Θα αποδείξουμε τη σχέση Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού (ΘΧΣ) με την Εθνική Ανεξαρτησία, με την Ανάπτυξη, αλλά και το Νησιωτικό Ισοδύναμο που δυστυχώς δεν έχει θεσπιστεί δεδομένου ότι οι ακολουθούμενες «νησιωτικές πολιτικές» κατ΄ όνομα είτε είναι ανύπαρκτες, είτε αποσπασματικές. Το ζήτημα δεν είναι σημερινό. Προσωπικά είχα στο παρελθόν ασχοληθεί ποικιλότροπα, μάλιστα είχε αναρτηθεί σχετικό κείμενο μου από τις 12/08/2016. Αν κάποιοι δια του συγκεκριμένου «χάρτη» θεωρούν ότι «ανακάλυψαν την Αμερική» έρχονται έσχατοι. Αναγκάζομαι, λόγω επικαιρότητας, να επικαλεστώ μέρος εκείνου του κειμένου:

«Μέγα γάρ τὸ τῆς θαλάσσης κράτος» φράση του Περικλή, που διέσωσε ο Θουκυδίδης. Είναι η ισχύς που διέθεταν οι Αθηναίοι στη θάλασσα (λόγω της οξυδέρκειας του Θεμιστοκλή), αυτή που κατατρόπωσε τους εισβολείς Πέρσες στη ναυμαχία της Σαλαμίνας (480 π.Χ.) και διέσωσε τον μετέπειτα δυτικό πολιτισμό, απάλλαξε τη Μεσόγειο από την παρουσία των εισβολέων της Ανατολής. Είναι ο προσανατολισμός και η μακραίωνα σχέση με τη θάλασσα, που είχαν αναπτύξει οι Έλληνες, κυρίως οι Αθηναίοι και οι νησιώτες, αλλά και αρκετοί άλλοι (Κορίνθιοι-Αιγινήτες-Χαλκιδαίοι-Ερετριείς.

Δεν ήταν βεβαίως τα «ξύλινα τείχη» της Ακρόπολης, που κάποιοι, κατά τον Ηρόδοτο, πίστεψαν ότι ο χρησμός της Πυθίας αναφερόταν. Ποιοι ήταν αυτοί; Οι γέροντες και όσοι «υπ’ ασθενίης βίου» δεν είχαν τη δυνατότητα να μετακινηθούν ή να πολεμήσουν. Η φράση «υπ’ ασθενίης βίου» προφανώς περιλαμβάνει και τους ασθενείς (από κάποια νόσο), αλλά κυρίως αναφέρεται σε αυτούς που βιώνουν μια ζωή χωρίς σθένος (α-σθένος), χωρίς δύναμη, χωρίς ηθικό, χωρίς διάθεση να παλέψουν (θα λέγαμε σε ελεύθερη μετάφραση).

Σας θυμίζει αυτή η εύπεπτη ερμηνεία των ξύλινων τειχών που έκαναν οι γέροντες Αθηναίοι και οι «υπ’ ασθενίης βίου», κάτι από τη σημερινή Ελλάδα; Μήπως θυμίζει, ότι κάποιοι από τους ασκούντες πολιτική σήμερα βρίσκονται σε μόνιμη κατάσταση «ασθενίης βίου»; Μήπως όλοι αυτοί, που δίκην μεσσία μας «σώζουν» δεν διαθέτουν το σθένος-το ηθικό-την ηθική-τη διάθεση να παλέψουν για την πατρίδα, τη χώρα, την κοινωνία; Να παλέψουν για την Εθνική μας Ανεξαρτησία πρωτίστως και στη συνέχεια για την ανάπτυξη (προσοχή ΟΧΙ μεγέθυνση), την ευημερία ;

Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός αποτελεί κατά την Οδηγία 2014/89/ της ΕΕ την βάση για την εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για την Γαλάζια Ανάπτυξη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που ενέκρινε την οδηγία, επικέντρωσε την προσοχή της σε πέντε οικονομικούς κλάδους:

• την ενέργεια,
• τον θαλάσσιο και παράκτιο τουρισμό,
• τις ιχθυοκαλλιέργειες,
• τη γαλάζια βιοτεχνολογία και
• την εξόρυξη ορυκτών.

Ωστόσο περιθώρια για ανάπτυξη υπάρχουν και σε άλλους κλάδους, όπως είναι π.χ. η ναυτιλία και η ναυπηγική βιομηχανία. Οι θαλάσσιοι κλάδοι μπορούν να τονωθούν επιπλέον αν επιλέξουμε σύγχρονες πολιτικές που να ευνοούν τις επενδύσεις και να προστατεύουν το περιβάλλον.

Όλες οι δράσεις που θα αναπτυχθούν γύρω από τους προαναφερόμενους παραγωγικούς Τομείς θα πρέπει να τεθούν υπό ένα ρυθμιστικό πλαίσιο που είναι της Θαλάσσιας Χωροταξίας ως προαπαιτούμενο της ανάπτυξης της λεγόμενης γαλάζιας οικονομίας της Ευρώπης. Απώτερος στόχος του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού είναι η κατάρτιση σχεδίων για τον καθορισμό τρόπων αξιοποίησης των θαλάσσιων ζωνών για διαφορετικές χρήσεις. Βλέπετε άραγε στον «Χάρτη» της κυβέρνησης κάποια έστω και επιδερμική κατάρτιση σχεδίων; Ποιος κοροϊδεύει ποιόν;

Σύμφωνα μάλιστα με την εισηγητική έκθεση της Κοινοτικής οδηγίας, για τον σχεδιασμό αλλά και την εφαρμογή του ΘΧΣ είναι απαραίτητη η ουσιαστική εμπλοκή της τοπικής κοινωνίας σε όλα τα στάδια αυτού του σχεδιασμού και η διαβούλευση μεταξύ των αρμόδιων φορέων.

Οι καιροί ου μενετοί. Η κοινωνία, οι φορείς της Αυτοδιοίκησης αλλά και των επιμέρους οικονομικών-επαγγελματικών-επιστημονικών κλάδων οφείλουν να διεκδικήσουν την άμεση συμμετοχή τους με κάθε τρόπο στο σχεδιασμό και υλοποίηση του ΘΧΣ. Απαραίτητη, λοιπόν, η ενημέρωση, η ευαισθητοποίηση, η κινητοποίηση των τοπικών κοινωνιών, των κινημάτων, των φορέων της οικονομίας-της κοινωνίας-του πολιτισμού-της οικολογίας γύρω από αυτόν τον Σχεδιασμό.

Τούτο γιατί η Ελλάδα:

• Μεσογειακή χώρα, άρρηκτα συνδεδεμένη με την θάλασσα,
• με μήκος ακτών κάτι λιγότερο από 16.000 χλμ. δεύτερη μετά τη Νορβηγία στην Ευρώπη και 9η στον κόσμο,
• με το 70% του πληθυσμού της να κατοικεί στην παράκτια ζώνη των 10χλμ. και με σημαντικό παράκτιο τουρισμό,
• με περίπου 6.000 νησιά, νησίδες και βραχονησίδες

πρέπει να είναι πρωτοπόρος στην υιοθέτηση ολοκληρωμένης πολιτικής θαλάσσιου χωρικού σχεδιασμού. Δεδομένου μάλιστα ότι εξαρτά εν πολλοίς την ύπαρξη και ανάπτυξή της από την θαλάσσια πολιτική της αυτός ο Σχεδιασμός είναι μια πραγματική Πατριωτική πράξη.

Στο πλαίσιο μιάς ολοκληρωμένης πολιτικής Θαλάσσιου Χωρικού Σχεδιασμού ο ρόλος των νησιών είναι αναμφίβολα καταλυτικός. Προβάλλει αδήριτα η ανάγκη θεσμοθέτησης του Νησιωτικού Ισοδυνάμου, δηλαδή η τυπική και ουσιαστική κατοχύρωση συνθηκών ισότιμης και ολιστικής ανάπτυξης του νησιωτικού χώρου με τίς ίδιες ακριβώς δυνατότητες, που έχουν οι κάτοικοι όχι μόνον της ηπειρωτικής Ελλάδας αλλά και οι λοιποί Ευρωπαίοι πολίτες. H Θεσμοθέτηση του Νησιωτικού Ισοδύναμου, δημιουργεί ένα αποτελεσματικό καθεστώς πρόσβασης των νησιών στην πραγματική αγορά (με στόχο την αειφόρο ανάπτυξή τους), αλλά και την ουσιαστική αντιμετώπιση των ανισοτήτων που προέρχονται από την γεωγραφική ασυνέχεια των νησιωτικών συμπλεγμάτων.

Προφανώς στο νησιωτικό χώρο θα πρέπει να επιδιωχθεί η επίτευξη στόχων όπως:

• Η ισότιμη Πολυτομεακή ανάπτυξη των νησιωτικών περιφερειών.
• Η Πολιτική στήριξης της νησιωτικότητας με την αναγνώριση της νησιωτικής ιδιαιτερότητας σε όλες τις αποφάσεις που αφορούν νησιά (πχ φορολογικό καθεστώς, αναπτυξιακά κίνητρα, υποδομές κλπ).
• Η διαμόρφωση εξειδικευμένων νησιωτικών πολιτικών για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, της παραγωγής πράσινης ενέργειας, των δημογραφικών αλλαγών, της μετανάστευσης και του συνδυασμού τους με τις περιπτώσεις των ιδιαίτερων γεωγραφικών ενοτήτων των νησιών.
• Η Υλοποίηση στην πράξη του πολιτικού στόχου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της χωρικής συνοχής (άρθρο 174 της Συνθήκης Λισαβόνας) προς επίτευξη της Χωρικής δικαιοσύνης.
• Η άμβλυνση των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων.

Αναντίλεκτα θα πρέπει να αναληφθούν στο σύνολο του νησιωτικού χώρου δράσεις σχετικά με:

Την δημιουργία δικτύων αποκεντρωμένης συνεργασίας μεταξύ των Νησιωτικών Περιφερειών.

Την σύσταση δικτύων ενδοπεριφερειακής συνεργασίας, όπως τα δίκτυα μικρών νησιών, τα δίκτυα μεταφοράς καινοτόμων προτάσεων, τα δίκτυα εσωτερικών μεταφορών κλπ.

Το Εθνικό σύστημα θαλασσίων μεταφορών (με προτεραιότητα την εφαρμογή της αρχής του μεταφορικού ισοδύναμου) και Εθνικό σύστημα συνδυασμένων Νησιωτικών συγκοινωνιών ( πλοίο-αεροπλάνο-υδροπλάνο-θαλάσσιο taxi-χερσαία συγκοινωνιακά μέσα).

Την θέσπιση Ειδικού Ταμείου Ανάπτυξης Νησιωτικών Περιοχών (ακόμα και με τη μορφή Νησιωτικής Αναπτυξιακής Τράπεζας), κατά τα πρότυπα του υφιστάμενου Ταμείου Συνοχής με τη μόχλευση κεφαλαίων προερχόμενων από Κοινοτικούς Πόρους-το ΠΔΕ-Τοπική και Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση-Ιδιώτες Επενδυτές-Έλληνες της Ομογένειας.

Την ίδρυση Νησιωτικού Παρατηρητηρίου παρακολούθηση της κατάστασης των νησιών.

Την σύσταση Νησιωτικών Πόλων (Εκκολαπτηρίων) Καινοτομίας. Κρίνεται απαραίτητο προκειμένου να γίνει πλήρως ανταγωνιστικό το Νησιωτικό σύμπλεγμα μέσα στο σύστημα της παραγωγής (επιτέλους) νέας γνώσης– της αξιοποίησης της υπάρχουσας γνώσης και της τελικής μετατροπής σε τελικό προϊόν και υπηρεσία με στόχο την οικονομική και κοινωνική ευημερία σε περιόδους άνθησης της τεχνητής νοημοσύνης.

ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΑΟΖ-ΧΩΡΙΚΩΝ ΥΔΑΤΩΝ-ΥΦΑΛΟΚΡΗΠΙΔΑΣ

Βεβαίως με την υποβολή από την Ελλάδα στα αρμόδια όργανα της Ε.Ε. του δικού της Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού οφείλουμε να έχουμε οριοθετήσει ΡΗΤΑ και με βάση όσα προβλέπονται από το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) τις θαλάσσιες ζώνες της Ελλάδας, δηλαδή την αιγιαλίτιδα ζώνη (γνωστά και ως Χωρικά ύδατα) , την ΑΟΖ, και την υφαλοκρηπίδα. Δυστυχώς ο «χάρτης» της Ελληνικής Κυβέρνησης κατά λέξη αναφέρει:

«Αποτύπωση της μέσης γραμμής που καθορίζει τα εξωτερικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας μέχρι τη σύναψη συμφωνιών οριοθέτησης με γειτονικά κράτη των οποίων οι ακτές είναι παρακείμενες ή αντικείμενες με τις ελληνικές ακτές (Ν.4001/2011) ‘Οριο Αιγιαλίτιδας Ζώνης (υφιστάμενη εθνική νομοθεσία ,Ελληνοτουρκικό Πρωτόκολλο του 1926, Ιταλοτουρκική Συμφωνία και Πρωτόκολλο του 1932, με την επιφύλαξη εν γένει επέκτασης του εύρους έως 12 ναυτικά μίλια, σύμφωνα με τη Σύμβαση Δικαίου της Θάλασσας που αντανακλά εθιμικό διεθνές δίκαιο).

Η αιγιαλίτιδα δηλαδή τα χωρικά μας ύδατα πρέπει να οριοθετηθούν και αποτυπωθούν στον Χάρτη στα 12 μίλια,(Το άρθρο 3 της Συμβάσεως Δικαίου της Θάλασσας 1982 ορίζει: «Κάθε κράτος έχει το δικαίωμα να καθορίζει το πλάτος της αιγιαλίτιδας ζώνης του μέχρι σημείου που δεν υπερβαίνει 12 ναυτικά μίλια, τα οποία μετριούνται από γραμμές βάσεως καθορισμένες σύμφωνα με την παρούσα Σύμβαση»).

Η ελληνική κυβέρνηση αντί να αναφέρει ότι αυτός ο χάρτης δείχνει την ΑΟΖ της πατρίδας μας, αναφέρει ότι αυτός ο χάρτης δείχνει την ελληνική υφαλοκρηπίδα. Όλα τα άλλα παράκτια κράτη της ‘Ένωσης, περιλαμβανομένης και της Κύπρου, αναφέρουν ότι αυτοί οι χάρτες δείχνουν την ΑΟΖ των κρατών μελών της Ε.Ε. Στον «χάρτη» αυτό πρέπει ρητά να αναφερθεί ότι τα ελληνικά ύδατα είναι και ευρωπαϊκά ύδατα και επομένως θα πρέπει να γίνει και αντίστοιχη κατάθεση στον ΟΗΕ της οριοθέτησης της Ελληνικής ΑΟΖ. Επισημαίνεται ότι έφτασε η ώρα οριοθέτησης ΑΟΖ ανάμεσα σε Ελλάδα και Κύπρο δεδομένου ότι η θέση της ΕΕ είναι θετική για τα Ελληνικά δίκαια και οι Θαλάσσιοι Χωροταξικοί Σχεδιασμοί των δύο κρατών εφάπτονται.

ΤΙ ΟΡΙΟΘΕΤΟΥΜΕ ΑΟΖ Ή ΥΦΑΛΟΚΡΗΠΙΔΑ ;

Δεν μπορούν να υπάρξουν δύο οριοθετήσεις… Η ΑΟΖ και μόνο η ΑΟΖ υπερκαλύπτει και τις πρόνοιες της υφαλοκρηπίδας μετά την υπερψήφιση του Δικαίου της Θάλασσας (UNCLOS)το 1982. Στην ΑΟΖ περιλαμβάνεται και η υφαλοκρηπίδα, ενώ στην υφαλοκρηπίδα δεν περιλαμβάνεται η υπερκείμενη θάλασσα, άρα δεν μπορούμε να ασκήσουμε δραστηριότητες όπως πχ να ψαρέψουμε ή και να εγκαταστήσουμε αιολικά στην υφαλοκρηπίδα μας.