Του Δημήτρη Χρυσικόπουλου

Την ώρα που η Ελλάδα προσπαθεί να λύσει το ζήτημα, άλλες χώρες έχουν ακολουθήσει διάφορες προσεγγίσεις

Καθώς τα κόμματα και η κυβέρνηση στην Ελλάδα φαίνεται ότι έχουν πάρει απόφαση να προχωρήσουν το ζήτημα της ψήφου των αποδήμων στον τόπο διαμονής τους, έστω κι αν ακόμα η υπόθεση έχει δρόμο, θα είχε ενδιαφέρον να δούμε πώς οι υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης αντιμετωπίζουν το ζήτημα αυτό, για να δούμε αν, τελικά, η Ελλάδα «ανακαλύπτει την Αμερική» με την προσπάθεια αυτή που κάνει ή αν ακολουθεί παρόμοιες (στο πλαίσιο, φυσικά, των συνταγματικών ορίων) λύσεις.

Όπως θα διαπιστωθεί, η Ελλάδα δεν είναι η μόνη χώρα που δεν έχει κάνει ρυθμίσεις για τους απόδημους ψηφοφόρους, αν και στην πλειονότητά τους οι χώρες - μέλη της Ε.Ε. έχουν βρει έναν τρόπο να εξυπηρετούν τους πολίτες τους που ζουν σε άλλες χώρες να εκτελούν τα εκλογικά τους καθήκοντα.

Οι «όμοιοι»

Για παράδειγμα, στην Ιρλανδία, οι μόνοι πολίτες που έχουν το δικαίωμα ψήφου από το εξωτερικό στις εθνικές εκλογές της χώρας είναι οι διπλωμάτες και οι σύζυγοί τους, καθώς και οι στρατιωτικοί και αστυνομικοί σε υπηρεσία στο εξωτερικό. Αν Ιρλανδός πολίτης φύγει από τη χώρα, αλλά σκοπεύει να επιστρέψει εντός 18μήνου, τότε διατηρεί το δικαίωμα ψήφου, ενώ η κυβέρνηση της χώρας έχει δεσμευτεί για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος, ώστε να δοθεί η δυνατότητα σε Ιρλανδούς που ζουν στο εξωτερικό να ψηφίζουν στις εθνικές εκλογές της χώρας.

Παρόμοια είναι τα δεδομένα και για τη Μάλτα, όπου οι πολίτες που ζουν στο εξωτερικό για να ψηφίσουν πρέπει να επιστρέψουν στη χώρα με δικά τους έξοδα, παρά το γεγονός ότι υπάρχουν επανειλημμένα αιτήματα να δοθεί δικαίωμα επιστολικής ψήφου.

Αντιθέτως, οι πολίτες της Κύπρου που ζουν στο εξωτερικό έχουν δικαίωμα να ψηφίσουν από τη χώρα όπου κατοικούν, υπό την προϋπόθεση ότι καταθέτουν δήλωση πως προτίθενται να συμμετάσχουν στην εκλογική διαδικασία.

Ποιοι θέτουν όρια

Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν χώρες που επιτρέπουν στους αποδήμους τους να ψηφίζουν από τον τόπο διαμονής τους, θέτοντας, ωστόσο, κάποιες προϋποθέσεις. Για παράδειγμα, ο εκλογικός νόμος στη Γερμανία δίνει το δικαίωμα ψήφου σε αποδήμους υπό την προϋπόθεση ότι έχουν ζήσει στη Γερμανία για τουλάχιστον τρεις μήνες από την ηλικία των 14 ετών και μέσα σε διάστημα 25ετίας, αλλά και έχουν στενή σχέση και επηρεάζονται άμεσα από τις πολιτικές εξελίξεις στη χώρα.

Τα πράγματα είναι πιο χαλαρά στην Αυστρία, όπου οι απόδημοι μπορούν να ψηφίζουν ανεμπόδιστα στις εθνικές εκλογές της χώρας, με μοναδική προϋπόθεση να εγγράφονται σε ειδικό κατάλογο απόδημων ψηφοφόρων και να ανανεώνουν την εγγραφή τους κάθε δέκα χρόνια.

Λίγο - πολύ οι ίδιοι όροι ισχύουν και για τη Σουηδία, η οποία επιτρέπει την ψήφο των αποδήμων σε πρεσβείες ή την επιστολική ψήφο, υπό την προϋπόθεση της ανανέωσης εγγραφής τους σε εκλογικούς καταλόγους ανά δεκαετία, ενώ για τα πρώτα δέκα χρόνια εκτός χώρας το δικαίωμα της ψήφου υφίσταται αυτόματα.

Στο Βέλγιο, η ψήφος των αποδήμων χαρακτηρίζεται κυρίως από τοπικά χαρακτηριστικά: οι απόδημοι Βέλγοι που επιθυμούν να ψηφίσουν θα πρέπει να εγγραφούν σε καταλόγους μιας περιφέρειας (π.χ. εκεί που ζούσαν πριν φύγουν στο εξωτερικό), ώστε να μην υπάρχει υπερσυγκέντρωση απόδημων ψηφοφόρων σε «κρίσιμες» περιφέρειες, όπως ήταν η – κατηργημένη, πλέον – εκλογική περιφέρεια των Βρυξελλών.

Όσον αφορά τη Βρετανία, οι απόδημοι έχουν δικαίωμα ψήφου για 15 χρόνια από την ώρα που έφυγαν από τη χώρα, με την προϋπόθεση ότι πριν φύγουν ήταν εγγεγραμμένοι σε εκλογικούς καταλόγους. Επίσης, δεν τους επιτρέπεται να ψηφίζουν για τα κοινοβούλια σε Σκωτία, Ουαλία και Βόρεια Ιρλανδία. Ωστόσο, η βρετανική κυβέρνηση το 2018 ανακοίνωσε ότι προτίθεται να άρει τον περιορισμό της 15ετίας.

Οι «άνετες» χώρες

Βεβαίως, υπάρχουν και χώρες με πολύ πιο «άνετο» σύστημα για την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος των αποδήμων τους. Πέραν από τις ψήφους των πολιτών που ζουν σε περιφέρειες εκτός Γαλλίας, η χώρα έχει ειδική Εθνοσυνέλευση για τους Αποδήμους, πρόεδρος της οποίας είναι ο εκάστοτε υπουργός Εξωτερικών, ενώ οι Γάλλοι πολίτες που ζουν στο εξωτερικό έχουν ανεμπόδιστο δικαίωμα ψήφου, ανεξαρτήτως χρόνου απουσίας.

Τα ίδια δικαιώματα έχουν και οι πολίτες της Ιταλίας που ζουν στο εξωτερικό, οι οποίοι εκλέγουν 12 βουλευτές και έξι γερουσιαστές. Το μόνο ζήτημα προκύπτει για χώρες όπου η Ιταλία δεν έχει διπλωματική αποστολή (πρεσβεία ή προξενείο): οι πολίτες αυτοί πρέπει να ψηφίσουν στην Ιταλία, αλλά αποζημιώνονται στο 75% των εξόδων του ταξιδιού τους.

Οι Πορτογάλοι πολίτες, επίσης, έχουν το δικαίωμα ψήφου στις εθνικές εκλογές της χώρας, ανεξάρτητα από το πού βρίσκονται ή για πόσο διάστημα. Μάλιστα, εκλέγουν δύο βουλευτές όσοι μένουν σε χώρες της Ε.Ε. και άλλους δύο όσοι βρίσκονται σε χώρες εκτός Ένωσης.

Το ίδιο ισχύει και για τους Ισπανούς αποδήμους, οι οποίοι μπορούν να ψηφίσουν σε εθνικές εκλογές είτε αυτοπροσώπως σε πρεσβείες και προξενεία είτε μέσω επιστολικής ψήφου.

Παρόμοια μέτρα ισχύουν και για τους Φινλανδούς που ζουν στο εξωτερικό, απλώς θα πρέπει να διαθέτουν εκλογικό βιβλιάριο, το οποίο τους εξηγεί σε ποια περιφέρεια ψηφίζουν.

Επίσης, οι απόδημοι του Λουξεμβούργου έχουν το δικαίωμα ψήφου σε εθνικές εκλογές και δημοψηφίσματα, όπως και οι Ολλανδοί, οι οποίοι, πάντως, πρέπει να εγγραφούν σε εκλογικούς καταλόγους για να έχουν δικαίωμα ψήφου.

Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, ότι σε πολλές από τις παραπάνω χώρες, οι απόδημοι δεν έχουν το δικαίωμα ψήφου σε αυτοδιοικητικές εκλογές, καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις θεωρείται ότι δεν έχουν «έννομο συμφέρον» για να συμμετάσχουν σε τέτοιες εκλογικές διαδικασίες, όντας κάτοικοι εξωτερικού.

Πηγή: ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ