Πρίν δέκα περίπου χρόνια, η Οικονοµία αναδείχθηκε ως επικυρίαρχη έναντι της πολιτικής και οι απόψεις των οικονοµολόγων και τεχνοκρατών του είδους απέκτησαν σηµαίνουσα θέση στις ζωές µας. Αρχίσαµε να εξοικειωνόµαστε µε όρους όπως "χρηµατοπιστωτική ικανότητα", "δηµοσιονοµικό χρέος", ''ισοζύγιο εµπορικό και εξωτερικών συναλλαγών", ''οµόλογα'', "CDS" και "CDO", "PSI", βοµβαρδιστήκαµε µε το περίφηµο "καταναλώναµε περισσότερα από όσα παράγαµε" και "πρέπει να πληρώσουµε τα χρέη µας" (αν και, σηµειώνω, ουδέποτε ενηµερωθήκαµε ως πολίτες για την προέλευσή τους), µας έγιναν δεύτερη φύση οι όροι "αγορές", "µνηµόνια", "υποχρεώσεις", "θεσµοί" (εκτός συντάγµατος και ελληνικού πολιτισµού) και "επιτελεία ελέγχου", είδαµε το µοναδικό δηµοψήφισµα που έγινε στην µεταπολίτευση να αλλάζει αποτέλεσµα εν µία νυκτί, είδαµε την δηµόσια κτήση να γίνεται ιδιωτική (ΤΑΙΠΕΔ), να υποθηκεύεται για 99 χρόνια στους "δανειστές" µέσω της ΕΕΣΥΠ (γνωστή και ως Υπερταµείο), βιώσαµε µιαν απίστευτη κατάρρευση του βιοτικού µας επιπέδου, από την οποία ουδείς (εκτός ελαχίστων) έχει ανακάµψει και κλάψαµε ανθρώπους. Πολλούς ανθρώπους του στενού και µη περιβάλλοντός µας, που δεν άντεξαν και χαιρέτησαν τον µάταιο τούτο κόσµο µία ώρα νωρίτερα (και δεν αναφέροµαι µόνον στις επίσηµες αυτοκτονίες της πρώτης περιόδου, αλλά και στην για πρώτη φορά µείωση του πληθυσµού της Ελλάδος µετά την κατοχή (2)). 

Για όλα τα παραπάνω, δεν θα παραπέµψω κάπου ιδιαίτερα, καθώς φρονώ ότι είναι κοινό πλέον κτήµα, αποτελούν διδάγµατα κοινής πείρας. Αυτό που επίσης αποτελεί κοινό κτήµα και δίδαγµα κοινής πείρας είναι ότι για τα αµαρτήµατα αυτής της δεκαετίας, ουδέποτε επήλθε κάθαρση. Η ελληνική κοινωνία ουδέποτε ενηµερώθηκε από τα πολιτειακά της όργανα πώς από "θωρακισµένη οικονοµία" συρθήκαµε στην περιπέτεια των µνηµονίων, ποιοί τελικά κέρδισαν από τα "CDS", τα "CDO" και το "PSI", ποιά ταµεία φίλιων χωρών και ποιά διεθνή funds επωφελήθηκαν από τα κερδοσκοπικά παιχνίδια µε τα ελληνικά οµόλογα και, τελικώς, αυτό που έµεινε είναι ότι οι υπαίτιοι της οικονοµικής κατάρρευσης ζουν και βασιλεύουν, χωρίς ποινικές και αστικές ευθύνες. 

Σ' αυτή την δεκαετία, αυτό που σηµάδεψε το νοµικό κόσµο ήταν η επαναφορά του "δικαίου της ανάγκης" στο προσκήνιο. Η εκτελεστική εξουσία δια των οργάνων της, πυρετωδώς εργαζόµενη, µε την έκδοση Πράξεων Νοµοθετικού Περιεχοµένου κατ' επίκληση του άρθρου 44 παρ. 1 του Συντάγµατος και µυριάδων Υπουργικών Αποφάσεων, επικυρώνοντας αλλοτρίων χωρών και διεθνών οργάνων τις αποφάσεις, θεσπίζοντας µέτρα και πάλι µέτρα και, κυρίως, υλοποιώντας τα µέτρα αυτά, αναδείχθηκε ο τρανός νικητής των τριών λειτουργιών, µε µία υποτονική νοµοθετική, η οποία απλώς επικύρωνε το (προπαρασκευαστικό) έργο της εκτελεστικής και µε µία δικαστική, που, κατά την άποψή µου, µε κοµβικές αποφάσεις της τύλιξε µε τον µανδύα της νοµιµοποίησης τα πεπραγµένα. 

Τα ανωτέρω επισηµάνθηκαν και διατυπώθηκαν από την γράφου σα ως εισηγήτρια στο Πανελλήνιο Συνέδριο της Λάρισσας της 7-8/1012016, µε θέµα «Η θεωρία των εξαιρετικών περιστάσεων. Η νοµολογία για το δηµοσιονοµικό συµφέρον ως δηµόσιο συµφέρον και η αδήριτη πραγµατικότητα» (3), εν κατακλείδι δε συνοψίσθηκαν στο ότι : «Η νοµολογία του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου (Συµβουλίου της Επικρατείας), που ξεκίνησε µε την περίφηµη 668/2012 απόφαση-σταθµό της Ολοµελείας του και κατέστη κρατούσα, τελικώς φαίνεται να αποτελεί το "νοµιµοποιητικό άλλοθι", άλλως, την "σφραγίδα νοµιµοποίησης" των επιλογών του "µνηµονιακού" νοµοθέτη. Ενός νοµοθέτη εντελώς απογυµνωµένου από τον συνταγµατικό του ρόλο, αφού εν τοις πράγµασι δρα διεκπεραιωτικά, αφ' ενός κυρώνοντας διεθνείς συµβάσεις και άµεσα εφαρµοζόµενους ενωσιακούς κανόνες και αφ' ετέρου ψηφίζοντας -πολλάκις άνευ συζήτησης και διαβούλευσης, µε την διαδικασία του επείγοντος και του κατεπείγοντος- νοµοθετήµατα, κυρίως εφαρµοστικά, τα οποία έχουν επεξεργαστεί και διατυπωθεί από όργανα της ετέρας εξουσίας, της εκτελεστικής, µετά από διαβουλεύσεις οργάνων της µε όργανα εκτός της ελληνικής επικράτειας. Η "σφραγίδα" αυτή έχει χορηγηθεί δια του δικανικού µανδύα της "θεωρίας των εξαιρετικών περιστάσεων", η οποία στο παρελθόν έχει συνδεθεί µε ''ιδιαίτερες'' ιστορικές καταστάσεις και, τελικώς, φαίνεται να υποστηρίζει την διαπιστούµενη τάση της σηµαντικής "ενίσχυσης" της λειτουργίας της εκτελεστικής εξουσίας, έναντι των δύο άλλων εξουσιών, διαταράσσοντας έτσι, ανεπίγνωστα αν µη τι άλλο, την συνταγµατική ισορροπία µεταξύ των τριών αυτών εξουσιών» . 

Βέβαια, το ζήτηµα της τάσης ενίσχυσης της εκτελεστικής εξουσίας και της άµβλυνσης της αρχής της διάκρισης των εξουσιών δεν είναι ζήτηµα που απασχόλησε το νοµικό κόσµο της χώρας µας µόνο την ανωτέρω δεκαετία, αλλά ζήτηµα που απασχολούσε το νοµικό κόσµο εντόνως καθ' όλη την διάρκεια του τεταραγµένου 200υ αιώνα (αιώνα της Μικρασιατικής Καταστροφής, 2 παγκοσµίων πολέµων, 2 µακρυχρόνιων δικτατοριών) έως την µεταπολίτευση (βλ. Αριστόβουλου Μάνεση "Περί Αναγκαστικών Νόµων. Αι Εξαιρετικαί Νοµοθετικαί Αρµοδιότητες της Εκτελεστικής Εξουσίας" Εκδ.Οικ. Ν.Α. Σάκκουλα, 1953). Μόνον που, κατά πως φαίνεται, η πριν 10 έτη επανεµφάνισή του στον 210 αιώνα, σε πιο σύνθετη µορφή, δεν ήταν µια παρένθεση, αλλά µια νέα αρχή, σε ειρηνική περίοδο. 

Ή µήπως διανύουµε περίοδο ακήρυχτου πολέµου, µε διαφόρων τύπων αόρατους εχθρούς, όπου ο εχθρός έχει µεταλλαχθεί και καµουφλαρισµένος καθώς είναι, δεν τον βλέπουµε; 

Μόλις πέρσι, περίπου τέτοιον καιρό, η Ιατρική αναδείχθηκε ως επικυρίαρχη έναντι της πολιτικής και οι απόψεις λοιµωξιολόγων, επιδηµιολόγων και άλλων ειδικών απέκτησαν σηµαίνουσα θέση στις ζωές µας. Αρχίσαµε να εξοικειωνόµαστε µε όρους όπως "πανδηµία", "Covid-19", "εµβόλια RNA", "κοινωνική αποστασιοποίηση (αγγλιστί sociaI distancing)", βοµβαρδιστήκαµε από "κρούσµατα" και "θανάτους" από τον "φονικό ιό", µε την "υπερµετάδοση", αρχίσαµε να αντιλαµβανόµαστε την ύπαρξη του άλλου ως θανάσιµο κίνδυνο για την δική µας ύπαρξη και υποχρεωθήκαµε στην συµµόρφωση "περιορισµών", (ενδεικτικώς, µασκοφορία, Iock down καθολικό και µερικό, κυκλοφορία και µετακίνηση µε άδεια, µετάβαση σε χώρους µαζικής συνάθροισης υπό όρους αναγκαιότητας και προϋποθέσεις, άσκηση θρησκευτικής λατρείας υπό όρους, κλείσιµο σχολείων), οι οποίοι φαίνονταν αρχικά βραχυχρόνιας εφαρµογής, όµως, όπως δείχνουν τα πράγµατα, δεν αποκλείεται διόλου να ισχύσουν µακροπρόθεσµα. Καθότι, δια στόµατος "ειδικών", τους οποίους φέρεται να επικαλούνται οι δικοί µας "αρµόδιοι", πληροφορούµαστε ότι ο ιός είναι εδώ, παρών, όπως και οι µεταλλάξεις του, µάλιστα πρέπει να είµαστε έτοιµοι γιατί θα παραµείνει έως το 2025 ή και ισόβια (βλ. δηλώσεις και Επικεφαλής του Παγκόσµιου Οργανισµού Υγείας, περί του ότι ο ιός ήρθε για να µείνει) (4). Εποµένως, ευλόγως διαχέονται µηνύµατα και προβληµατισµοί ότι µιλάµε πλέον για µια "νέα κανονικότητα". 

Με την ως άνω υπόθεση εργασίας, -που κατά την προσωπική µου άποψη δεν είναι και τόσο υπόθεση-, οι "περιορισµοί" (υπό την µορφή "αναστολής ή υπό όρους" άσκησης ατοµικών και κοινωνικών δικαιωµάτων) που εισάγονται µε πράξεις της εκτελεστικής εξουσίας επαναλαµβανόµενες και καθορισµένης κάθε φορά χρονικής διάρκειας, υπό συνεχή αναθεώρηση, εξακολουθούν να έχουν τον χαρακτήρα "περιορισµών" ή µήπως βαίνουµε σε άλλες καταστάσεις; 

Μήπως βαίνουµε σε καταστάσεις όπου οι ατοµικές και κοινωνικές ελευθερίες και τα συνταγµατικώς κατοχυρωµένα ατοµικά και κοινωνικά δικαιώµατα, όπως τα ξέραµε, φαίνεται να µας κουνάνε το µαντήλι του αποχαιρετισµού, καθώς πλήττονται στον πυρήνα τους, µε "αιτιολογηµένη αφορµή" κατά κάποιους, µε "πρόσχηµα" κατ' άλλους, την διασφάλιση της δηµόσιας υγείας από έναν ιό-εχθρό, που σήµερα φέρει την ονοµασία Covid-19 και στο µέλλον ίσως, κατόπιν µετάλλαξης/εων, µπορεί να φέρει νέα ονοµασία ή ποιός µας διαβεβαιώνει ότι δεν αποκλείεται να είναι και ένας νέος ιός; Μάλιστα ο Μάϊκλ Ράϊαν, του Π.Ο.Υ., δήλωσε ότι η πανδηµία αυτή δεν είναι κατ' ανάγκη η χειρότερη (5). 

Για όσους δε, "ξενίζονται" από την χρήση του όρου "πρόσχηµα", θα ήθελα να παραθέσω τα κατωτέρω: 

Εντός της ιατρικής και βιολογικής επιστηµονικής κοινότητας, έχει συγκεντρωθεί σωρεία διαφορετικών απόψεων, εντελώς αντίθετων από την κρατούσα, της οποίας είµαστε αποδέκτες σε καθηµερινή βάση από τα επιδοτούµενα προς τούτο ΜΜΕ και την έχουµε εµπεδώσει πλέον. Οι απόψεις αυτές δεν τυγχάνουν της ανάλογης προβολής, το αντίθετο µάλιστα. Τα κυρίαρχα µέσα κοινωνικής δικτύωσης, YouTube, Facebook, Twitter κ.α., επιδίδονται σε ένα συνεχή αγώνα να τις φιµώνουν, διαγράφοντας τα σχετικά βίντεο και δηµοσιεύσεις, κατά συνεχή παραβίαση του άρθρου 5Α παρ. 2 του Συντάγµατος. Κάτι παρόµοιο συµβαίνει και µε τα ΜΜΕ, τα οποία τις προβάλουν από ελάχιστα έως καθόλου, κατά συνεχή παραβίαση του άρθρου 5Α παρ. 1 του Συντάγµατος. Οι απόψεις αυτές αφορούν είτε την ύπαρξη του συγκεκριµένου ιού (υπό την έννοια ότι δεν έχει γίνει αποµόνωσή του και δεν πληρούνται τα κριτήρια Κοχ και Ρίβερς) (6), είτε για την δυνατότητα διάγνωσής του στο ανθρώπινο σώµα (βλ. περί διάγνωσής του µε το PCR, ή κοινώς µοριακό τέστ) (7), -για το οποίο, οι εταιρείες που το παράγουν επισηµαίνουν ότι το τεστ είναι κατάλληλο για ερευνητικούς και όχι για διαγνωστικούς σκοπούς (8), βάσει δε των αποτελεσµάτων του γίνονται οι εισηγήσεις των γνωµοδοτικών (επιστηµονικών) οργάνων και τα αποφασίζοντα (κυβερνητικά) λαµβάνουν τα "περιοριστικά" µέτρα, µάλιστα πρόσφατα, πορτογαλικό δικαστήριο (Εφετείο στη Λισαβόνα), φέρεται να αποφάνθηκε ότι το PCR δεν είναι αξιόπιστο τεστ για τον Sars-Cov-2 και, ως εκ τούτου, οποιαδήποτε επιβεβληµένη καραντίνα µε βάση τα αποτελέσµατα των δοκιµών είναι παράνοµη) (9), ενώ ήδη έχουν ξεκινήσει από την Γερµανία, κατόπιν ενδελεχούς έρευνας οµάδας Γερµανών δικηγόρων, οµαδικές αγωγές για αποζηµιώσεις, για τον λόγο αυτό (10)-, είτε για την θνησιµότητα και την θνητότητα λόγω αυτού (11), είτε για τον τρόπο απόδοσης των θανάτων στον ιό, βάσει ειδικού λογισµικού (12), είτε για το αν εξακολουθούν να πληρούνται οι ουσιαστικές (ιατρικής φύσεως) προϋποθέσεις για την διατήρηση της κήρυξης κατάστασης "πανδηµίας" (13). 

Για ένα περίπου έτος, η εκτελεστική εξουσία στην Χώρα µας, δια των οργάνων της, πυρετωδώς εργαζόµενη, µε την έκδοση Πράξεων Νοµοθετικού Περιεχοµένου κατ' επίκληση του άρθρου 44 παρ. 1 του Συντάγµατος και πλειόνων εκτελεστικών Υπουργικών Αποφάσεων λήψης µέτρων για ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ, αναδεικvύεται και πάλι ο τρανός νικητής των τριών εξουσιών, µε µία ανύπαρκτη νοµοθετική, η οποία απλώς επικυρώνει µε νόµο τις κατεπείγουσας φύσεως αποφάσεις της εκτελεστικής εξουσίας. Κι επειδή, καλό είναι να έχουµε ένα σηµείο αναφοράς, το Σύνταγµα στο άρθρο 44 παρ. 1 ορίζει ότι : "1. Σε έκτακτες περιπτώσεις εξαιρετικά επείγουσας και απρόβλεπτης ανάγκης ο Πρόεδρος της Δηµοκρατίας µπορεί, ύστερα από πρόταση του Υπουργικού Συµβουλίου, να εκδίδει πράξεις νοµοθετικού περιεχοµένου. Οι πράξεις αυτές υποβάλλονται στη Βουλή για κύρωση σύµφωνα µε τις διατάξεις του άρθρου 72 παράγραφος 1, µέσα σε σαράντα ηµέρες από την έκδοσή τους ή µέσα σε σαράντα ηµέρες από τη σύγκληση της Βουλής σε σύνοδο. Αν δεν υποβληθούν στη Βουλή µέσα στις προαναφερόµενες προθεσµίες ή αν δεν εγκριθούν από αυτή µέσα σε τρεις µήνες από την υποβολή τους, παύουν να ισχύουν στο εξής" και στο άρθρο 48 παρ. 1 ότι : "1. Σε περίπτωση πολέµου, επιστράτευσης εξαιτίας εξωτερικών κινδύνων ή άµεσης απειλής της εθνικής ασφάλειας, καθώς και αν εκδηλωθεί ένοπλο κίνηµα για την ανατροπή του δηµοκρατικού πολιτεύµατος, η Βουλή, µε απόφασή της, που λαµβάνεται ύστερα από πρόταση της Κυβέρνησης, θέτει σε εφαρµογή, σε ολόκληρη την Επικράτεια ή σε τµήµα της, το νόµο για την κατάσταση πολιορκίας, συνιστά εξαιρετικά δικαστήρια και αναστέλλει την ισχύ του συνόλου ή µέρους των διατάξεων των άρθρων 5 παράγραφος 4, 6, 8, 9, 11, 12 παράγραφοι 1 έως και 4, 14, 19, 22 παράγραφος 3, 23, 96 παράγραφος 4 και 97. Ο Πρόεδρος της Δηµοκρατίας δηµοσιεύει την απόφαση της Βουλής. Με την απόφαση της Βουλής ορίζεται η διάρκεια ισχύος των επιβαλλόµενων µέτρων, η οποία δεν µπορεί να υπερβεί τις δεκαπέντε ηµέρες.". 

Επισηµαίνω δε, ότι από τα µέτρα που έχουν ληφθεί έως τώρα, στα πλαίσια πρόληψης για την αντιµετώπιση εξάπλωσης του ιού, κάποια είναι µέτρα αναστολής άσκησης ή άσκησης υπό όρους και προϋποθέσεις ατοµικών και κοινωνικών δικαιωµάτων, που αναφέρονται στο ως άνω άρθρο 48 παρ. 1 του Συντάγµατος, δηλαδή, του άρθρου 5 παρ. 4 (ελεύθερης κίνησης στη Χώρα, εισόδου και εξόδου, µε την επισήµανση της ερµηνευτικής δήλωσης ότι δεν περιλαµβάνεται στην απαγόρευση η λήψη µέτρων που επιβάλλονται για την προστασία της δηµόσιας υγείας ή της υγείας ασθενών, όπως νόµος ορίζει και µε την επιπλέον επισήµανση της προβληµατικότητας των σχετικών διατάξεων του ισχύοντος νόµου), του άρθρου 11 (της συνάθροισης) και του άρθρου 14 (ελευθερίας του λόγου) και κάποια είναι µέτρα αναστολής άσκησης ή άσκησης υπό όρους και προϋποθέσεις ατοµικών και κοινωνικών δικαιωµάτων, που δεν περιλαµβάνονται στο ανωτέρω άρθρο [βλ. ενδ. άρθρο 5 παρ. 1 για την οικονοµική ελευθερία, 5 παρ. 5 για την προστασία της υγείας και της γενετικής ταυτότητας (και δη το άρθρο πρώτο παρ. 2 περ. α' και β' του ν. 4682/2020 για υποχρεωτική υποβολή σε κλινικό και εργαστηριακό έλεγχο, υγειονοµική παρακολούθηση, εµβολιασµό, φαρµακευτική αγωγή, υποχρεωτική νοσηλεία κλπ., µε απόφαση του Υπουργού Υγείας κατόπιν γνώµης του ΕΟΔΥ, αλλά και άρθρο 4 του ν. 4675/2020, που δίδει την δυνατότητα στον Υπουργό Υγείας να καταστήσει τον εµβολιασµό υποχρεωτικό), άρθρο 5Α παρ. 2 για το δικαίωµα της κοινωνίας της πληροφορίας, άρθρο 13 παρ. 2 για το δικαίωµα στην άσκηση της θρησκευτικής λατρείας]. 

Τα αποτελέσµατα δε των µέτρων που έχουν ληφθεί, αρχίζουν να διαφαίνονται τουλάχιστον σε οικονοµικό (14) και κοινωνικό επίπεδο [νέου τύπου σχέσεις εργασίας (15), υπό επιδότηση επιχειρήσεις και εργαζόµενοι, ήτοι ένα µεγαλύτερο µέρος της κοινωνίας εξαρτά την επιβίωσή του από τον πενιχρό κρατικό κουρβανά, αύξηση διαζυγίων (16), αύξηση αυτοκτονιών (για την Ιαπωνία έχουµε στοιχεία... (17), σηµαντική αύξηση κατανάλωσης ψυχοτρόπων και ναρκωτικών ουσιών από τον ελληνικό πληθυσµό (18) και, ας µου επιτρέψετε την υιοθέτηση της διάσπαρτης άποψης για πολλούς, πολλούς θανάτους και όχι από τον Covid, ιδίως τώρα που στα δηµόσια νοσοκοµεία έχουµε αναστολή των τακτικών χειρουργείων (19), αλλά και από την αποφυγή νοσηλείας σε δηµόσια νοσοκοµεία ατόµων πασχόντων από άλλα νοσήµατα (και λόγω του φόβου να µην κολλήσουν τον ιό)]. 

Με δεδοµένα : 

Α) ότι η "πανδηµία" είναι ένας όρος που δεν συναντάται στο νοµικό κόσµο, είναι όρος της ιατρικής επιστήµης και µάλιστα διόλου ξεκάθαρος και οριοθετηµένος, αν δε, υιοθετηθεί από τη νοµική επιστήµη ως γεγονός ανωτέρας βίας, τούτο δεν σηµαίνει ότι πρέπει να λαµβάνονται καταχρηστικέ; αποφάσεις που να θίγουν τα θεµελιώδη ανθρώπινα δικαιώµατα, καθ' ότι θα πρέπει να υπενθυµίσω ότι µε βάση το Σύνταγµα και το διεθνές δίκαιο, ΥΠΕΡΤΑΤΟ ανθρώπινο αγαθό είναι η ελευθερία (άρθρο 1 της Οικουµενική; Διακήρυξη; για τα Ανθρώπινα Δικαιώµατα, "Όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι στην αξιοπρέπεια και τα δικαιώµατα", Άρθρο 2 "Κάθε άνθρωπος έχει δικαίωµα στη ζωή, την ελευθερία και την προσωπική του ασφάλεια", Άρθρο 4 "Κανείς δεν επιτρέπεται να ζει υπό καθεστώξ δουλείας ... "), 

Β) µόλις τέλη του Νοέµβρη του 2020, ήτοι µε πολύ µεγάλη καθυστέρηση, ο Π.Ο.Υ., όργανο κατεξοχήν υπεύθυνο για την θέση των χωρών του πλανήτη (που δέχθηκαν να τεθούν) σε κατάσταση πανδηµίας, ανακοίνωσε το πλάνο για την διερεύνηση της προέλευσης αυτής (20), 

Γ) το ποσοστό των θανάτων που αποδίδεται στον ιό, µε διαγνωστικά µέσα, επιεικώς εν αµφιβολία ως προς τα αποτελέσµατά τους, αξιολογείται ως πολύ σοβαρότερο από το ποσοστό θανάτων από άλλους ιούς (Η ιν), την ελονοσία, τον καρκίνο, τα καρδιακά νοσήµατα, τον διαβήτη, την κοινή γρίπη, ... κ.α., όταν οι θάνατοι από τις αιτίες αυτές είναι παρασάγγας πολλαπλάσιοι στατιστικά (21), 

Δ) του ενός περίπου έτους πειθαναγκαστικού, κατά µεγάλα διαστήµατα, εγκλεισµού και υποβολής σε συνεχείς και ανανεούµενους "περιορισµούς" ατοµικών ελευθεριών και συνταγµατικών δικαιωµάτων, 

Ε) του εµπειρικού παραδείγµατος ότι άλλες χώρες (π.χ. Ελβετία στην δεύτερη φάση πανδηµίας) έχουν τον ίδιο αριθµό κρουσµάτων και θανάτων, χωρίς ούτε καν να διανοηθούν να λάβουν τα µέτρα που λήφθηκαν στην Χώρα µας (22),  

δικαιούµαι να διερωτώµαι, έχοντας κατά νου πάντα και την συνταγµατικά κατοχυρωµένη αρχή της αναλογικότητας: 

(Εξ όσων γνωρίζω, τα ως άνω θέµατα δεν έχουν διερευνηθεί, ώστε να αποτελέσουν αντικείµενο υπεύθυνης πληροφόρησης του ελληνικού λαού). 

Και, τέλος, πώς θα προστατευθεί ο κάθε Έλληνας πολίτης (ο ήδη και εν δυνάµει κατεστραµµένος, ο ήδη και εν δυνάµει θιγόµενος) από τα ίδια του τα πολιτειακά όργανα, τα οποία κάνουν εκτενή και συνεχόµενη χρήση του άρθρου 44 παρ. 1 του Συντάγµατος ή Άλλως, πώς είναι δυνατόν να διασφαλισθεί η λειτουργία ενός Κράτους Δικαίου, όταν αναδεικvύoνται, δικαίω ανάγκης, δοτά γνωµοδοτικά όργανα (βλ. ΕΟΔΥ, Εθνική επιτροπή προστασίας της δηµόσιας υγείας έναντι του κο ρωνοϊού, ΕΕΔΥ) είτε σε κυρίαρχους συνδιαµορφωτές λήψης αποφάσεων (αν και ουδέποτε εξελέγησαν) είτε σε άλλοθι νοµιµοποίησης των αποφάσεων των αποφασιζόντων οργάνων (που ναι µεν εξελέγησαν, αλλά δεν λογοδοτούν στο εκλογικό σώµα, υπό την πεπατηµένη οδό της επίκλησης πολιτικών και µόνον ευθυνών), αποφάσεων που έχουν άµεσες και µακροπρόθεσµες επιπτώσεις στις ζωές όλων µας; 

Τούτο ιδίως, όταν ουδείς εξ ηµών των απλών πολιτών έχει την απαιτούµενη πολύπλευρη (και όχι µονοµερή) πληροφόρηση στα επιστηµονικά δεδοµένα που αποτελούν την βάση της λήψης των αποφάσεων της εκτελεστικής εξουσίας [να υπενθυµίσω ότι φορείς των οργάνων αυτών απέκτησαν µόνιµη παρουσία και λόγο και µάλιστα µε χρηµατοδότηση των ΜΜΕ µε σηµαντικά κονδύλια από τους φόρους µας]; 

Όταν ουδείς εξ ηµών των απλών πολιτών έχει το δικαίωµα ελέγχου ή αµφισβήτησης των γνωµοδοτήσεων των ως άνω οργάνων [να υπενθυµίσω ότι οι φορείς των οργάνων αυτών έχουν πολλαπλώς υποπέσει σε εµφανείς αντιφάσεις (πχ. άλλοτε η µάσκα πλήττει την υγεία µας και άλλοτε µας προστατεύει από τον ιό), οι απόψεις τους έχουν δηµιουργήσει ένα status µόνιµα καλλιεργούµενου φόβου για την ζωή µας και απειλής της από τους συνανθρώπους µας, την ίδια στιγµή που ανεγείρονται διάφορα ηθικής τάξεως ζητήµατα, όπως ότι κάποιοι εκ των επιστηµόνων που τα απαρτίζουν έχουν, νοµίµως επισηµαίνω, γίνει αποδέκτες διόλου ευκαταφρόνητων χρηµατικής φύσεως δωρεών, από κολοσσούς¬φαρµακευτικές εταιρείες (23)]. 

Και µετά την θέση των ως άνω ερωτηµάτων, στα καθ' ηµών. 

Η προσφυγή στην δικαιοσύνη, που αποτελεί το ύστατο καταφύγιο του πολίτη, πώς λειτουργεί υπό τις ως άνω συνθήκες; Κατά την γνώµη µου, τουλάχιστον σε επίπεδο διοικητικής δικαιοσύνης, απoδεικvύεται εκ των πραγµάτων άνευ σηµασίας. Οι αποφάσεις που έχουν ληφθεί από την Επιτροπή Αναστολών του ΣτΕ, δηλαδή οι 49 και 60 (Τµήµατος, για την απαγόρευση πράξεων λατρείας κατά το διάστηµα από 16/3 έως 30/3/2020 και για τον περιορισµό κυκλοφορίας των πολιτών έως 27-4-2020), 172/2020 (για τα µέτρα απαγόρευσης κυκλοφορίας οχηµάτων στον Πόρο από 26-6 έως 31-8-2020, όπου το Δικαστήριο δοµεί την αιτιολογία του ιδίως στην βλάβη των αιτούντων και παρεµπιπτόντως µόνον αναφέρεται στους λόγους που επέβαλαν την έκδοση των πράξεων, που ανάγονται στην προστασία της δηµόσιας υγείας και συνίστανται στη µείωση του κινδύνου διασποράς του Covid-19), 256/2020 (για την εκλογή αιρετών εκπροσώπων στα Υπηρεσιακά Συµβούλια των εκπαιδευτικών Πρωτοβάθµιας και Δευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης), 262- 3/2020 (για την απαγόρευση υπαίθριων συναθροίσεων άνω των 4 ατόµων στις 17-11- 2020), 1-3/2021 (Ολοµελείας, για την αναστολή τέλεσης κάθε είδους λειτουργιών, για το διάστηµα από 13-12-2020 έως 7-1-2021, για την παρουσία έως 25 πιστών στις θρησκευτικές τελετές 25/12/2020, της 111/2021 και της 6/1/2021), καταδεικνύουν εµφανέστατα το πρόβληµα, υπό την έννοια ότι οι "εξαιρετικές περιστάσεις" επαρκούν για να αποτελέσουν την αιτιολογία απόρριψης των αιτήσεων αναστολής των πολιτών. Δεν υποστηρίζω ότι το Δικαστήριο θα µπορούσε να αποφανθεί διαφορετικά, αντιθέτως, µε βάση το νοµοθετικό και δικονοµικό πλαίσιο (περί πρόδηλης βασιµότητας του κυρίου ένδικου βοηθήµατος και, συνακόλουθα, µη εξέτασης της αρχής της αναλογικότητας στο στάδιο της αναστολής), το Δικαστήριο δεν θα µπορούσε να αποφανθεί διαφορετικά (εκτός αν µεταβάλλει άρδην, την παγίως διαµορφωθείσα νοµολογία του). 

Στην πράξη και κατ' ουσίαν, όµως, τούτο σηµαίνει ότι υφισταµένων ή µη των ουσιαστικών προϋποθέσεων συνδροµής εξαιρετικών περιστάσεων, αυτές δεν µπορούν να ελεγχθούν δικαστικά, ούτε σε επίπεδο αναστολής, αλλά ούτε και σε επίπεδο ουσίας (περί ής κατωτέρω), καθότι, κατά τον χρόνο εκδίκασης των κυρίων ενδίκων βοηθηµάτων έχουν ήδη παύσει να ισχύουν οι προσβαλλόµενες αποφάσεις που επιβάλλουν τα µέτρα και η αρχή της αναλογικότητας παραµένει ευχολόγιο, διατυπωµένο στο άρθρο 25 παρ. 1 του Συντάγµατος. 

Μια πρόχειρη επισκόπηση της νοµολογίας, νοµίζω ότι θα καταστήσει σαφέστατο τον προβληµατισµό µου. Το Δικαστήριο, στις δύο πρώτες υποθέσεις (επί των οποίων οι 49 και 60/2020 αποφάσεις), αφού έλαβε υπόψη ότι : α) τα µέτρα λήφθησαν για "εξαιρετικούς λόγους προστασίας της δηµόσιας υγείας από τον κίνδυνο εξαπλώσεως του κο ρωνοϊού" , β) τον προσωρινό χαρακτήρα τους και την εύλογη διάρκειά τους, γ) ότι δεν προέκυπτε επί του παρόντος, ότι υφίστατο δυνατότητα να ληφθούν και εφαρµοσθούν αµέσως άλλα µέτρα για την αποτελεσµατική προφύλαξη της δηµόσιας υγείας και δ) λόγω της συνδροµής επιτακτικών λόγων δηµοσίου συµφέροντος, δεν χορήγησε αναστολή εκτέλεσης κατ' άρθρο 52 παρ. 6 εδάφιο δεύτερο του π.δ/τος 1811989. Στην υπόθεση επί της οποίας εκδόθηκε η 256/2020 απόφαση λήφθηκε υπόψη ότι "είναι παγκοίνως γνωστό ότι το χρονικό διάστηµα εντός του οποίου οφείλει να διενεργηθεί η εκλογή αυτή (αρχές Νοεµβρίου) χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερα υψηλή έξαρση της πανδηµίας αυτής και, για τον λόγο αυτόν, έχουν ληφθεί έκτακτα περιοριστικά µέτρα προστασίας από τη διασπορά του κορωνοϊού COVID-19 µε ανά τακτά χρονικά διαστήµατα εκδιδόµενες και κλιµακούµενες ως προς την έκταση και την ένταση των µέτρων υπουργικές αποφάσεις". Στις δύο επόµενες (επί των οποίων οι 262 και 263/2020 αποφάσεις της Ολοµελείας) µνηµονεύεται η ''Ηµερήσια έκθεση επιδηµιολογικής επιτήρησης λοίµωξης από τον νέο κορωνοϊό (COVID- 19)", η οποία δηµοσιεύεται καθηµερινά στον οικείο ιστότοπο του Εθνικού Οργανισµού Δηµόσιας Υγείας - ΕΟΔΥ και, επιπλέον λαµβάνεται υπόψη και ότι " ... η ένταση πίεσης του Εθνικού Συστήµατος Υγείας βαίνει και έως την έκδοση της προσβαλλοµένης αποφάσεως συνεχώς αυξανόµενη" αλλά και η από 4-11-2020 οµόφωνη γνώµη της Εθνικής Επιτροπής Προστασίας της Δηµόσιας Υγείας (ΕΕΔΥ), ενώ, το εξαιρετικά σηµαντικό δεδοµένο που είχε τεθεί µε τις 49 και 6012020 αποφάσεις (του ότι δεν προκύπτει ότι υφίσταται δυνατότητα λήψης άλλων αποτελεσµατικών µέτρων επί του παρόντος), δεδοµένο που κατά την γνώµη µου συνδέεται µε την αρχή της αναλογικότητας, ατυχώς, εγκαταλείφθηκε από τις ως άνω αποφάσεις, αν και επαναλαµβάνεται ο όλως προσωρινός χαρακτήρας και η υπό τα δεδοµένα (των εξαιρετικών περιστάσεων για την τρέχουσα επιδηµιολογική επιβάρυνση της χώρας) προσωρινή και εύλογη διάρκεια των µέτρων. Τέλος, µε τις 1-3/2021 αποφάσεις του το Δικαστήριο αναφέρει ότι το προσβαλλόµενο µέτρο ελήφθη " ... κατόπιν επαναξιολογήσεως των επιδηµιολογικών δεδοµένων, για τους ίδιους εξαιρετικούς λόγους προστασίας της δηµόσιας υγείας από τον κίνδυνο της περαιτέρω διασποράς του κορωνοϊού COVID-19 (βλ. αποσπάσµατα πρακτικών των 10.12.2020 και 14.12.2020 της Εθνικής Επιτροπής Προστασίας της Δηµόσιας Υγείας έναντι του κορωνοϊού COVID-19, που αναγράφονται στο προοίµιο της προσβαλλόµενης κοινής υπουργικής αποφάσεως υπό στοιχ. 7, και το απόσπασµα πρακτικού της 10.12.2020 της Επιτροπής Αντιµετώπισης Εκτάκτων Συµβάντων Δηµόσιας Υγείας από Λοιµογόνους Παράγοντες)". 

Σε επίπεδο εκδίκασης τακτικού ένδικου βοηθήµατος, να σηµειώσω την 1294/2020 απόφαση του ΣτΕ επί αιτήσεως ακυρώσεως (σηµ. η αίτηση αναστολής απερρίφθη µε την ΕΑΣτΕ 49/2020), που συζητήθηκε στις 26-5-2020 και στρεφόταν κατά της 28671Υ1/16-3- 2020 Κ.Υ.Α. των Υπουργών Παιδείας και Θρησκευµάτων και Υγείας, µε τίτλο "Επιβολή του µέτρου της προσωρινής απαγόρευσης της τέλεσης κάθε είδους λειτουργιών και ιεροπραξιών στους θρησκευτικούς χώρους λατρείας από 16-3-2020 έως 30-3-2020" (8' 872/16-3-2020) και της Δ1αIΓΠ.OΙK. 21285/28-3-2020 κοινής αποφάσεως των ίδιων Υπουργών (8' 1082/29-3-2020), µε την οποία παρατάθηκε η ισχύς της έως τις 11-4-2020. Το Δικαστήριο κατήργησε την δίκη ως προς τις ως άνω αποφάσεις και ως προς τις υπουργικές αποφάσεις που εκδόθηκαν µετά την άσκηση της αίτησης ακύρωσης [δηλ. τις ί)Δ1αIΓΠ.OΙK. 23093/6-4-2020 Κ.υ.α. (8' 1178/6-4-2020), µε την οποία επιβλήθηκε όµοιο απαγορευτικό µέτρο για την χρονική περίοδο από 12-4-2020 έως 20-4-2020. Η ισχύς της ανωτέρω Κ.υ.α. παρατάθηκε έως τις 28-4-2020 µε την Δ1α/ΓΠ. οικ. 25763/16-4- 2020 Κ.υ.α. (8' 1471/16-4-2020) και έως τις 3-5-2020 µε την Δ1α/ΓΠ.ΟΙΚ. 27283/28-4-2020 Κ.υ.α. (8' 1628/28-4-2020) και ίί) Δ1α/ΓΠ.ΟΙΚ. 27807/2-5-2020 Κ.υ.α. (8' 1643/2-5-2020) περί επιβολής οµοίου απαγορευτικού µέτρου µε χρονική ισχύ από 4-5-2020 έως 16-5- 2020] λόγω λήξης της ισχύος τους και µη διαπιστούµενου ιδιαίτερου εννόµου συµφέροντος για την συνέχιση της δίκης. Περαιτέρω, το Δικαστήριο, αναφορικά µε την εκδοθείσα µεταγενεστέρως Δ1α/ΓΠ.ΟΙΚ. 29519/12-5-2020 Κ.υ.α. (8' 1816/12-5-2020), ισχύουσα για το χρονικό διάστηµα από 17-5-2020 έως 5-6-2020, µε την οποία επιτράπηκε η τέλεση λειτουργιών και κάθε είδους θρησκευτικών τελετών υπό όρους, οι οποίοι αφορούν κυρίως τον αριθµό των προσώπων που µπορούν να συµµετέχουν σε λατρευτικές πράξεις εντός των θρησκευτικών χώρων, κατά πλειοψηφία κατήργησε την δίκη, κρίνοντας ότι " ... η απόφαση αυτή, η οποία ισχύει από 17-5-2020 έως 5-6-2020 και δεν συνιστά αντικατάσταση ή τροποποίηση της αµέσως προηγούµενης πράξεως, η ισχύς της οποίας είχε λήξει στις 16-5-2020, διαφέρει, εν πάση περιπτώσει, ουσιωδώς κατά περιεχόµενο από τις προηγούµενες αποφάσεις, καθόσον δεν απαγορεύει τη λειτουργία των θρησκευτικών χώρων, αλλά την επιτρέπει υπό όρους σχετικούς, κυρίως, µε τον αριθµό των προσώπων που µπορούν να εισέρχονται και να παραµένουν στους χώρους λατρείας κατά τη λειτουργία τους, µε συνέπεια το αντικείµενο της δίκης να διαφοροποιείται ουσιωδώς από το αρχικό ως προς τις νοµικές και πραγµατικές προϋποθέσεις του". Ωστόσο, δεν πρέπει να µας διαφεύγει της προσοχής η διατύπωση της µειοψηφίας, κατά την οποία 'Ή από 25-2- 2020 πράξη νοµοθετικού περιεχοµένου προβλέπει προς τον σκοπό αντιµετώπισης της πανδηµίας τα µέτρα αυτά, που έχουν ως στόχο την προστασία της δηµόσιας υγείας από την συγκεκριµένη πανδηµία, η δε χρονική τους διάρκεια, καθώς και η ένταση των περιορισµών που εισάγουν, εξαρτώνται από την εκάστοτε µεταβαλλόµενη κατάσταση που χρήζει προστασίας. Εν όψει αυτών τα εν λόγω µέτρα υπόκεινται σε συνεχή αναθεώρηση, µε αποτέλεσµα, κάθε πράξη της οποίας η ισχύς λήγει, είτε να παρατείνεται είτε - στο πλαίσιο της ίδιας ανάγκης προστασίας της δηµόσιας υγείας - να αντικαθίσταται από άλλη πράξη που επιβάλλει διαφορετικά µέτρα. Εφόσον δε τα µέτρα αυτά, έστω και ηπιότερου χαρακτήρα, εξακολουθούν να είναι δυσµενή για τους αιτούντες, πρέπει να θεωρηθεί ότι η νέα πράξη εκδίδεται σε αντικατάσταση της προηγουµένης που έληξε, µε συνέπεια να µπορεί να συνεχισθεί η δίκη κατά την έwοια της παρ. 3 του άρθρου 32 του π.δ. 18/1989". Φρονώ ότι η µειοψηφία καταδεικνύει το πρόβληµα που αναδεικνύεται και συνδέεται άµεσα µε τον προβληµατισµό που διατυπώνω στο παρόν άρθρο. 

Με δεδοµένο ότι τα µέτρα που λαµβάνονται είναι πάντοτε "εύλογης χρονικής διάρκειας", καθόσον τα αποφασίζοντα της εκτελεστικής εξουσίας όργανα µεριµνούν (και θα µεριµνούν) να λαµβάνουν τις γνωµοδοτήσεις των ειδικών επιστηµονικών οργάνων πριν την υιοθέτησή τους και, φυσικά, µεριµνούν (και θα µεριµνούν) κάθε φορά τα λαµβανόµενα µέτρα (περιορισµού των ελευθεριών) να είναι κατά περιεχόµενο και ολίγον τι διαφορετικά, τα τελευταία τούτα θα εκφεύγουν παγίως του ακυρωτικού δικαστικού ελέγχου, διερωτώµαι, ΠΟΙΟΙ, εν τέλει ΚΑΙ ΠΩΣ ΕΛΕΓΧΕΙ τα όργανα της εκτελεστικής εξουσίας για τα µέτρα που λαµβάνουν, κατ' επίκληση των έκτακτων εξαιρετικών περιστάσεων και ΠΟΙΟΙ και ΠΩΣ ΕΛΕΓΧΕΙ τα γνωµοδοτικά όργανα που τις εισηγούνται στα αποφασίζοντα; 

Εν κατακλείδι, πολύ φοβούµαι ότι οι ιστορικές αναλογίες επαναλαµβάνονται για ακόµη µία φορά, πολύ φοβούµαι ότι ο τίτλος του παρόντος ισχύει και θα ισχύει, θα µας συνοδεύσει δε εις βάθος χρόνου, ελπίζω και εύχοµαι, για το καλό των παιδιών µας, όχι δια βίου και πολύ φοβαύµαι ότι όλοι µας θα καταστούµε έρµαια αποφάσεων που λαµβάνονται (ακόµη µία φορά) για µας, χωρίς εµάς, ελπίζοντας ότι τα εκάστοτε όργανα που τις λαµβάνουν, έχουν το ηθικό διαµέτρηµα να τις λαµβάνουν µε γνώµονα το συµφέρον της κοινωνίας και µόνον. Πλην όµως, το συµφέρον αυτό δεν το ξέρει κανείς καλύτερα, εξόν από την ίδια, την υπεύθυνα και πολύπλευρα πληροφορηµένη κοινωνία.

Πηγές