Του Παναγιώτη Παπαδομανωλάκη

Οι κυρώσεις και τα μέτρα τύπου εμπάργκο, που χρησιμοποιούνται συστηματικά από τις ΗΠΑ σας μέσο άσκησης πίεσης ή ανατροπής κυβερνήσεων που δεν ευθυγραμμίζονται με τα ιμπεριαλιστικά συμφέροντά τους, γίνονται ανυπολόγιστα πιο δολοφονικά και επικίνδυνα για την ανθρωπότητα εν μέσω πανδημίας. Σε πρόσφατη αντίδραση του ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ António Guterres, προειδοποίησε ότι τα μέτρα αυτά αυξάνουν τους κινδύνους για την υγεία εκατομμυρίων ανθρώπων και αποδυναμώνουν την παγκόσμια προσπάθεια για περιορισμό της εξάπλωσης του νέου κορονοϊού.

«Ενθαρρύνω την άρση των κυρώσεων που επιβάλλονται σε χώρες για να εξασφαλίσουν πρόσβαση σε τρόφιμα, βασικές παροχές υγείας και ιατρική στήριξη COVID-19, καθώς είναι καιρός για αλληλεγγύη και όχι αποκλεισμό», αναφέρει σε επιστολή του στους G-20, όπου τονίζει πως «είμαστε τόσο ισχυροί όσο το ασθενέστερο σύστημα υγείας στο διασυνδεδεμένο κόσμο μας».

Το παραπάνω οδήγησε, οκτώ χώρες που αντιμετωπίζουν μονομερείς κυρώσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη (Κούβα, Κίνα, Κορέα, Ιράν, Νικαράγουα, Ρωσία, Συρία, Βενεζουέλα), να ενώσουν την φωνή τους ζητώντας από τον Guterres να λάβει μέτρα για την απαλλαγή τους από αυτές, καθώς τα στοιχεία φανερώνουν πως η απάνθρωπη διατήρηση των κυρώσεων, οδηγεί σε απώλεια περισσότερων ανθρώπων από την πανδημία.

Οι κυρώσεις παρεμποδίζουν τον αγώνα του Ιράν κατά του κορονοϊού

Ο δήμαρχος της Τεχεράνης δηλώνει πως «το αμερικανικό εμπάργκο όχι μόνο απαγορεύει στις αμερικανικές εταιρείες και ιδιώτες να διεξάγουν νόμιμο εμπόριο με τους ιρανούς ομολόγους τους, αλλά δεδομένου ότι οι κυρώσεις είναι εξωεδαφικές, όλες οι άλλες χώρες και εταιρείες εκφοβίζονται για να αποφύγουν να κάνουν νόμιμες συναλλαγές με τους Ιρανούς, ακόμη και πώληση φαρμάκων». «Το αποτέλεσμα τέτοιων ανεύθυνων πολιτικών και συμπεριφορών δεν περιορίζεται στο Ιράν, αλλά έχει επίσης προκαλέσει βλάβη στο αμερικανικό κοινό», προειδοποιεί ο Hanachi, καθώς η άρνηση της κυβέρνησης Trump να σταματήσει τον οικονομικό πόλεμο κατά του Ιράν εμποδίζει τις προσπάθειές της χώρας να αντιμετωπίσει έναν ιό που δεν γνωρίζει σύνορα. «Είναι προς το εθνικό συμφέρον των ΗΠΑ να καταστεί μόνιμη η πανδημία του κορονοϊού;», αναρωτιέται.

Παράλληλα, ο εκπρόσωπος Τύπου του ιρανικού υπουργείου Εξωτερικών καλεί «όλες τις χώρες του πολιτισμένου κόσμου να μην εφαρμόσουν τα απάνθρωπα, παράνομα και άδικα μέτρα».

Παρότι ο Αμερικάνος υπουργός Οικονομικών επιμένει πως οι κυρώσεις δεν εμποδίζουν την ανθρωπιστική βοήθεια, το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καταγγέλλει «ενώ η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει δημιουργήσει εξαιρέσεις για τις ανθρωπιστικές εισαγωγές στο καθεστώς κυρώσεων της, στην πράξη αυτές οι απαλλαγές απέτυχαν να αντισταθμίσουν την έντονη απροθυμία των αμερικανικών και ευρωπαϊκών εταιρειών και τραπεζών να διακινδυνεύσουν την επιβολή κυρώσεων με την εξαγωγή ή τη χρηματοδότηση εξαιρούμενων ανθρωπιστικών αγαθών». Το αποτέλεσμα «ήταν να αρνηθούν στους Ιρανούς την πρόσβαση σε βασικά φάρμακα και να μειώσει το δικαίωμά τους στην υγεία».

Στο ίδιο μήκος, το Ατλαντικό Συμβούλιο επεσήμανε, πως «παρά το γεγονός ότι οι κυρώσεις εξαιρούσαν τα ανθρωπιστικά αγαθά, το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ είχε προηγουμένως διώξει ιατρικές εταιρείες για την πώληση μικρών ποσοτήτων ιατρικών προμηθειών στο Ιράν, το οποίο με τη σειρά του είχε αποτρεπτικό αποτέλεσμα σε άλλες εταιρείες που συναλλάσσονταν με την Τεχεράνη». Η Εθνική Δημόσια Ραδιοφωνία των ΗΠΑ, αναφέρει πως «ο μεγάλος αριθμός μολύνσεων που σαρώνουν το Ιράν είναι ανησυχητικός για τους διεθνείς ειδικούς σε θέματα υγείας, καθώς αμερικανικές κυρώσεις έχουν στραγγαλίσει την οικονομία της χώρας και έχουν πλήξει το σύστημα υγείας της και την ικανότητά της να αντιμετωπίσει την πανδημία».

Μάλιστα, το διαδικτυακό ειδησεογραφικό πρακτορείο των ΗΠΑ “The Intercept” αποκάλυψε ότι η United Against Nuclear Iran ασκούσε πιέσεις στις φαρμακευτικές να μην πωλούν φάρμακα στην Τεχεράνη, κάτι που αποκτά ιδιαίτερη σημασία δεδομένων των στενών δεσμών της οργάνωσης με την κυβέρνηση Τραμπ, τη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα το Ισραήλ, και τους μεγαλύτερους χορηγούς του Ρεπουμπλικανικού κόμματος. Αντίστοιχη πολιτική ακολουθεί και η Google, η οποία κατάργησε ηλεκτρονική εφαρμογή του Ιράν για τους κορονοϊούς με την πρόφαση πως πρόκειται για «εργαλείο κατασκοπείας», κάτι που κατέρριψε η ιστοσελίδα τεχνικών ειδήσεων ZDNet μετά από έλεγχο στο λογισμικό.

Στα τέλη Φεβρουαρίου, η κυβέρνηση Τραμπ προέβη σε μια μικρή προσαρμογή στο καθεστώς κυρώσεων και επέτρεψε την άφιξη κάποιας ανθρωπιστικής βοήθειας στο Ιράν σε συντονισμό με την ελβετική κυβέρνηση. Ωστόσο, η ελάφρυνση των κυρώσεων πρέπει να προχωρήσει πολύ περισσότερο και πολύ ταχύτερα. Η Ilhan Omar, Μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, έγραψε στο Twitter την περασμένη εβδομάδα: "Πρέπει να αναστείλουμε αυτές τις κυρώσεις προτού χαθούν περισσότερες ζωές". Αντίθετα, οι ΗΠΑ σκοπεύουν να εμποδίσουν το αίτημα του Ιράν για έκτακτο δάνειο του ΔΝΤ ώστε να αποκριθεί αποτελεσματικά στο ξέσπασμα κορονοϊού στη χώρα, κατηγορώντας την ιρανική κυβέρνηση πως θα χρησιμοποιήσει τα χρήματα για ενίσχυση της «τρομοκρατίας».

Υπενθυμίζουμε, πως οι ΗΠΑ ξεκίνησαν την εκστρατεία «μέγιστης πίεσης» το 2018 μετά την μονομερή απόσυρση τους από το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (JCPOA), γνωστό και ως πυρηνική συμφωνία του Ιράν, η οποία υπεγράφη από τις ΗΠΑ, Ιράν, Γαλλία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, ΕΕ, Κίνα και Ρωσία το 2015.

Η απάντηση της Βενεζουέλας στο εμπάργκο

Στην Βενεζουέλα, οι αβάσιμες κατηγορίες πως η κυβέρνηση Μαδούρο εμπλέκεται σε διακίνηση ναρκωτικών (βλ. σχετικό μας άρθρο), οδηγούν σε κλιμάκωση της επιχείρησης αλλαγής καθεστώτος με αποστολή πολεμικών πλοίων και την επιβολή πρόσθετων κυρώσεων. Ενώ τα αμερικάνικα μέσα ενημέρωσης «ανησυχούν» για τις ελλείψεις σε ιατροφαρκακευτικά είδη, ελάχιστα αναφέρονται στις καταστροφικές συνέπειες του εμπάργκο στο παραπάνω. Οι κυρώσεις έχουν προκαλέσει ζημία στην οικονομία ύψους τουλάχιστον 130 δισ. δολαρίων μεταξύ 2015-2018. Ακόμα χειρότερα, σύμφωνα με τον πρώην ειδικό εισηγητή του ΟΗΕ Alfred de Zayas, ήταν υπεύθυνες για το θάνατο πάνω από 100.000 κατοίκων της Βενεζουέλας, με την χώρα να προσφεύγει στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο καταγγέλλοντας τες ως εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.

Οι επιπτώσεις των κυρώσεων είναι πιο αισθητές στον τομέα υγείας της Βενεζουέλας, εμποδίζοντας τις τράπεζες να διενεργούν χρηματοοικονομικές συναλλαγές για την αγορά ιατρικών προμηθειών. Επιπλέον, έχουν προκαλέσει μείωση 90% στα εισοδήματα της Βενεζουέλας από το εξωτερικό, στερώντας από τον τομέα της υγείας τις αναγκαίες επενδύσεις. Ο Peter Harrell, πρώην ανώτερος αξιωματούχος κυρώσεων στο Υπουργείο Εξωτερικών, είπε: «Η κυβέρνηση υιοθετεί ένα είδος προσέγγισης κλώτσα τους όσο είναι κάτω, προφανώς με την ελπίδα ότι με την επιβολή κυρώσεων και άλλων ενεργειών, η κυβέρνηση μπορεί να εκμεταλλευτεί τον ιό στο Ιράν και τη Βενεζουέλα για να παρακινήσει μεγαλύτερη δημόσια αντίθεση προς τις κυβερνήσεις και ίσως την αλλαγή του καθεστώτος».

Παρά τις αντίθετες προβλέψεις και το αμερικάνικο βέτο για χρηματοδότηση από το ΔΝΤ, θα πρέπει να επισημάνουμε πως η κυβέρνηση Μαδούρο εντυπωσιάζει με τον τρόπο που καταφέρνει να σταθεί όρθια μπροστά στην οπλοποίηση του κορονοϊού από την αμερικάνικη κυβέρνηση. Σημαντικό ρόλο στο παραπάνω διαδραμάτισαν τα άμεσα μέτρα της μπολιβαριανής κυβέρνησης, με την εφαρμογή της διαδικτυακής πύλης έρευνας κρουσμάτων «Sistema Patria» με παράλληλή αποστολή κατ’ οίκον επαγγελματιών υγείας. Οι μαζικές οργανώσεις έχουν αναλάβει ηγετικό ρόλο, δημιουργώντας μάσκες προσώπου, διατηρώντας σε λειτουργία το σύστημα εφοδιασμού τροφίμων CLAP (αυτό το μηνιαίο πακέτο τροφίμων φτάνει σε 7 εκατομμύρια οικογένειες), διευκολύνοντας τις κατ' οίκον επισκέψεις των γιατρών και ενθαρρύνοντας τη χρήση μάσκας προσώπου στο κοινό.

Περισσότεροι από 12.000 φοιτητές ιατρικής σχολής κατά το τελευταίο ή το δεύτερο έτος σπουδών τους ζήτησαν να εκπαιδευτούν για κατ' οίκον επισκέψεις. Από την πλευρά της, η κυβέρνηση ανέστειλε τις πληρωμές ενοικίων, έδωσε μπόνους στους εργαζομένους, απαγόρευσε στις τηλεπικοινωνίες να κόψουν τα τηλέφωνα ή το διαδίκτυο, συμφώνησε με αλυσίδες ξενοδοχείων για την παροχή 4.000 κλινών και δεσμεύθηκε να πληρώσει τους μισθούς των υπαλλήλων των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. Η διεθνής αλληλεγγύη, επιχείρησε να καλύψει τις συνέπειες του εμπάργκο, με την Κίνα να στέλνει 320.000 διαγνωστικά κιτ και τη Κούβα να στέλνει 130 γιατρούς και 10.000 δόσεις ιντερφερόνης άλφα- 2b.

Νικαράγουα: Κατάσταση πολιορκίας

Η πίεση της Ουάσιγκτον στην Νικαράγουα κλιμακώθηκε στις 9 Μαρτίου, όταν η Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ ενέκρινε ένα δικομματικό ψήφισμα που απαιτούσε περισσότερες κυρώσεις και επιθετικές ενέργειες κατά της κυβέρνησης του Ortega. Το ψήφισμα του αμερικανικού κογκρέσου εξέφρασε επίσης την υποστήριξή του προς τις δεξιές οργανώσεις της αντιπολίτευσης, τα μέσα ενημέρωσης και τις ομάδες της «κοινωνίας των πολιτών», που χρηματοδοτούνται από την αμερικανική κυβέρνηση. Ως αποτέλεσμα, μόλις ολοκληρώθηκαν τα χρηματοδοτούμενα από την Παγκόσμια Τράπεζα έργα το 2018, κανένα νέο δάνειο για έργα της Νικαράγουας δεν εγκρίθηκε, παρά το εξαιρετικό ιστορικό της σχετικά τη χρήση τους στη μείωση της φτώχειας και τις υποδομές. Υπάρχει επίσης η ανησυχία πως το ΔΝΤ μπορεί να απορρίψει τυχόν αιτήματα για έκτακτο δάνειο, εάν η κρίση του κορονοϊού πλήξει τη χώρα. Η πολιτική των κυρώσεων παρομοιάζεται από τον εκπρόσωπο της Νικαράγουας στο Διεθνές Δικαστήριο των Ηνωμένων Εθνών Carlos Argüello Gómez με «κατάσταση πολιορκίας»: «Είναι σαν να κηρύττεις μια κατάσταση πολιορκίας στη μεσαιωνική εποχή ενάντια σε μια πόλη, απλά να την μπλοκάρεις. Αυτού του είδους οι κυρώσεις, μπορούν να σταματήσουν όλα τα φάρμακα, το φυσικό αέριο, τα πάντα από το να εισέλθουν σε μια χώρα».

Την ίδια ώρα, η κυβέρνηση της Νικαράγουας εκπαιδεύει πάνω από 100.000 ταξιαρχίες υγείας με 250.000 εθελοντές, που θα ενταχθούν στο δημόσιο σύστημα υγείας της χώρας το οποίο προσφέρει δωρεάν και καθολικές υπηρεσίας υγείας με βάση την προληπτική περίθαλψη που εστιάζεται στην κοινότητα. Το εθνικό δίκτυο νοσοκομείων και κέντρων υγείας υποστηρίζεται από ένα δίκτυο δεκάδων χιλιάδων εθελοντών που ονομάζονται brigadistas. Κατά τη διάρκεια της τελευταίας εβδομάδας, προσωπικό υγείας και ταξιαρχίες έχουν επισκεφθεί πάνω από 1,2 εκατομμύρια νοικοκυριά σε μια εκστρατεία για την αντιμετώπιση της πανδημίας.

Η Νικαράγουα είναι μια από τις λίγες χώρες της περιοχής με εργαστήριο μοριακής βιολογίας εγκεκριμένο από τον ΠΟΥ. Παρομοίως, έχει το μοναδικό εργοστάσιο του δημόσιου τομέα στην Κεντρική Αμερική που παράγει εμβόλια, το οποίο είναι συνιδιοκτησία με τη Ρωσική Ομοσπονδία και ετοιμάζεται να παράγει το αντιιικό φάρμακο της Κουβανικής Ιντερφερόνης Άλφα- 2- B για χρήση στη θεραπεία ασθενών με COVID- 19. Στις 18 Μαρτίου, η Κουβανική ιατρική ταξιαρχία "Henry Reeve" αφίχθη στη χώρα για να ενισχύσει την απόκριση της Νικαράγουα στην πανδημία. Η Νικαράγουα συμμετείχε επίσης σε περιφερειακές βιντεοδιασκέψεις με τη μεσολάβηση της Ένωσης Κρατών της Καραϊβικής, σε βιντεοδιασκέψεις με ειδικούς από την Κίνα και επωφελήθηκε επίσης από τις εμπειρίες εμπειρογνωμόνων από την Ταϊβάν.

Το παράδειγμα της Κούβας

Με τη Κουβανική Επανάσταση να χτίζει μια «νέα ανθρωπότητα», όπως επεσήμανε ο πρώην Γενικός γραμματέας της Οργάνωσης της Συνδικαλιστικής Ενότητας Αφρικανών, η χώρα που έχει σφυρηλατήσει το σύστημα υγείας της εν μέσω των δεκαετιών του οικονομικού αποκλεισμού, παρεμβαίνει στην υποστήριξη άλλων κρατών με αποστολή ιατρικού προσωπικού και υλικού. Το ανθρωπιστικό πρόγραμμα της Αβάνας αναπτύχθηκε μετά την επανάσταση του 1959 και έφερε υγειονομική περίθαλψη σε φτωχά έθνη σε όλο τον κόσμο.

Σύμφωνα με το υπουργείο Εξωτερικών της Κούβας, περισσότεροι από 600.000 γιατροί, νοσηλευτές και ιατρικοί τεχνικοί έχουν σταλεί σε περισσότερες από 160 χώρες από τη δεκαετία του 1960. Το πρόγραμμα εφαρμόζεται σήμερα σε 60 περίπου χώρες. Ενώ περίπου δώδεκα αποστολές παρέχονται δωρεάν, άλλες χώρες πληρώνουν την Αβάνα. Αυτό αποφέρει περίπου 6,3 δισ. δολάρια (£4,8 δισ.) ετησίως, βοηθώντας στον μετριασμό των επιπτώσεων του οικονομικού αποκλεισμού των ΗΠΑ, διάρκειας έξι δεκαετιών.

Σε μια ακόμη πράξη μικροψυχίας, η αμερικάνικη κυβέρνηση απειλεί τους αποδέκτες της ανθρωπιστικής βοήθειας, κατηγορώντας την κουβανική κυβέρνηση πως χρησιμοποιεί την αλληλεγγύη για να υπονομεύσει τη δημοκρατία σε χώρες όπως η Βενεζουέλα, ενώ η πρεσβεία των ΗΠΑ στην Αβάνα κατηγορεί την κυβέρνηση της Κούβας ότι «παρακρατεί το μεγαλύτερο μέρος του μισθού των γιατρών και των νοσοκόμων σε διεθνείς αποστολές βοήθειας, εκθέτοντάς τους σε άθλιες συνθήκες εργασίας».

Παράλληλα, οι ΗΠΑ εμπόδισαν δωρεά από την Κίνα, αποδεικνύοντας πως ενσαρκώνουν τον ακριβώς αντίθετο από αυτό που αντιπροσωπεύει η Κουβανική Επανάσταση, η οποία αναφέρει σε ανακοίνωσή της: «Οι αξιωματούχοι των Ηνωμένων Πολιτειών εν γνώσει τους διαπράττουν έγκλημα, όταν εν μέσω πανδημίας επιτίθενται στη διεθνή συνεργασία της Κούβας, επιδιώκοντας να στερήσουν εκατομμύρια ανθρώπους από το οικουμενικό ανθρώπινο δικαίωμά τους στις υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης. Καμία χώρα δεν πρέπει να θεωρεί ότι είναι αρκετά μεγάλη, πλούσια ή αρκετά ισχυρή ώστε να υπερασπίζεται τον εαυτό της, απομονώνοντάς τον και αγνοώντας τις προσπάθειες και τις ανάγκες των άλλων», προσθέτει.

«Ώρα να κοιταχτούμε στα μάτια»: Όχι στις εγκληματικές αμερικάνικες κυρώσεις

Ο Ρίτσαρντ Χόρτον, συντάκτης του ιατρικού περιοδικού The Lancet, καταγγέλλει τις πως οι κυρώσεις των ΗΠΑ αποτελούν "έγκλημα κατά της ανθρωπότητας" και οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης, οι επιστήμονες και οι καθημερινοί πολίτες πρέπει να «επαναστατήσουν εναντίον» του. Παράλληλα, κατά της δολοφονικής πολιτικής των κυρώσεων εκφράζονται καθημερινά ολοένα και περισσότεροι εργαζόμενοι στην υγεία, ακαδημαϊκοί, εκπρόσωποι της διεθνούς κοινότητας και κοινωνικών οργανώσεων.

Πριν ακόμα από την κρίση του κορονοϊού, τον Νοέμβριο του 2019, πραγματοποιήθηκε στην Αβάνα (Κούβα) μια συνάντηση αντι-ιμπεριαλιστικής αλληλεγγύης με εκπροσώπους από 86 χώρες. Σε αυτήν τη συνάντηση, αποφασίστηκε η διεξαγωγή μιας εβδομάδας αντιιμπεριαλιστικών αγώνων μεταξύ 25 Μαΐου και 31 Μαΐου με στόχο να προειδοποιήσει το παγκόσμιο κοινό για τον ιμπεριαλισμό και — σε αυτό το πλαίσιο — για το δολοφονικό καθεστώς κυρώσεων που καθοδηγείται από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Σε αντίστοιχη κατεύθυνση κινείται και η καμπάνια, του αμερικάνικου γυναικείου αντιπολεμικού κινήματος Pink Code, που καλεί σε άρση των κυρώσεων: «Είναι ώρα να κοιταχτούμε στα μάτια και ανατρέψουμε τις πτυχές της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ».

Πηγή: kommon.gr