Του Κ.Ν. Σταμπολή
Μπορεί η ενεργειακή αγορά παγκοσμίως να στηρίζεται στην ελεύθερη διακίνηση ενεργειακών πρώτων υλών µε αυτές εδώ και µερικά χρόνια να διαπραγµατεύονται ως χρηματιστηριακά προϊόντα, όµως η διαµόρφωση των τιμών τους σε τελική ανάλυση διέπεται από τον σιδηρού κανόνα της προσφοράς και ζήτησης. Για αυτό η τεράστια άνοδος των τιμών που παρατηρούμε µε κομμένη την ανάσα τους τελευταίους µήνες οφείλεται κυρίως στην ανισορροπία που παρατηρείται στην διεθνή αγορά µεταξύ των διακινούµενων ποσοτήτων φυσικού αερίου πρωτίστως και πετρελαίου κατά δεύτερο λόγο. Η δε συνεχιζόμενη άνοδος του ηλεκτρισμού οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αλματώδη αύξηση των τιµών του φ.αερίου.
Δεν θα προσπαθήσουμε σε αυτό το σύντοµο άρθρο να αναλύσουµε τους µηχανισµούς καθορισµού των τιµών αερίου και πετρελαίου στα ενεργειακά χρηµατιστήρια και στις αγορές γενικότερα. Όµως οφείλουµε να παρατηρήσουµε το πόσο επικίνδυνο είναι για την οικονοµία η ανεξέλεγκτη άνοδος των ενεργειακών τιµών αφού αυτές επηρεάζουν µια ολόκληρη αλυσίδα προϊόντων και υπηρεσιών που χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια οδηγούν σε οριζόντιες ανατιµήσεις και τελικά προκαλούν πληθωρισµό και οικονοµική ύφεση. Αλλά ο δρόµος προς την οικονοµική καταστροφή περνά συνήθως µέσα από στάδια και δεν συµβαίνει από την µια ηµέρα στην άλλη ενώ υπάρχουν πολλά πρόδροµα σήµατα και καµπανάκια που κτυπούν ενίοτε ενοχλητικά. Για αυτό και είναι τελείως ανεύθυνο και άκρως υποκριτικό οι ιθύνοντες για την ενεργειακή πολιτική στην Ε.Ε., να νίπτουν σήµερα τας χείρας τους δηµοσίως και να δηλώνουν ανερυθρίαστα ότι δεν γνώριζαν και ότι δεν έχουν τρόπους να παρέµβουν για να µειώσουν ή και να αποτρέψουν τις παρατηρούμενες εντάσεις.
Για όσους στοιχειωδώς παρατηρούν τις αγορές ήταν ξεκάθαρο εδώ και καιρό ότι κάτι δεν πάει καλά αφού ανατιµήσεις της τάξης του 100%, που έφθασαν τελικά στα 500%, στις χονδρεµπορικές αγορές φ.αερίου και ηλεκτρισµού δεν είναι κάτι το σύνηθες. Ενώ αργά ή γρήγορα µέρος αυτών των ανατιµήσεων περνούν στον καταναλωτή, στις επιχειρήσεις και την βιομηχανία εντείνοντας τις πληθωριστικές πιέσεις. Αποτελεί δε µέγιστη πλάνη ότι η ηγεσία της Κοµισιόν, οι καθ’ ύλην αρµόδιοι να παρακολουθούν και να προλαµβάνουν ή και να περιορίζουν κρίσεις όπως η σηµερινή, στερείται εργαλείων και πολιτικών.
Είναι δε ηλίου φαεινότερο ότι όχι µόνο δεν αντελήφθησαν την επερχόµενη καταιγίδα αλλά αδιαφόρησαν ενώ ορισμένοι από τους ιθύνοντας υποστήριζαν ότι οι υψηλές ενεργειακές τιµές είναι απόλυτα απαραίτητες προκειμένου να διευκολυνθεί η ενεργειακή µετάβαση στα πράσινα καύσιµα (αιολικά, ηλιακά, ηλεκτροκίνηση, υδρογόνο κ.λπ.), αδιαφορώντας επιδεικτικά ή αδυνατώντας να αντιληφθούν τις αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία και τους καταναλωτές. Και αρνούµενοι να αντιµετωπίσουν την άβολη αλήθεια ότι χωρίς φυσικό αέριο και πυρηνική ενέργεια δεν είναι δυνατή η ενεργειακή µετάβαση αφού τα καύσιµα αυτά είναι τα µόνα που µπορούν να καλύψουν τα απαραίτητα φορτία βάσης για να λειτουργήσει το ηλεκτρικό σύστηµα κάθε χώρας αλλά και πανευρωπαϊκά. Με το φυσικό αέριο πολύ πιο ευέλικτο αλλά και µε µεγάλες δυνατότητες αποθήκευσης.
Η µυωπική αντίληψη των υπευθύνων ευροτεχνοκρατών περί ενέργειας και η θρησκευτική προσκόλληση τους στο όραµα περί ενός καθαρού µέλλοντος και µιας κλιµατικά ουδέτερης Ευρώπης (ήδη από το 2035!) δεν τους επέτρεψε να αντιληφθούν εγκαίρως τις γρήγορα µεταβαλλόµενες συνθήκες στην καθημερινή ενεργειακή αγορά µε αποτέλεσµα να µην µπορέσουν εγκαίρως να µελετήσουν και να λάβουν τα αναγκαία µέτρα. Και µην µας λένε τώρα ότι δεν υπήρχαν µέτρα και πολιτικές που µπορούσαν να υιοθετήσουν.
Δυνατότητες παρέμβασης υπάρχουν σε θεσµικό επίπεδο τόσο µέσω της µείωσης των απαράδεκτα υψηλών τιµών δικαιωµάτων ρύπων που έχουν τεχνικά διογκωθεί τους τελευταίους 18 µήνες ( από €15-€ 20 τον τόνο στα €60 σήµερα) µέσω της παροχής δωρεάν δικαιωμάτων στους ηλεκτροπαραγωγούς, αλλά και στην έγκαιρη συνεννόηση µε την Ρωσική πολιτική ηγεσία και αυτή της Gazprom για την µεταφορά επιπλέον ποσοτήτων αερίου κατά την διάρκεια του θέρους για αναπλήρωση των αποθεµάτων στις υπόγειες δεξαµενές ορισµένων κρατών που διαθέτουν µεγάλη χωρητικότητα.
Μόνο που µαζί µε τις περιβαλλοντικές εµµονές υπάρχουν και πολιτικές σε τέτοιο βαθµό που η ηγεσία της ΕΕ αποφεύγει δύσκολες συνεννοήσεις µε ένα βασικό ενεργειακό προµηθευτή που είναι η Ρωσία (που καλύπτει το 40% των αναγκών αερίου της Ευρώπης).
Ακόµα ένα µέτρο που θα µπορούσε να λάβει η πάνσοφη και καλοβολεµένη ηγεσία της Κοµισιόν θα ήταν αυτή της δηµιουργίας ενός ευέλικτου χρηµατοοικονοµικού µηχανισµού (όπως είχε προτείνει ο Γιάννης Μανιάτης το 2014 όταν ήταν υπουργός ενέργειας) που θα µπορούσε να συνδράµει ορισµένα κράτη- µέλη στην εξασφάλιση επιπλέον ποσοτήτων LNG στην περίπτωση ραγδαίων αυξήσεων στις τιµές, όπως ακριβώς συµβαίνει τους τελευταίους µήνες. Εδώ δηµιουργήθηκε τέτοιος µηχανισµός το 2011/2012 προκειµένου να σωθεί η ευρωζώνη και δεν θα µπορούσε να στηθεί ένας τέτοιος σε µερικές εβδοµάδες αφού τα ποσά θα ήσαν της τάξης των €20 - € 30 δισεκ. και όχι σε επίπεδο ετήσιου προϋπολογισµού κρατών όπως είναι ο Ευρωπαϊκός µηχανισµός χρηµατοοικονοµικής σταθερότητας.
Ʃυµπερασµατικά, και εργαλεία υπήρχαν και τρόποι παρέµβασης µπορούσαν να µελετηθούν προκειµένου να σταµατήσει το ράλι τιµών αερίου και ηλεκτρισµού στα ευρωπαϊκά ενεργειακά χρηµατιστήρια και να αποφευχθεί η σηµερινή κρίση.
Για αυτό θα πρέπει να αποδωθούν σοβαρές ευθύνες στους κατέχοντες σήµερα τα επιτελικά οφίτσια στις Βρυξέλλες και αλλού οι οποίοι πρέπει να απαλλαγούν το συντοµότερο από τα καθήκοντα τους µήπως και µπορέσουµε να προλάβουµε ή να διαχειριστούµε καλύτερα την επόµενη ενεργειακή κρίση που δεν θα αργήσει. Και αυτό δεν αποτελεί σχήµα λόγου αφού αν δεν µπορέσει η Ευρώπη να αντιληφθεί ότι δεν υπάρχει γρήγορος δρόµος προς την ενεργειακή µετάβαση και λάβει σχετικά µέτρα ουσιαστικής στήριξης του φυσικού αερίου (µεταξύ άλλων την παραγωγή από εγχώριες πηγές) και όχι αποκλεισµού του όπως προβλέπει η σηµερινή πολιτική της Κοµισιόν (βάσει του EU Taxonomy εδώ), δεν πρόκειται να αποφύγουµε µια ακόµα µεγαλύτερη κρίση.
Πηγή: energia.gr
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου