Σύμφωνα με τον διευθυντή του Ινστιτούτου Ανατολικών Σπουδών της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών της Αρμενίας, τουρκολόγο Ρουμπεν Σαφραστιάν, η Τουρκία ενεργεί εναντίον του Ναγκόρνο-Καραμπάχ και κατά της Δημοκρατίας της Αρμενίας, όπως το κάνει και σε άλλες περιοχές. Βέβαια, είναι η πρώτη φορά στην περιοχή του Νότιου Καυκάσου, που η Τουρκία επεμβαίνει ανοιχτά σε μία ένοπλη σύγκρουση. Κάνοντας αυτό, η Τουρκία προσπαθεί να δείξει στην παγκόσμια κοινότητα και, πρώτα απ’ όλα, τη Ρωσία, ότι η περιοχή του Νότιου Καυκάσου είναι ζώνη επιρροής της. Οι Τούρκοι έλαβαν υπόψη διάφορους γεωπολιτικούς παράγοντες πριν την επίθεση. Το Αζερμπαϊτζάν ξεκίνησε τον πόλεμο σύμφωνα με τον προγραμματισμό και τα στρατηγικά σχέδια της Τουρκίας. η οποία έλαβε υπόψη το γεγονός ότι η θέση της Ρωσίας αποδυναμώθηκε λόγω της υπόθεσης Navalny και τα γεγονότα στη Λευκορωσία. 

Η Τουρκία, βέβαια, δεν είναι η δύναμη που μπορεί να αντέξει μια τόσο εκτεταμένη επιθετική πολιτική σε διάφορες κατευθύνσεις και σε διάφορες γεωγραφικές ζώνες. Φανταστείτε, τη Συρία, το Ιράκ, τον Λίβανο, σε κάποιο βαθμό την Ανατολική Μεσόγειο, τη Βόρεια Αφρική (Λιβύη) και τώρα τον Νότιο Καύκασο. Αντικειμενικά, η Τουρκία δεν είναι μια δύναμη που έχει τη δυνατότητα να ακολουθήσει αυτήν την πολιτική. Βλέπουμε όμως ότι το κάνει. Και αν μέχρι τώρα ο Ερντογάν κατάφερε να βγει από το νερό στεγνός, είναι πεπεισμένος ότι και αυτή τη φορά θα μπορέσει να βγει από το νερό χωρίς να… βραχεί. Ότι θα μπορέσει, δηλαδή, να εγκατασταθεί στον Νότιο Καύκασο, να δείξει στη Ρωσία και στον κόσμο ότι είναι το αφεντικό εδώ, και να προσπαθήσει να αλλάξει τη μορφή της διαδικασίας διαπραγμάτευσης για την ειρήνευση στο Ναγκόρνο-Καραμπαχ. Το Αζερμπαϊτζάν μιλά για αυτό εδώ και πολύ καιρό. Η Τουρκία το έχει δηλώσει. Δεν είναι ικανοποιημένοι με τις διαπραγματεύσεις στο πλαίσιο της ομάδας του Μινσκ. Η Τουρκία επιδιώκει να προωθήσει τη διαδικασία των διαπραγματεύσεων μόνο των δύο "μεγάλων" δυνάμεων της περιοχής(της Τουρκίας και της Ρωσίας). 

Οι ευρωπαϊκές δυνάμεις δεν μπορούν να επηρεάσουν σοβαρά τη συμπεριφορά της Τουρκίας, είτε επειδή δεν έχουν καθόλου δυνατότητα μόχλευσης, είτε έχουν πολύ μικρή. Η Ουάσιγκτον, φυσικά, έχει την ικανότητα να επηρεάζει την Τουρκία, κυρίως οικονομικά. Σε σχέση με την κρίση στις σχέσεις μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Τουρκίας κατά το πρόσφατο παρελθόν λόγω της σύλληψης του αμερικανού πάστορα Andrew Brunson, οι Ηνωμένες Πολιτείες επέβαλαν μερικό εμπάργκο εναντίον της Τουρκίας για αρκετές ημέρες. Τότε η οικονομική ζημιά στην Τουρκία ήταν τεράστια. Για να μην αναφέρουμε τα όπλα, κ.λπ. Έτσι, οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να διατηρούν την ικανότητα να επηρεάζουν πραγματικά τη συμπεριφορά του Ερντογάν. Αλλά ο Ερντογάν επέλεξε τη στιγμή που οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι απασχολημένες με τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου. Επιπλέον, εάν μιλήσουμε από την άποψη της λογικής της Δύσης, δηλαδή των Ηνωμένων Πολιτειών, η Τουρκία εκπληρώνει μια αποστολή που αποτελεί από καιρό έναν από τους κύριους στόχους της δυτικής πολιτικής στην περιοχή του Νότιου Καυκάσου – την εκδίωξη της Ρωσίας από εκεί. Έτσι ο Ερντογάν ασφαλίστηκε και από αυτήν την άποψη.

Το Αρτσάχ, πρώην Ναγκόρνο-Καραμπάχ, είναι Δημοκρατία στον Νότιο Καύκασο, μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν, της Αρμενίας και του Ιράν. Η έκταση της χώρας είναι περίπου 11.500 τετραγωνικά χιλιόμετρα και ο πληθυσμός της σήμερα ανέρχεται σε 151.000 κατοίκους. Η πρωτεύουσα είναι η  Στεπανακέρτ.

Η χώρα κήρυξε την ανεξαρτησία της στις 2 Σεπτεμβρίου 1991, αρχικά ως Δημοκρατία του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Έκτοτε, διεκδικεί την αναγνώριση της από τη διεθνή κοινότητα, στην οποία όμως το Αζερμπαϊτζάν αντιτίθεται.

Η πρώτη πολιτική και έπειτα στρατιωτική αντιπαράθεση μεταξύ του κράτους του Αζερμπαϊτζάν και του πληθυσμού του Αρτσάχ, αρμενικού, σχεδόν εξ ολοκλήρου, ονομάστηκε «σύγκρουση του Καραμπάχ». Η προέλευση της σύγκρουσης βρίσκεται στη σύγχρονη ιστορία της περιοχής. Κατά τη διάρκεια της σοβιετικοποίησης της Υπερκαυκασίας το 1920, το Αρτσάχ ενσωματώθηκε παρά τη βούληση του αρμένικου πληθυσμού του στο Αζερμπαϊτζάν. Από την προσκόλλησή του στο Αζερμπαϊτζάν, ο πληθυσμός του Αρτσάχ υπήρξε θύμα μιας συστηματικής πολιτικής εθνοτικών διακρίσεων. Το Αρτσάχ δεν σταμάτησε ποτέ να διεκδικεί την ενσωμάτωσή του στην Αρμενία, που εντάθηκε από το τέλος του 1989. Το Αζερμπαϊτζάν απάντησε με πογκρόμ κατά των Αρμενίων και στη συνέχεια με ανοιχτό πόλεμο εναντίον του Καραμπάχ.

Η ένοπλη φάση της σύγκρουσης πραγματοποιήθηκε από το 1991 έως το 1994 με την Αρμενία να υποστηρίξει την ανεξαρτησία του Αρτσάχ. Τον Μάιο του 1994 υπογράφηκε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν, της Αρμενίας και του Αρτσάχ με τη μεσολάβηση της Ρωσίας. 

Η αυτόνομη περιοχή του Αρτσάχ ξεκίνησε τη διαδικασία της απόσχισης από την ΕΣΣΔ λίγο πριν από την Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν. Σύμφωνα με τη Σοβιετική νομοθεσία που ίσχυε τότε, η Συνέλευση Αρτσάχ ψήφισε την ενσωμάτωση στην Αρμενία, αλλά αυτή η ψήφος ακυρώθηκε από το Ανώτατο Σοβιέτ. Το Αρτσάχ στη συνέχεια κήρυξε τον εαυτό του ανεξάρτητο βάσει ενός νόμου της ΕΣΣΔ της 3ης Απριλίου 1990 που προέβλεπε "τις διαδικασίες επίλυσης προβλημάτων σε περίπτωση αποχώρησης μιας Σοβιετικής Δημοκρατίας από την ΕΣΣΔ".

Όμως, μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ, μόνο η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν αναγνωρίστηκαν ως ανεξάρτητα κράτη από τη διεθνή κοινότητα. Το Αρτσάχ έτυχε της διεθνούς αναγνώρισης. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η χώρα συνεχίζει να επιδιώκει την αναγνώριση του δικαιώματός της ως κυρίαρχου κράτους, πάντα με στόχο την προστασία του πληθυσμού της και τη στήριξη από τον ΟΗΕ.

Οι άνθρωποι του Αρτσάχ βλέπουν στην ανεξαρτησία της περιοχής τους ως τη μόνη εγγύηση φυσικής ασφάλειας και την εκπλήρωση του δικαιώματος όλων των ανθρώπων στην αυτοδιάθεση, τη θεμελιώδη αρχή των Ηνωμένων Εθνών.

Το Αζερμπαϊτζάν αντιτίθεται σε αυτό το δικαίωμα στο όνομα της αρχής της εδαφικής του ακεραιότητας που τίθεται πάνω από το δικαίωμα των λαών για αυτοδιάθεση, και γι’ αυτό θεωρεί ότι έχει το δικαίωμα να χρησιμοποιεί βία κατά του πληθυσμού του Αρτσάχ, καθώς θεωρεί ότι η περιοχή αυτή ανήκει στην επικράτειά του.

Από τότε που τα κράτη του Νότιου Καυκάσου εντάχθηκαν στον ΟΑΣΕ το 1992, αυτό είναι το διεθνές όργανο που χρησιμεύει ως μηχανισμός διαπραγματεύσεων, με τη μορφή μιας ομάδας, της λεγόμενης ομάδας Μινσκ, αποτελούμενης από 11 κράτη, συμπεριλαμβανομένων της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν, στα οποία προστίθενται "εκλεγμένοι αντιπρόσωποι του Ναγκόρνο-Καραμπάχ". Αυτή η ομάδα οργανώνει συναντήσεις σε επίπεδο Προέδρων και Υπουργών Εξωτερικών της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν, καθώς και επίσημες επισκέψεις στα Ερεβάν, Μπακού και Στεπανακέρτ.

Το 1997, προκειμένου να καταστούν αποτελεσματικότερες οι διαδικασίες διαμεσολάβησης, αυτή η υπερεθνική ομάδα ανέθεσε σε τρία κράτη, τη Γαλλία, τη Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, να συμπροεδρεύουν στην ομάδα επαφών και να αναλάβουν την ευθύνη της διαμεσολάβησης. Η Ομάδα Μινσκ παραμένει το μόνο όργανο που έχει εντολή από όλα τα μέρη.

Η επανέναρξη στρατιωτικών επιχειρήσεων μεγάλης κλίμακας από το Αζερμπαϊτζάν τον Απρίλιο του 2016 κατέστρεψε την ειρηνευτική διαδικασία δύο δεκαετιών.

Η σύγκρουση οδήγησε σχεδόν ένα εκατομμύριο ανθρώπους να γίνουν πρόσφυγες, συμπεριλαμβανομένων 650.000 Αζέρων και περισσότερων από 400.000 Αρμενίων. 

Επί του παρόντος, οι πιο επισφαλείς άνθρωποι είναι οι πρόσφυγες και οι εκτοπισμένοι που έχουν λάβει άσυλο στο Αρτσάχ. Λόγω της μη αναγνώρισης αυτού του κράτους, στερούνται διεθνούς βοήθειας και μπορούν να βασίζονται μόνο στους περιορισμένους πόρους της Δημοκρατίας. 

Πηγή : artinews.gr