Ο Thomas Fazi ισχυρίζεται ότι έχουμε πλέον εισέλθει σε μια νέα φάση παγκόσμιας βαρβαρότητας υπό την ηγεσία της Δύσης — που προαναγγέλλεται από τη γενοκτονία στη Γάζα — στην οποία έχουν εγκαταλειφθεί όλες οι προσποιήσεις και απομένει μόνο η λογική της ωμής, ανεξέλεγκτης βίας. Έχει ιδιαίτερη αξία η διαπίστωσή του ότι μπαίνουμε σε μια νέα φάση σε ότι αφορά το πυρηνικό οπλοστάσιο καθώς χώρες οι οποίες δεν έχουν πυρηνικά αποτρεπτικά μέσα δέχονται τις καταστροφικές επιθέσεις της συλλογικής Δύσης, σε αντίθεση με αυτές που έχουν αναπτύξει πυρηνικά (πχ. Βόρεια Κορέα). Έχει επίσης σημασία ο δυτικός παραλογισμός ότι οι ΗΠΑ έχουν δικαίωμα να ανατρέπουν καθεστώτα και να προσδοκούν μάλιστα ότι οι λαοί των χωρών που δέχονται επίθεση θα τους θεωρούν “απελευθερωτές”.
Του Τόμας Φάζι (Thomas Fazi) *
Ακολουθούν μερικές σκέψεις μου σχετικά με την πρόσφατη επίθεση των ΗΠΑ κατά του Ιράν. Κατ’ αρχάς, πιστεύω ότι η απερίσκεπτη, παράνομη και απρόκλητη βομβιστική επίθεση εναντίον ενός κυρίαρχου κράτους — ειδικά εναντίον των πολιτικών πυρηνικών εγκαταστάσεών του — πρέπει να καταδικαστεί και να αντιταχθεί κατηγορηματικά, ανεξάρτητα από τις συνέπειές της. Ακόμη και αν η επίθεση δεν είχε καμία επίπτωση, θα εξακολουθούσε να αποτελεί σοβαρό διεθνές έγκλημα. Αλλά φυσικά, αυτό δεν θα είναι χωρίς συνέπειες. Το αντίθετο μάλιστα.
Μια νέα παγκόσμια αναταραχή
Η πρώτη σημαντική συνέπεια, σε ευρύτερους όρους, είναι ότι αυτή η επίθεση έφερε το τελικό, ανεπανόρθωτο πλήγμα σε ό,τι είχε απομείνει από το μεταπολεμικό διεθνές νομικό και θεσμικό πλαίσιο. Αυτή η τάξη είχε ήδη καταρρεύσει — διαλυθεί από ενάμιση χρόνο γενοκτονίας και εθνοκάθαρσης στη Γάζα, με την υποστήριξη του Δυτικού κόσμου. Αλλά αυτή η τελευταία επίθεση το καθιστά επίσημο: οι δυτικές δυνάμεις δεν αισθάνονται πλέον την ανάγκη να καλύπτουν τις ενέργειές τους με νομιμότητα, ηθική ή ακόμη και με την πρόφαση της διπλωματικής νομιμότητας.
Με τον βομβαρδισμό του Ιράν, οι ΗΠΑ έχουν δηλώσει ανοιχτά ότι η μόνη λειτουργική λογική στην εξωτερική πολιτική είναι αυτή της ωμής, ανεξέλεγκτης βίας. Και ενώ αυτή η λογική δεν είναι κάτι καινούργιο για τη Δύση — αρκεί να κοιτάξουμε τον μακρύ κατάλογο των χωρών που έχουν δεχτεί εισβολή, έχουν βομβαρδιστεί, έχουν υποστεί αλλαγή καθεστώτος και καταστραφεί μόνο τις τελευταίες δύο δεκαετίες, με κόστος εκατομμύρια ζωές — τουλάχιστον στο παρελθόν υπήρχε κάποια προσπάθεια να δημιουργηθεί συναίνεση ή να προσποιηθεί ότι υπάρχει σεβασμός για το διεθνές δίκαιο. Αυτή η ελάχιστη αυτοσυγκράτηση, όσο υποκριτική και αν ήταν, επέβαλε κάποιο βαθμό λογοδοσίας, όσο αδύναμη και αν ήταν.
Σήμερα, ακόμη και αυτή η προσποίηση έχει εξαφανιστεί. Στη Γάζα, και τώρα με τις επιθέσεις στο Ιράν, οι μάσκες έχουν πέσει εντελώς. Αυτό που βλέπουμε είναι μια οπισθοδρόμηση σε μια μορφή παγκόσμιας αναρχίας — ένα «ο ισχυρός έχει δίκιο» όπου τίποτα δεν είναι απαγορευμένο: ούτε η μαζική σφαγή αμάχων, ούτε ο βομβαρδισμός πυρηνικών εγκαταστάσεων, ούτε καν η πλήρης παραγκώνιση των διεθνών θεσμών. Και όλα αυτά συμβαίνουν στην πυρηνική εποχή — μια πραγματικότητα που μας φέρνει στο επόμενο σημείο.
Μια νέα εποχή πυρηνικής διάδοσης
Αυτή η επίθεση θα επιταχύνει αναπόφευκτα την πυρηνική διάδοση. Το μάθημα που έχουν πλέον μάθει όλα τα μη πυρηνικά κράτη είναι το εξής: αν δεν διαθέτεις πυρηνικά όπλα, είσαι στόχος. Το Ιράν δεν βομβαρδίστηκε επειδή ήταν κοντά στην απόκτηση πυρηνικού όπλου — δεν ήταν (βλ. παρακάτω) — αλλά ακριβώς επειδή δεν είχε. Ακριβώς όπως το Ιράκ, το Αφγανιστάν, η Λιβύη και άλλα κράτη, τα οποία δέχτηκαν επίθεση μόνο αφού αποστρατιωτικοποιήθηκαν ή δεν είχαν ποτέ πυρηνικά αποτρεπτικά μέσα. Η Βόρεια Κορέα, από την άλλη πλευρά, δεν έχει δεχτεί ποτέ επίθεση. Γιατί; Επειδή διαθέτει αξιόπιστα πυρηνικά αποτρεπτικά μέσα. Το μήνυμα είναι σαφές: η μόνη πραγματική ασφάλεια έναντι της δυτικής επιθετικότητας είναι ένα πυρηνικό οπλοστάσιο. Αυτό θα προκαλέσει έναν επικίνδυνο νέο αγώνα εξοπλισμών, καθώς όλο και περισσότερα κράτη θα προσπαθούν να αποκτήσουν πυρηνικά όπλα, με καταστροφικές συνέπειες για την παγκόσμια ασφάλεια.
Η φαντασίωση της αλλαγής καθεστώτος
Ο Τραμπ μιλάει πλέον ανοιχτά για αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν — μια ιδέα που είναι τόσο επικίνδυνη όσο και παραληρητική. Κατ’ αρχήν, είναι εξαιρετικά ανησυχητικό το γεγονός ότι το 2025 οι δυτικοί ηγέτες εξακολουθούν να πιστεύουν ότι έχουν το δικαίωμα να ανατρέπουν με τη βία κυβερνήσεις των οποίων τα πολιτικά, οικονομικά ή πολιτισμικά μοντέλα δεν τους αρέσουν. Αυτό είναι ιμπεριαλισμός, καθαρά και απλά.
Αλλά ακόμη και σε πρακτικό επίπεδο, η ιδέα είναι καθαρή φαντασία. Το Ιράν είναι μια χώρα με 90 εκατομμύρια κατοίκους, δέκα φορές τον πληθυσμό του Ισραήλ, με ένα μεγάλο, καλά εκπαιδευμένο στρατό και βαθιά ριζωμένους εθνικούς θεσμούς. Η ιδέα ότι θα μπορούσε να «απελευθερωθεί» από ξένες δυνάμεις — και ότι ο λαός του θα υποδεχόταν με ευγνωμοσύνη τις αμερικανικές ή ισραηλινές βόμβες — είναι προϊόν νεοαποικιακών παραισθήσεων. Ναι, πολλοί Ιρανοί αναμφίβολα περιφρονούν το καθεστώς, όπως πολλοί από εμάς περιφρονούμε τα δικά μας καθεστώτα εδώ στη Δύση. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα καλωσορίζαμε την Κίνα ή το Ιράν ως απελευθερωτές αν αποφάσιζαν να «αλλάξουν το καθεστώς» της χώρας μας. Και όμως, αυτό είναι ακριβώς το είδος της τρέλας που κανονικοποιείται στον κυρίαρχο δυτικό λόγο.
Ένας παγκόσμιος πόλεμος σε πολλά μέτωπα
Αυτή η σύγκρουση δεν είναι μεμονωμένη. Είναι ένα μέτωπο σε έναν ευρύτερο, αργά εξελισσόμενο παγκόσμιο πόλεμο μεταξύ της Δύσης υπό την ηγεσία των ΗΠΑ και ενός αναπτυσσόμενου μπλοκ μη δυτικών δυνάμεων — κυρίως της Ρωσίας, της Κίνας και του Ιράν. Από την Ουκρανία μέχρι τη Γάζα, από την Ερυθρά Θάλασσα μέχρι το Στενό της Ταϊβάν, μια γεωπολιτική αντιπαράθεση εκτυλίσσεται τώρα σε πολλαπλά θέατρα. Το Ιράν είναι στρατηγικός εταίρος τόσο για τη Ρωσία όσο και για την Κίνα, και αυτές δεν θα μείνουν απλώς αμέτοχες. Μετά την επίθεση, η Μόσχα έχει ήδη δεσμευτεί να παράσχει στρατιωτική υποστήριξη και το Πεκίνο βοηθά έμμεσα το Ιράν μέσω του Πακιστάν. Εάν η κλιμάκωση συνεχιστεί, ο κίνδυνος άμεσης αντιπαράθεσης μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων — όλες με πυρηνικά όπλα — αυξάνεται δραματικά.
Η επερχόμενη αντίδραση
Το να πιστεύει κανείς ότι η Δύση δεν θα υποστεί αντίποινα για αυτή την επίθεση είναι καθαρή φαντασία. Φανταστείτε αν το Ιράν είχε βομβαρδίσει μια πολιτική πυρηνική εγκατάσταση στις ΗΠΑ ή στο Ηνωμένο Βασίλειο και στη συνέχεια είχε πει: «Τώρα είναι η ώρα για ειρήνη. Ας διαπραγματευτούμε». Θα υπήρχαν υστερικές εκκλήσεις για την πυρηνική καταστροφή του Ιράν. Επομένως, θα ήταν αυταπάτη να πιστεύουμε ότι δεν θα υπάρξουν αντίποινα εναντίον των δυτικών χωρών. Η αντίδραση δεν είναι απλώς πιθανή — είναι αναπόφευκτη. Θα μπορούσε να λάβει τη μορφή τρομοκρατίας, σαμποτάζ, κυβερνοεπιθέσεων ή αντιποίνων μέσω τρίτων. Ως Ιταλός, ανησυχώ ιδιαίτερα: οι αμερικανικές βάσεις στην Ιταλία είναι ζωτικής σημασίας για τις αμερικανικές επιχειρήσεις στη Μέση Ανατολή, και αυτό καθιστά την Ιταλία πιθανό στόχο.
Οικονομικές δονήσεις
Το Ιράν απειλεί τώρα να κλείσει το στενό του Ορμούζ, μέσω του οποίου διακινείται περίπου το 20% του παγκόσμιου εφοδιασμού πετρελαίου. Αν αυτό συμβεί, η παγκόσμια οικονομία θα βυθιστεί στο χάος. Οι τιμές της ενέργειας θα εκτοξευθούν, οι εφοδιαστικές αλυσίδες θα διακοπούν και οι απλοί άνθρωποι — ειδικά στην Ευρώπη, που ήδη υποφέρει από τις συνέπειες του ενεργειακού πολέμου με τη Ρωσία — θα υποστούν το μεγαλύτερο μέρος της ζημιάς. Για άλλη μια φορά, η γεωπολιτική απερισκεψία θα πληρωθεί από τις εργατικές τάξεις της Δύσης.
Σχετικά με την αφήγηση των μέσων ενημέρωσης
Θέλω να αναφερθώ εν συντομία σε ένα θέμα που κυκλοφορεί στον δυτικό Τύπο: «Το Ιράν ήταν λίγες εβδομάδες μακριά από την κατασκευή ενός πυρηνικού όπλου». Αυτό είναι αποδεδειγμένα ψευδές. Τον Μάρτιο του 2025, η διευθύντρια της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών Τούλσι Γκάμπαρντ κατέθεσε ότι οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών δεν είχαν βρει κανένα στοιχείο για ενεργό πρόγραμμα πυρηνικών όπλων στο Ιράν από το 2003. Το Ιράν, σε αντίθεση με το Ισραήλ, είναι συμβαλλόμενο μέρος της Συνθήκης για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων (NPT) και υπόκειται σε διεθνείς επιθεωρήσεις. Στην πραγματικότητα, οι διαπραγματεύσεις ήταν σε εξέλιξη όταν το Ισραήλ επιτέθηκε στις 13 Ιουνίου — μια σαφής απόπειρα σαμποτάζ της διπλωματίας.
Αλλά ακόμη και αν το Ιράν επιδίωκε την απόκτηση πυρηνικών όπλων, με ποια νομικά ή ηθικά κριτήρια μπορεί το Ισραήλ — ένα πυρηνικά εξοπλισμένο κράτος που δεν έχει υπογράψει ποτέ τη Συνθήκη Μη Διάδοσης Πυρηνικών Όπλων — ή οι ΗΠΑ να αρνούνται σε άλλους περιφερειακούς παράγοντες την ίδια δυνατότητα; Το επιχείρημα ότι μόνο το Ισραήλ έχει το δικαίωμα να διαθέτει πυρηνικά όπλα στην περιοχή είναι υποκριτικό και αποσταθεροποιητικό.
Όπως υποστηρίζει από καιρό ο John Mearsheimer, τα πυρηνικά όπλα είναι μέσα αποτροπής. Αν το Ιράν τα είχε, η τρέχουσα κρίση πιθανότατα δεν θα υπήρχε. Πράγματι, η ιδέα ότι το Ιράν είναι αποφασισμένο να καταστρέψει το Ισραήλ με κάθε κόστος και ότι το πρώτο πράγμα που θα έκανε αν αποκτούσε πυρηνικά όπλα θα ήταν να βομβαρδίσει το Ισραήλ είναι γελοία. Ακόμη και η έκθεση του Πενταγώνου του 2014 σχετικά με τις στρατιωτικές δυνατότητες του Ιράν ανέφερε: «Η στρατιωτική δογματική του Ιράν είναι αμυντική. Έχει σχεδιαστεί για να αποτρέπει μια επίθεση, να επιβιώσει από μια αρχική επίθεση, να ανταποδώσει σε έναν επιτιθέμενο και να επιβάλει μια διπλωματική λύση στις εχθροπραξίες, αποφεύγοντας ταυτόχρονα οποιεσδήποτε παραχωρήσεις που αμφισβητούν τα βασικά του συμφέ
Ο λεγόμενος «Άξονας της Αντίστασης» με ηγέτη το Ιράν — που συχνά αναφέρεται ως απόδειξη των επιθετικών προθέσεων του Ιράν — είναι, στην πραγματικότητα, μια αντίδραση στην αμερικανική επιθετικότητα του 2003 εναντίον του Ιράκ και στην επακόλουθη επέκταση της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας σε ολόκληρη την περιοχή. Σε τελική ανάλυση, είναι το Ιράν — και όχι οι ΗΠΑ — που περιβάλλεται από ξένες στρατιωτικές βάσεις.
Εσωτερικές συνέπειες
Αυτό δεν αποτελεί μόνο απειλή για την διεθνή ασφάλεια. Αποτελεί επίσης σοβαρή απειλή για τις λίγες ελευθερίες που μας έχουν απομείνει στον ίδιο τον Δυτικό κόσμο. Μην γελιέστε: η ανοιχτή αποδοχή του μαφιόζικου γκανγκστερισμού στο εξωτερικό από τις δυτικές άρχουσες τάξεις σημαίνει επίσης ότι δεν θα έχουν κανένα ενδοιασμό να παραμερίσουν οποιονδήποτε ηθικό, νομικό, συνταγματικό και δημοκρατικό περιορισμό που εξακολουθεί να στέκεται εμπόδιο στην απελπισμένη, παραληρηματική προσπάθειά τους να διατηρήσουν την καταρρέουσα τάξη. Ακόμη και η ίδια η βάση του Τραμπ δείχνει σημάδια ρήξης. Πολλοί τον προτίμησαν ακριβώς λόγω της αντιπολεμικής ρητορικής του, ιδίως σε σχέση με το Ιράν. Τώρα, βλέπουν αυτή την υπόσχεση να προδίδεται σε πραγματικό χρόνο.
***
Αυτή η επίθεση μπορεί να μείνει στην ιστορία ως σημείο καμπής — όταν διαλύθηκαν οι τελευταίες ψευδαισθήσεις για μια «τάξη βασισμένη σε κανόνες», όταν καταργήθηκαν τα τελευταία φράγματα αυτοσυγκράτησης και όταν ο κόσμος βυθίστηκε σε μια ιδιαίτερα επικίνδυνη, χαοτική και ανεξέλεγκτη φάση παγκόσμιων συγκρούσεων. Οι επιπτώσεις δεν θα περιοριστούν στη Μέση Ανατολή. Θα εξαπλωθούν — πολιτικά, οικονομικά και στρατιωτικά — σε κάθε γωνιά του κόσμου. Και αν δεν υπάρξει ριζική αλλαγή στη δυτική πολιτική σκέψη, σύντομα μπορεί να είναι πολύ αργά για να απομακρυνθούμε από τον γκρεμό.
Πρωτότυπη πηγή: Thomas Fazi Substack
* Ο Thomas Fazi είναι συγγραφέας και δημοσιογράφος.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου