Του Νίκου Ι. Καραβέλου*

Για να αντισταθεί κάποιος σε αυτά που γίνονται σε βάρος του πρέπει να ξέρει ποιος είναι. Να είναι περήφανος γι’ αυτό που είναι, για τους προγόνους του, τους συγκαιρινούς, για εκείνους που θα ‘ρθουν.

Οι πρόγονοι δεν ανιχνεύονται με εξέταση αίματος. Μόνο με τον πολιτισμό ανιχνεύονται, με τα ήθη και τα έθιμα, με την γλώσσα, με την θέληση να τους έχεις προγόνους.

Τα υπόλοιπα είναι ναζιστικές θεωρίες.

Θα παραθέσουμε μια σειρά από κείμενα που τοποθετούν το θέμα στη σωστή του βάση.

Ως πρώτο, επιλέξαμε τον πρόλογο του Βρετανού Ιστορικού σερ Στήβεν Ράνσιμαν (Sir Steven Runciman) για την ελληνική μετάφραση του βιβλίου του «Η τελευταία Βυζαντινή Αναγέννηση», εκδ. Δόμος.

Ο μεγάλος αυτός Ιστορικός, μέχρι στιγμής δεν έχει κατηγορηθεί για εθνικισμό!

«Οι λόγιοι της Δύσης υποστηρίζουν πως η συνέχεια της Ελληνικής Ιστορίας είχε διακοπεί στη διάρκεια της Βυζαντινής περιόδου. Επισημαίνουν ότι οι Βυζαντινοί είχαν μεικτή φυλετική προέλευση, ότι ονομάζονταν Ρωμαίοι, χρησιμοποιώντας την λέξη «Έλλην» για τους ειδωλολάτρες, ότι τα ελληνικά τους ήταν μια υποβαθμισμένη γλώσσα και πως η θρησκεία και η νοοτροπία τους είχαν απομακρυνθεί πολύ από αυτή των Ελλήνων της κλασικής εποχής… Ξεχνούν πως κανένα έθνος δεν μπορεί να ισχυριστεί τέλεια φυλετική καθαρότητα και πως οποιαδήποτε γλώσσα δια μέσου των αιώνων αλλάζει και αφομοιώνει ξένες λέξεις και συνήθως χρησιμοποιεί μια πιο απλουστευμένη γραμματική.

Ξεχνούν πως οι πρώτοι χριστιανοί Πατέρες ήταν άνθρωποι βαθιά ριζωμένοι στην κλασική σκέψη και το επίτευγμά τους ήταν η ερμηνεία της Χριστιανικής διδασκαλίας με όρους της Ελληνικής φιλοσοφίας.

Επιπλέον, οι Βυζαντινοί, αν και απέφευγαν την λέξη «Έλλην», θεωρούσαν τον εαυτό τους κληρονόμο του κλασικού ελληνικού παρελθόντος. Η εκπαίδευσή τους είχε τις βάσεις της πάνω σ’αυτό· μάθαιναν, όπως έλεγαν οι ίδιοι, να «ελληνίζουν» την γλώσσα τους.

Το αγαπητό τους ανάγνωσμα, εκτός από την Αγία Γραφή και τους Βίους των Αγίων, ήταν τα έργα του Ομήρου.

Αν είναι αναγκαία μια απόδειξη για την συνέχεια της Ελληνικής Ιστορίας, αυτή παρέχεται από την αναβίωση του ενδιαφέροντος για τους κλασικούς συγγραφείς, που επαναλαμβάνεται σε όλη την διάρκεια της Βυζαντινής Ιστορίας.

Καμία απ’ αυτές τις αναβιώσεις όμως δεν είναι τόσο εκπληκτική, όσο αυτή που ονόμασα Τελευταία Βυζαντινή Αναγέννηση. Συνέβη την εποχή που η Αυτοκρατορία φθειρόταν και ήταν γραφτό να εξαφανιστεί σύντομα. Ποτέ άλλοτε δεν υπήρξαν τόσοι λόγιοι αφιερωμένοι στην ερμηνεία και την ανανέωση της Αρχαίας Ελληνικής σκέψης και στη διαφύλαξη της Ελληνικής Παράδοσης. Ακόμα και η λέξη «Έλλην» απέκτησε το αρχαίο της νόημα.

Ευτυχώς για τον πολιτισμό όλης της Ευρώπης, αυτή η Τελευταία Βυζαντινή Αναγέννηση εμφανίστηκε σε μια στιγμή της ιστορίας που οι Δυτικοί λόγιοι ήταν προετοιμασμένοι να ανακαλύψουν και να εκτιμήσουν τον μορφωτικό κόσμο που κρατούσαν ζωντανό οι λόγιοι του Βυζαντίου.

… Ελπίζω ότι οι Έλληνες που θα διαβάσουν το βιβλίο μου, ίσως μπορέσουν να πετύχουν μια πληρέστερη κατανόηση των πνευματικών επιτευγμάτων των βυζαντινών προγόνων τους».
Steven Runciman»


Πηγή: Αιρετικές ιδέες