Ένα χρόνο μετά την εκλογική νίκη της Νέας Δημοκρατίας και τις στομφώδεις δεσμεύσεις του Άδωνι Γεωργιάδη για την υποτίθεται άμεση (τότε) έναρξη των εργασιών στο Ελληνικό, η κυβέρνηση έστησε την 3η Ιουλίου ένα επικοινωνιακό σόου, για να πείσει την κοινή γνώμη πως οι μπουλντόζες που μπήκαν στο Ελληνικό σηματοδοτούν την έναρξη των εργασιών της “επένδυσης του αιώνα”.

Σύμφωνα με το κυβερνητικό αφήγημα, οι κατεδαφίσεις, που βαφτίστηκαν “πρόδρομες” εργασίες και εγκαινιάστηκαν με πανηγυρικό τρόπο, αποδεικνύουν πως το “εμβληματικό έργο” ξεκινά, κάτι που έχει “ουσιαστική σημασία στην αναπτυξιακή πορεία της χώρας”.

Οι δηλώσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη, με φόντο τις μπουλντόζες, συνοψίζουν τον τρόπο με τον οποίο οικοδομήθηκε και προβλήθηκε ένα ψευδεπίγραφο “αναπτυξιακό” όραμα, στην κινούμενη άμμο των σκανδαλωδών παραχωρήσεων προς το παρασιτικό κεφάλαιο, της ληστρικής εκποίησης του δημόσιου πλούτου και της περιβαλλοντικής καταστροφής. “Σήμερα είναι μια πολύ σημαντική ημέρα, μια συμβολική μέρα”, σημείωσε ο πρωθυπουργός. “Γκρεμίζοντας τα παλιά άχρηστα κτίρια του παλιού αεροδρομίου βάζουμε τα θεμέλια για το νέο Ελληνικό. Ένα από τα μεγαλύτερα, ίσως το μεγαλύτερο έργο στη Μεσόγειο, θα δημιουργηθεί σε αυτόν τον -για 19 χρόνια εγκαταλελειμμένο- χώρο. Πρόκειται για το μεγαλύτερο παράκτιο πάρκο στη Μεσόγειο, 2.500 στρεμμάτων, αλλά ταυτόχρονα ο χώρος αυτός θα γίνει μια κυψέλη ανάπτυξης. Στην πλήρη του λειτουργία, στο Ελληνικό θα δημιουργηθούν πάνω από 80.000 θέσεις εργασίας, 10.000 θέσεις εργασίας θα δημιουργηθούν μόνο κατά τη φάση της κατασκευής. Θα είναι ένα έργο σύγχρονο, οικολογικό, φιλικό προς το περιβάλλον, ένα έργο που θα συμβολίζει τη νέα Ελλάδα όπως πιστεύω ότι όλοι την οραματιζόμαστε”, υπογράμμισε ο κ. Μητσοτάκης.

Οικολογικό, λοιπόν, θεωρεί η κυβέρνηση ένα έργο που θα επιβαρύνει ακόμη περισσότερο την ποιότητα ζωής στο λεκανοπέδιο, σε καιρό καταστροφικής, τόσο για την Αττική όσο και ευρύτερα, κλιματικής αλλαγής, με την ίδια την Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Σχεδίου Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης του Ακινήτου Ελληνικού να χαρακτηρίζει, ήδη από το 2017, με αρνητικό βαθμό -2 την επένδυση, ως προς το οικολογικό της αποτύπωμα.

Φιλικό για το περιβάλλον θεωρεί η κυβέρνηση το σχέδιο προσθήκης στην κορεσμένη από πλευράς δόμησης Αττική, στην οποία απαιτούνται μαζικές αναδασώσεις και δημιουργία πράσινων δημόσιων χώρων, μια νέα πόλη έκτασης 6.200 στρεμμάτων και χωρητικότητας 27.000 κατοίκων, με θηριώδεις κατασκευές, εκτεταμένες μαρίνες που καταστρέφουν το παράκτιο μέτωπο και αλλοιώνουν το φυσικό ανάγλυφο σε έκταση δυόμιση χιλιομέτρων και χρήσεις ασύμβατες με τις ανάγκες του λεκανοπεδίου.

Ο πρωθυπουργός έχει δίκιο, αλλά μόνο για τον συμβολισμό της μπουλντόζας, που φευ δεν ήρθε καν για να χτίσει κάτι, αλλά για να γκρεμίσει. Και για να κρατήσει όρθιο το παραπαίον “αναπτυξιακό” όραμα των χιλιάδων θέσεων εργασίας, που άλλοτε ήταν 20, 40 ή 60 και τώρα έφτασαν τις 80 χιλιάδες! Ως συνήθως, ο επικοινωνιακός θόρυβος τείνει να σκεπάσει την πραγματικότητα, που δεν είναι και τόσο ρόδινη όσο θα ήθελαν οι εμπνευστές και πολιτικοί υποστηρικτές του φαραωνικού αυτού έργου, του οποίου η προοπτική είναι περισσότερο αμφίβολη από ποτέ.

Οι δικαστικές εκκρεμότητες

Το πρώτο ζήτημα που τεχνηέντως σπρώχνεται κάτω από το χαλί είναι πως τίποτα ουσιαστικό γύρω από την επένδυση δεν μπορεί να προχωρήσει αν δεν ολοκληρωθεί η διαδικασία συζήτησης στο Συμβούλιο της Επικρατείας των προσφυγών που έχουν κατατεθεί για τις Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις περί έγκρισης των πολεοδομικών μελετών, περί έγκρισης χωρικής οργάνωσης της Ζώνης Ανάπτυξης που βρίσκεται στην περιοχή του πρώην αεροδρομίου και σχετίζεται με το διαγωνισμό χορήγησης άδειας λειτουργίας καζίνο, περί έγκρισης χωρικής οργάνωσης του Μητροπολιτικού Πάρκου και περί έγκρισης χωρικής οργάνωσης των Ζωνών Ανάπτυξης που βρίσκονται στο παράκτιο μέτωπο. Η συζήτηση των προσφυγών αυτών έχει αναβληθεί για τον Σεπτέμβριο, ενώ δεν θα πρέπει να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να συνεχιστεί η δικαστική διένεξη και στα ευρωπαϊκά δικαστήρια.

Όπως η ίδια η Lamda Development παραδέχεται, “ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα που εμφανίζονται σε όλα τα μεγάλα έργα είναι οι δικαστικές εκκρεμότητες που τα ακολουθούν πολλές φορές για χρόνια. Οι εκκρεμότητες αυτές είτε καθυστερούν σημαντικά την ολοκλήρωση των έργων είτε εμποδίζουν την προσέλκυση αυξημένου επενδυτικού ενδιαφέροντος λόγω του κινδύνου που συνεπάγονται”.

Μάλιστα, οι παραπάνω προσφυγές δεν είναι οι μόνες που εκκρεμούν. Την ίδια μέρα των πανηγυρικών εγκαινίων της… μπουλντόζας εξεταζόταν από την μείζονα Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας η αίτηση ακύρωσης που έχει υποβάλει η Hard Rock International, με την οποία ζητάει να μην ισχύσει η απόφαση της Επιτροπής Εποπτείας και Ελέγχου Παιγνίων για τον αποκλεισμό της από το διαγωνισμό για την απόκτηση της άδειας καζίνο. Η αμερικάνικη εταιρεία, που έχει δηλώσει πως θα συνεχίσει μέχρι τέλους για να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της, σημειώνει πως η υπόθεση ήταν “στημένη” και επιμένει ότι δεν τηρήθηκε η νομιμότητα στη διαγωνιστική διαδικασία.

Η περιπέτεια με το καζίνο

Το ζήτημα με το καζίνο δεν περιορίζεται, ωστόσο, μόνο στην σχετική προσφυγή της Hard Rock International. Ακόμη και αν η αίτηση ακύρωσης που έχει καταθέσει η εταιρεία απορριφθεί από το Συμβούλιο της Επικρατείας, οι διαδικασίες που απομένουν είναι πολλές και σχετικά χρονοβόρες, ενώ σε κάθε περίπτωση δεν πρόκειται να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του έτους.

Θα πρέπει να ολοκληρωθεί από την αρμόδια επιτροπή η αξιολόγηση της τεχνικής προσφοράς για το καζίνο της σύμπραξης των Mohegan/ΓΕΚ-Τέρνα και στη συνέχεια να ανοιχθεί η οικονομική της προσφορά. Σύμφωνα με τους όρους του διαγωνισμού, κατά το άνοιγμα των προσφορών, παρόντες προβλέπεται να είναι εκπρόσωποι και των δύο διαγωνιζομένων, με την Hard Rock International να διατηρεί δικαίωμα παρέμβασης με κατάθεση υπομνημάτων, ενστάσεων κ.ο.κ.

Εφόσον η διαδικασία αυτή ολοκληρωθεί χωρίς προβλήματα και νέες καθυστερήσεις, το σχήμα Mohegan/ΓΕΚ-Τέρνα θα ανακηρυχθεί προσωρινός ανάδοχος και θα είναι εφικτό να προχωρήσει η διαδικασία για την σύνταξη της σύμβασης, η οποία θα πρέπει να περάσει στη συνέχεια από το Ελεγκτικό Συνέδριο και να κυρωθεί από τη Βουλή. Μόνο τότε θα μπορέσει να προχωρήσει η μεταβίβαση των μετοχών της “Ελληνικό Α.Ε.” στην Lamda Development και η καταβολή από την δεύτερη της πρώτης δόσης του τιμήματος παραχώρησης (300 εκατ. ευρώ), καθώς η χορήγηση άδειας καζίνο στο Ελληνικό και η λειτουργία του Integrated Resort Casino, είναι ένα από τα κύρια προαπαιτούμενα για την υλοποίηση της επένδυσης.

Νέες “ειδικές” ρυθμίσεις

Για να μπορέσει να υλοποιηθεί το επικοινωνιακό σόου με τις μπουλντόζες και τα γκρεμίσματα, η κυβέρνηση χρειάστηκε να προχωρήσει σε νέες “ειδικές” νομοθετικές ρυθμίσεις, οι οποίες προστίθενται στη σειρά αλλεπάλληλων παρόμοιων σκανδαλωδών ρυθμίσεων που είχαν προηγηθεί τα προηγούμενα χρόνια, καθιστώντας ολόκληρο το εγχείρημα “ειδικού” τύπου και από νομοθετικής πλευράς.

Μόλις στις 2 Ιουνίου εκδόθηκε από το Αυτοτελές Γραφείο Ελληνικού της Γενικής Γραμματείας Φορολογικής Πολιτικής και Δημόσιας Περιουσίας η διαπιστωτική πράξη για την έναρξη εργασιών κατεδάφισης (ουσιαστικά πρόκειται για την άδεια κατεδάφισης), ενώ στις 10 Ιουνίου ψηφίστηκε από τη Βουλή τροπολογία που συνυπέγραψαν οι υπουργοί Οικονομικών, Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, αλλάζοντας τη σχετική ρύθμιση, ψηφισμένη μόλις τον περασμένο Φεβρουάριο (άρθρο 67 του ν. 4663/2020), με την οποία νομιμοποιήθηκαν τα κτίρια αυτά, στην πλειονότητά τους αυθαίρετα και χωρίς σχετικές άδειες.

Πρόκειται για περίπου 450 μικρά και μεγάλα κτίρια (958 κτιριακοί όγκοι), κυρίως στον χώρο του παλιού αεροδρομίου, με εξαίρεση τρία που κρίθηκαν διατηρητέα, μετά τις σχετικές γνωμοδοτήσεις του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων και του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής.

Η νέα ρύθμιση δίνει τη δυνατότητα τμηματικής κατεδάφισης των κτιρίων, ενώ για κάθε τμηματική κατεδάφιση θα εκδίδεται αυτοτελής απόφαση του υπουργού Ανάπτυξης. Η επιλογή του κατακερματισμού ακόμη και του έργου της κατεδάφισης, εγγράφεται, προφανώς, στον επικοινωνιακό χαρακτήρα της όλης επιχείρησης που έτσι θα εκτείνει σε χρόνο τις “πρόδρομες ενέργειες”, μέχρις ότου, όπως ελπίζουν οι υποστηρικτές της επένδυσης, γίνει εφικτή η πραγματική έναρξη του έργου.

Το σκανδαλώδες και πρωτοφανές, όμως, των νέων ρυθμίσεων βρίσκεται αλλού. Οι νέες ρυθμίσεις επιτρέπουν στην Lamda Development, σε έναν δηλαδή ιδιώτη που δεν είναι ακόμη κάτοχος των μετοχών της “Ελληνικό Α.Ε.”, να προχωρά σε κατεδαφίσεις εγκαταστάσεων και διαμορφώσεις στον δημόσιο χώρο του πρώην αεροδρομίου, ο οποίος δεν του έχει νόμιμα παραχωρηθεί.

Πόσο θα κρατήσουν οι χοροί;

Τα επικοινωνιακά πανηγύρια είναι χρήσιμα για τη συγκρότηση και την διατήρηση ενός “οράματος”. Πόσο, όμως, μπορούν να κρύψουν την ωμή πραγματικότητα; Πέρα από όσα εκτέθηκαν παραπάνω και υποδεικνύουν πως οι μπουλντόζες στο Ελληνικό κάθε άλλο παρά σηματοδοτούν πραγματικά την έναρξη της περιλάλητης επένδυσης, υπάρχουν και σοβαρότερα ερωτήματα που μένουν αναπάντητα.

Είναι στα αλήθεια εφικτό και οικονομικά βιώσιμο, υπό τις αβέβαιες μάλιστα συνθήκες που έχουν σήμερα διαμορφωθεί, ένα επενδυτικό σχέδιο που βασίζεται στο τρίπτυχο τουρισμός-real estate-καζίνο; Μπορεί να υποστηριχθεί χρηματοδοτικά ένα τέτοιο σχέδιο σε ένα τροποποιημένο παγκοσμίως επενδυτικό περιβάλλον, με δεδομένο μάλιστα πως έχουν ήδη αποχωρήσει οι Κινέζοι και Άραβες επενδυτές;

Μπορεί να ανταπεξέλθει στις ανάγκες του έργου η Lamda Development, που έχει αντλήσει περί τα 650 εκατ. ευρώ από το χρηματιστήριο και σημαντικά πρόσθετα κεφάλαια από τις τράπεζες για να προχωρήσει την επένδυση, αλλά τώρα έχει να αντιμετωπίσει τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας στα τρία εμπορικά κέντρα που διαχειρίζεται;

Μπορεί να σηκώσει η ήδη υπερχρεωμένη Mohegan το κόστος δημιουργίας ενός νέου καζίνο, ενώ αντιμετωπίζει νέα εξαιρετικά σοβαρά οικονομικά προβλήματα που συνδέονται και με τις επιπτώσεις που επέφερε στις δραστηριότητές της η πρόσφατη υγειονομική κρίση;

Οι θριαμβευτικές δηλώσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη μπροστά στις μπουλντόζες θύμισαν σε μερικούς τις αντίστοιχες της Ντόρας Μπακογιάννη, έντεκα χρόνια νωρίτερα, όταν έμπαιναν και πάλι πανηγυρικά οι μπουλντόζες στο Βοτανικό για την κατασκευή του νέου γηπέδου του Παναθηναϊκού. Είδατε τι ωραίο γήπεδο που έγινε;  
Πηγή: ΚΟΣΜΟΔΡΟΜΙΟ