορά μεταξύ του χρέους του τρέχοντος έτους και του προηγουμένου έτους. Υπό μορφή μαθηματικής εξίσωσης το έλλειμμα και το χρέος σχετίζονται ως εξής: Χt–Χt-1=Dt, όπου Χt συμβολίζει το χρέος του τρέχοντος έτους, Χt-1 το χρέος του προηγούμενου έτους και Dt συμβολίζει το έλλειμμα του τρέχοντος έτους.
4 James Tobin (1918-2002). Υπήρξε καθηγητής οικονομικών των πανεπιστημίων Harvard και Yale, σύμβουλος του προέδρου J.F. Kennedy, και αποδέκτης του βραβείου Νόμπελ στην Οικονομία (1981). Το απόσπασμα προέρχεται από το δοκίμιο: “Commercial Banks as Creators of Money”, 1963.
5 Ζωή Γεωργαντά, 1) Επανεξέταση του Ελλείμματος 2009, 3/9/2012, 2) Η Αθέμιτη Διόγκωση του Ελλείμματος 2009 με 18,214 δις ευρώ λόγω των ΔΕΚΟ, 16/9/2012, 3) Η Αθέμιτη Διόγκωση του Ελλείμματος 2009 με 9,7 δις ευρώ λόγω νοσοκομειακών οφειλών, του SWAP 2001 και “αλληλεγγύης” 16/9/2012, και 4) Γιατί δεν έπρεπε οι ΔΕΚΟ να ενταχθούν στην Γενική Κυβέρνηση, 16/9/2012.http://zoe-georganta.co.uk/wp-content/uploads/2012/09/Greek-Deficit-Revisited2-GRE.pdf

Πηγή: New Economy

Δρόμος ανοιχτός

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου