H αβάσταχτη ελαφρότητα της ''βαριάς βιομηχανίας'' της χώρας, του τουρισμού


Του  Πάνου Λεονταράκη

Εξ΄ αρχής, ο τουρισμός, είναι ένα οικονομικό μοντέλο το οποίο εξαρτάται από παράγοντες εξωτερικούς ως προς την ανάπτυξη της εγχώριας οικονομίας μιας χώρας. Είναι λοιπόν ένας «φιλάσθενος» οικονομικός τομέας, καθώς είναι διαρκώς εξαρτώμενος από τις διεθνείς κρίσεις (οικονομικές, γεωπολιτικές, υγειονομικές, κτλ). Τα πράγματα γίνονται ακόμη χειρότερα βάσει κάποιων ακόμη πολύ σημαντικών παραμέτρων, που είτε σχετίζονται με την λειτουργία του παγκοσμιοποιημένου καπιταλιστικού μοντέλου, είτε οφείλονται σε κάποιες «ιδιαιτερότητες» της χώρας μας.

Πρώτον, μέσα στο διεθνώς παγκοσμιοποιημένο, οικονομικά και όχι μόνο, διεθνές περιβάλλον, όπου «φταρνίζονται στην Κίνα και αρρωσταίνουν στην Αμερική», οι κρίσεις «μεταφέρονται» άμεσα, χωρίς επί της ουσίας οι χώρες να μπορέσουν να ορθώσουν έγκαιρα κάποιο ουσιαστικό «τείχος προστασίας». Μια διεθνής κρίση, οποιασδήποτε σχεδόν μορφής, επηρεάζει πλέον σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό πολύ περισσότερες χώρες, αν όχι ολόκληρο τον πλανήτη, από ότι 10 ή 20 χρόνια πριν. Όπως η φούσκα των ακινήτων του 2008 που δημιούργησε  την μεγαλύτερη ύφεση των τελευταίων δεκαετιών, γεννήθηκε στην Αμερική και έπληξε τελικά την Ευρώπη, η πανδημία του Covid ταξίδεψε πολύ γρήγορα από την μακρινή Ασία στην Ευρώπη και στην Αμερική, δημιουργώντας μια πρωτόγνωρη υγειονομική κρίση, κυρίως στον Δυτικό κόσμο.

Δεύτερο, το κυρίαρχο μοντέλο του φθηνού μαζικοποιημένου «εκβιομηχανοποιημένου» τουρισμού που έχει επιλεχθεί για την Ελλάδα, τουλάχιστον την τελευταία δεκαπενταετία, που αφορά κυρίως στα μεγάλα ξενοδοχειακά συγκροτήματα των all inclusive και των βραχιολιών, είναι ακόμη πιο επιρρεπές στην κατάρρευση μπροστά σε μια δύσκολη διεθνή συγκυρία, όπως η σημερινή. Οι εποχή των Γερμανών και των Γιουγκοσλάβων της Χαλκιδικής έχει περάσει ανεπιστρεπτί και η χώρα έχει «προσαρμοστεί» στον φθηνότερο τουρισμό των πακέτων και των προσφορών. Η τουριστική κίνηση μπορεί να αυξανόταν τα προηγούμενα χρόνια, τα τουριστικά έσοδα όμως δεν ακολουθούσαν αναλογικά την αύξηση αυτή.

Τρίτον, η τεράστια οικονομική εξάρτηση της ελληνικής οικονομίας από τον τουρισμό (αγγίζει το 30% του ΑΕΠ), δημιουργεί ασφυκτικές συνθήκες στο σύνολο της οικονομίας της χώρας. Όταν σχεδόν το 1/3 της οικονομίας εξαρτάται από έναν κλάδο, ο οποίος με τη σειρά του εξαρτάται από την διεθνή συγκυρία, δεν χρειάζεται να είσαι οικονομολόγος για να διαπιστώσεις το εξαιρετικά προβληματικό του πράγματος. Δεν χρειάζεται να ξέρεις καν οικονομικά προκειμένου να αντιληφθείς ότι στην περίπτωση που το ποσοστό από τον τουρισμό μειωθεί επικίνδυνα έστω και μία χρονιά, θα τροφοδοτήσει έναν φαύλο κύκλο, όχι μόνο συνολικότερης οικονομικής ύφεσης, αλλά περαιτέρω απορρύθμισης του τουριστικού μοντέλου. Η κατακρήμνιση της τιμής του προσφερόμενου τουριστικού προϊόντος, η αποδιοργάνωση των τουριστικών επιχειρήσεων και η ανασύσταση επί του χειρότερου της τουριστικής αγοράς, θα είναι μόνο κάποια από τα χαρακτηριστικά της επόμενης μέρας σε μια τέτοια περίπτωση. Η πρόγνωση της φετινής τουριστικής σεζόν είναι ακόμη θολή, αυτό όμως που ήδη φαίνεται είναι ότι εκατοντάδες μικρές ως επί το πλείστον ξενοδοχειακές μονάδες  έχουν βγάλει πωλητήριο και αρκετές χιλιάδες είναι αυτές που δεν θα λειτουργήσουν, ανοίγοντας την όρεξη μεγάλων ξένων ομίλων που θέλουν να μετατρέψουν την κρίση σε ευκαιρία.

Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση αντί να επιλέξει να εκμεταλλευτεί μακροπρόθεσμα το πλεονέκτημα της χώρας ως Covid-free, πράγμα που οφείλεται, πέρα από τους ιδιαίτερους  παράγοντες της χώρας, στην μεγάλη αυτοσυγκράτηση και πειθαρχία του κόσμου, ανοίγει τον τουρισμό με όρους αγέλης, χωρίς την ύπαρξη προληπτικών μέτρων για τους επισκέπτες, όπως την πραγματοποίηση διαγνωστικών τεστς, την απαίτηση ανοσολογικών ή άλλων υγειονομικών πιστοποιητικών, χωρίς καν την ύπαρξη ολοκληρωμένων υγειονομικών πρωτοκόλλων. Και μάλιστα την ίδια στιγμή που το δεύτερο κύμα της πανδημίας θεωρείται βέβαιο από τα πλέον επίσημα χείλη. 

Η «απομόνωση» της χώρας, λόγω της χαμηλής αεροπορικής της συνδεσιμότητας, ήταν ένας από τους σημαντικότερους  παράγοντες της χαμηλής εξάπλωσης του Covid-19, σε σύγκριση με άλλες «ανεπτυγμένες» χώρες. Αν ο παράγοντας αυτός εξαλειφθεί με την είσοδο εκατοντάδων χιλιάδων επισκεπτών, κανείς δεν εγγυάται ότι η καμπύλη της εξάπλωσης του ιού δεν θα αρχίσει να ακολουθεί μια εκθετική πορεία, που εν μέσω καλοκαιριού και δεδομένου ότι έχουν γίνει ελάχιστα για την ενίσχυση των δομών υγείας, θα κάνει τη διαχείριση του νέου κύματος ακόμη πιο δύσκολη από το πρώτο.

Είναι γεγονός ότι οικονομίες που δεν βασίζονται στα δικά τους πόδια αλλά εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από εξωτερικούς παράγοντες, είναι καταδικασμένες σε συνθήκες κρίσης, όπως αυτή που διανύουμε και αυτή που θα διανύσουμε, να αποσταθεροποιηθούν ακόμη περισσότερο. Η «βαριά βιομηχανία της χώρας» διανύει μια κρίσιμη περίοδο αβάσταχτης ελαφρότητας με άγνωστο το πότε, το πώς και σε ποιο βαθμό θα αναρρώσει. 

Μπροστά στο διαφαινόμενο αδιέξοδο που προϋπήρχε αλλά ειδώθηκε ευκρινέστερα με την πανδημία, θα μπορούσε να υπάρξει καταρχήν μια αναζήτηση ενός διαφορετικού τουριστικού μοντέλου, λιγότερο εξαρτημένου από τον διεθνή παράγοντα, που δεν θα μπορεί να μη σέβεται τους ανθρώπους που υπηρετεί αλλά και το υπηρετούν, τις τοπικές κοινωνίες και φυσικά το περιβάλλον, κοινωνικό και φυσικό. 

Και να ανοίξει η αναγκαία εδώ και χρόνια συζήτηση για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, με τη σταδιακή του απεξάρτηση από τον ξένο οικονομικό παράγοντα και την επανασύσταση μιας εγχώριας οικονομίας, που να μην αποδεικνύεται φούσκα και να καταρρέει σαν χάρτινος πύργος σε κάθε κρίση, αλλά να μπορεί στηρίζεται στα δικά της πόδια, στις δικές της παραγωγικές δυνατότητες και να σέβεται τους ανθρώπους της εργασίας που το δημιουργούν.

Πηγή: antapocrisis.gr

Δρόμος ανοιχτός

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου