Του Σπύρου Στάλια
Το κλειδί για την κατανόηση του πληθωρισμού είναι η κατανόηση της σχέσης μεταξύ του νομίσματος και της παραγωγικής ικανότητας (δυνατότητας) της οικονομίας.
Αν η αυξημένη ζήτηση, συμπέσει με την αυξημένη προσφορά τότε θα διατηρηθεί το επίπεδο τιμών και αντιστρόφως.
Αν η προσφορά αυξηθεί, χωρίς αύξηση της ζήτησης, η προσφορά είναι αποπληθωριστικη δηλαδή μειώνονται οι τιμές, ενώ αν η ζήτηση αυξηθεί, χωρίς αύξηση της προσφοράς, τότε η ζήτηση είναι πληθωριστική, δηλαδή ανεβαίνουν οι τιμές.
Ο Μίλτον Φρίντμαν υποστήριξε ότι ο πληθωρισμός είναι «πάντα και παντού ένα νομισματικό πρόβλημα». Αλλά αν βασιζόμαστε στον Friedman για να μας δείξει τη σωστή κατεύθυνση, τότε θα πρέπει να αντιστρέψουμε ό,τι είπαμε πριν.
Τα χρήματα δεν είναι καθόλου η ρίζα του προβλήματος, γιατί δεν μπορεί το χρήμα να εξηγήσει γιατί μερικές φορές η δαπάνη του οδηγεί στην ανάπτυξη και μερικές φορές η δαπάνη του οδηγεί στον πληθωρισμό. Τα χρήματα που θεωρητικά υπάρχουν δεν καθορίζουν γιατί η αύξηση χρημάτων/ζήτησης δεν αυξάνει την παραγωγή.
Πρόκειται λοιπόν για την παραγωγική δυνατότητα της οικονομίας.
Και εδώ είναι που πολλοί άνθρωποι κάνουν ένα λάθος: η πιθανή παραγωγική δυνατότητα μιας οικονομίας στο χαρτί και η πιθανή παραγωγική δυνατότητα μιας πραγματικής καπιταλιστικής οικονομίας δεν είναι ίδιες.
Αυτός είναι ο κύριος λόγος που η καμπύλη Phillips δεν λειτουργεί πάντα.
Η καμπύλη Phillips είναι μια θεωρητική σχέση μεταξύ απασχόλησης και πληθωρισμού. Υψηλότερη απασχόληση σημαίνει υψηλή αξιοποίηση της δυνατότητας της οικονόμιας με πιθανότητα να πάμε σε πληθωρισμό, και χαμηλή απασχόληση σημαίνει, χαμηλότερη αξιοποίηση της παραγωγικής ικανότητας της οικονομίας με χαμηλότερη πιθανότητα να πάμε σε πληθωρισμό, σύμφωνα με τη θεωρία.
Αλλά ξέρουμε ότι αυτό δεν λειτουργεί επειδή έχει συμβεί ο στασιμοπληθωρισμός.
Η καμπύλη Phillips κάνει μια κακή υπόθεση: ότι ο πληθωρισμός μπορεί να ξεκινήσει μόνο με ή σχεδόν με την πλήρη απασχόληση επειδή αντιπροσωπεύει σχεδόν πλήρη απασχόληση και πλήρη αξιοποίηση της παραγωγικης δυνατότητας της οικονομίας.
Αυτό θα ίσχυε σε μια προγραμματισμένη οικονομία.
Το κράτος μπορεί να διαθέσει πόρους και εργασία, μέχρι το σημείο να έχει διαθέσει όλους τους πόρους και την εργασία, και μόνο πέρα από αυτό το σημείο θα μπορούσε οποιοδήποτε περαιτέρω δαπάνη να είναι πληθωριστική.
Αλλά σε ένα καπιταλιστικό σύστημα, το υψηλότερο δυνατό επίπεδο αξιοποίησης της δυνατότητας της οικονομίας είναι πολύ χαμηλότερη από αυτή μιας προγραμματισμένης οικονομίας, και πολύ χαμηλότερη από το ενδεχόμενο αξιοποίησης της παραγωγικής ικανότητας και το επίπεδο παραγωγής που θα μπορούσε να επιτύχει η κοινωνία.
Γιατί είναι το *ποσοστό κέρδους* που ρυθμίζει την αξιοποίηση της παραγωγικης δυνατότητας της οικονομίας σε μια καπιταλιστική οικονομία.
Έτσι, αντί να έχουμε πληθωρισμό αφού φθάσουμε στη πλήρη παραγωγική δυνατότητα της Οικονομίας έχουμε πληθωρισμό όταν δαπανήσουμε πέρα από το σημείο αύξησης του οριακού κόστους/πτώσης κερδών.
Και τώρα μπορούμε να καταλάβουμε γιατί ο στασιμοπληθωρισμός ήταν δυνατός. Η οικονομία οργανώνεται ως επί το πλείστον από ιδιώτες για τη δική τους πρόοδο.
Στόχος τους δεν είναι να μεγιστοποιήσουν την παραγωγή και την απασχόληση, ή να εγγυηθούν την πλήρη απασχόληση ή να προσφέρουν αρκετά από οτιδήποτε για την εκπλήρωση των αναγκών και των επιθυμιών των ανθρώπων.
Στόχος τους είναι να βγάλουν τα περισσότερα δυνατά χρήματα (κέρδη) με τη μικρότερη δυνατή προσπάθεια/κόστος.
Εάν έχουμε χαμηλά επιτόκια, αυτόματους σταθεροποιητές όπως η ανεργία, ένα UBI, δαπάνες κάθε είδους, όταν το οριακό κέρδος πέφτει, θα αυξηθούν οι τιμές αντί να επεκτείνονται σε λιγότερο κερδοφόρα ποσοστά κέρδους.
Η κυβέρνηση πρέπει να τους μπλοκάρει. Να εθνικοποιήσει μεγάλες κρίσιμες βιομηχανίες και να λειτουργήσουν με βάση την πλήρη απασχόληση και την κάλυψη των αναγκών των πολιτών. Να μετατρέψει άλλες μεγάλες επιχειρήσεις σε συνεταιρισμούς εργαζομένων που είναι λιγότερο επιρρεπείς σε φούσκες και συρρικνώσεις από ότι οι ιδιωτικές εταιρείες.
Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία να μας υποτάσσουν έτσι στις ιδιότροπες θελήσεις τους. Όποτε θέλουν υφέσεις και ανακάμψεις, πληθωρισμό και αποπληθωρισμό ή υπερπαραγωγή με άδεια ράφια.
Δεν μπορεί η κοινωνια να υπομένει αυτή την δυστυχία που εχει να κανει με τα σκαμπανεβάσματα για κέρδος.
Πηγή: Modern Monetary Theory for Real Progressives
Πηγή: Spyros Stalias στο Facebook
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου