Του Τάσου Σαραντή

Σάλο και έντονες αντιδράσεις προκάλεσε στα κοινωνικά δίκτυα η προ ημερών γνωστοποίηση επιστολής της Ελληνικής Επιστημονικής Ενωσης Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ) προς το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με την οποία προτείνει την εγκατάσταση τριών μικρών αιολικών σταθμών, από τρεις ανεμογεννήτριες στον καθένα, διαμοιρασμένων στα τρία μεγάλα βουνά του λεκανοπέδιου: την Πάρνηθα, την Πεντέλη και τον Υμηττό. Αν και η εγκατάσταση αιολικών στους τρεις ορεινούς όγκους που περικλείουν την Αττική δεν επιτρέπεται, η απόπειρα για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο δεν είναι καινούργια.

Το βασικό σκεπτικό της πρότασης της ΕΛΕΤΑΕΝ για την τοποθέτηση ανεμογεννητριών στους ορεινούς όγκους που φιλοξενούν τα τελευταία δάση γύρω από την Αθήνα είναι ότι η εγκατάσταση μικρών αιολικών σταθμών στα βουνά αυτά έχει «επιδεικτικό σκοπό», αφού αποσκοπεί στη «διεύρυνση της αποδοχής τους από το ευρύ κοινό».

Ουσιαστικά, αυτό που προτείνεται είναι η έναρξη του αφανισμού του τελευταίου πρασίνου των ορεινών όγκων της Αθήνας, με την εγκατάσταση των πρώτων ανεμογεννητριών και των βαρέων έργων που τις συνοδεύουν, καθαρά για προπαγανδιστικούς λόγους που εξυπηρετούν αποκλειστικά τα οικονομικά συμφέροντα της αιολικής βιομηχανίας στη χώρα μας. Με άλλα λόγια, η ΕΛΕΤΑΕΝ υποστηρίζει ότι στο όνομα της πράσινης ανάπτυξης στην οποία στηρίζεται το αιολικό λόμπι είναι θεμιτή η επέμβαση ακόμη και μέσα στα τελευταία δάση, τους τελευταίους πνεύμονες πρασίνου στην Αττική.

Η πρόταση της ΕΛΕΤΑΕΝ κατατέθηκε με αφορμή τη δημόσια διαβούλευση του «Σχεδίου Προστασίας του Ορεινού Ογκου Υμηττού». Σε αυτήν περιγράφει τις απόπειρες που υπήρξαν στο παρελθόν για την εγκατάσταση ανεμογεννητριών πάνω από… τα κεφάλια των κατοίκων του λεκανοπεδίου: «Ηδη από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 και μάλιστα ενόψει της οργάνωσης της Ολυμπιάδας του 2004 είτε τεθεί στον δημόσια διάλογο η ανάγκη χωροθέτησης αιολικών πάρκων στην Αττική. Ο Οργανισμός Αθήνα 2004 είχε προτείνει την εγκατάσταση και λειτουργία των λεγόμενων Ολυμπιακών Πάρκων Ανεμογεννητριών σε χώρους που θα συνέβαλλαν στην επίδειξη των αιολικών συστημάτων και θα αναδείκνυαν την πράσινη ενέργεια ως τη σημαντικότερη συνιστώσα στην ηλεκτροδότηση των Ολυμπιακών Εγκαταστάσεων κατά τη διάρκεια των Αγώνων. Μάλιστα, σε δημόσιες ημερίδες και παρουσιάσεις πριν από τους Αγώνες, οι εκπρόσωποι του “Αθήνα 2004” παρουσίαζαν την πρόταση αυτή συνοδευόμενη από φωτορεαλιστικές απεικονίσεις του αιολικού πάρκου στον Υμηττό που θα αποτελείτο -κατά την πρόταση- από πέντε ανεμογεννήτριες, όσες και οι ολυμπιακοί κύκλοι. Δυστυχώς κάτι τέτοιο δεν ευοδώθηκε», αναφέρει.

«Αθήνα 3x3»

Και συνεχίζει: «Την 15 Ιουνίου 2009 η ΕΛΕΤΑΕΝ ανακοίνωσε την κατάθεση στη ΡΑΕ συγκεκριμένης πρότασης-αίτησης για την εγκατάσταση τριών αιολικών πάρκων αποτελούμενων από 3 ανεμογεννήτριες, το κάθε ένα στους ορεινούς όγκους πέριξ του λεκανοπεδίου (σ.σ. το σχέδιο είχε λανσαριστεί ως «Αθήνα 3x3»). Με την αίτηση υποβλήθηκε και η προβλεπόμενη από την τότε νομοθεσία Προκαταρκτική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Η αίτηση αυτή επικαιροποιήθηκε πρόσφατα σύμφωνα με τον νόμο 4685/2020» (τον γνωστό περιβαλλοντοκτόνο νόμο Χατζηδάκη που ευνοεί την ασύστολη τοποθέτηση βιομηχανικών αιολικών μέσα σε προστατευόμενες περιοχές).

«Τo βασικό σκεπτικό της πρότασης», υποστηρίζει η ΕΛΕΤΑΕΝ, «είναι ότι οι ορεινοί όγκοι του λεκανοπεδίου Αττικής (Υμηττός, Πεντέλη, Πάρνηθα) αναπτύσσονται σε άμεση γειτνίαση και γύρω από τον αστικό ιστό της πόλης της Αθήνας. Ετσι η υλοποίηση, έστω και μικρών, αιολικών σταθμών στις περιοχές αυτές έχει επιδεικτικό σκοπό και πιο συγκεκριμένα αποσκοπεί στη διάδοση και εμπέδωση της ιδέας των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με στόχο τη διεύρυνση της αποδοχής τους από το ευρύ κοινό. Η εγκατάσταση αιολικών πάρκων που θα είναι πλήρως ορατά από τον μισό σχεδόν πληθυσμό της χώρας θα συμβάλει στην απομυθοποίηση και την εξοικείωση µε τις τεχνολογίες αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής και στη διάχυση της πληροφορίας για τα οφέλη της αιολικής ενέργειας».

Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΛΕΤΑΕΝ προτείνει καταρχήν «να οριοθετηθεί μέσω του Σχεδίου Προστασίας του Ορεινού Ογκου Υμηττού κατάλληλος χώρος για την εγκατάσταση αιολικού πάρκου», η θέση του οποίου, σύμφωνα με τις συντεταγμένες κορυφών που δίνει η ίδια, θα βρίσκεται νοτιοδυτικά της κορυφής και πάνω από το μοναστήρι του Καρέα σε υψόμετρο 800 μέτρων. Μάλιστα, έχει ήδη κατατεθεί στη ΡΑΕ πλήρης φάκελος της σχετικής αίτησης, συμπεριλαμβανομένης της Προκαταρκτικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.

Ανεμολογικά ελκυστική

Γιατί, όμως, η ΕΛΕΤΑΕΝ επιμένει σε μια πρόταση που έχει απορριφθεί εις διπλούν στο παρελθόν, παρόλο που έχασε την ευκαιρία να υλοποιηθεί στη χρυσή εποχή των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 αλλά και πέντε χρόνια αργότερα; Την απάντηση τη δίνουν οι ίδιοι οι παράγοντες της αιολικής βιομηχανίας, που υποστήριξαν την πρόταση στο πέρασμα των χρόνων, κάποιοι εκ των οποίων στη συνέχεια ανέλαβαν θέσεις σε θεσμικά όργανα, πάντα για την υποστήριξη της αιολικής βιομηχανίας. Κάτι που αποδεικνύει ότι η εγκατάσταση αιολικών στους ορεινούς όγκους πλησίον της Αττικής καραδοκεί από το παρελθόν.

Βρισκόμαστε στην περίοδο που η διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 στη χώρα μας βρίσκεται προ των πυλών και ο κ. Νίκος Βασιλάκος ως αντιπρόεδρος του Ομίλου για τη Διάδοση των ΑΠΕ (ELFORES) προτείνει για πρώτη φορά την ίδρυση και λειτουργία αιολικών πάρκων στην Αττική, τα οποία στη διάρκεια των Αγώνων θα τροφοδοτούσαν τις ολυμπιακές εγκαταστάσεις με πράσινη ενέργεια ώστε να προβληθεί παγκοσμίως ένα ισχυρό οικολογικό («πράσινο») προφίλ.

Οπως είχε υποστηρίξει, η χρηματοδότηση, κατασκευή και λειτουργία αυτών των αιολικών πάρκων θα μπορούσε να αναληφθεί εξ ολοκλήρου από ιδιωτικούς επενδυτικούς φορείς, οι οποίοι μάλιστα θα μπορούσαν, εν είδει χορηγίας, να παρέχουν δωρεάν την απαιτούμενη για τους Ολυμπιακούς Αγώνες ηλεκτρική ενέργεια.

«Η Αττική είναι μία από τις πιο ελκυστικές, ανεμολογικά, περιοχές της Ελλάδας, πρόσφατη δε εμπεριστατωμένη μελέτη του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ) έδειξε ότι το αιολικό δυναμικό της Αττικής, σε θέσεις που δεν παρουσιάζουν προβλήματα χωροθέτησης (...), ανέρχεται σε πολλές εκατοντάδες MW», σημείωνε τότε αναφερόμενος στον άτλαντα του ΚΑΠΕ «Τεχνικά και Οικονομικά Εκμεταλλεύσιμο Δυναμικό της Αιολικής Ενέργειας» που παρουσιάστηκε τον Δεκέμβριο του 2001.

«Απόλυτα ενδεικτικό των προοπτικών της αιολικής ενέργειας στην Αττική, αλλά και του αντίστοιχου επενδυτικού ενδιαφέροντος που έχει ήδη επιδειχθεί, είναι το γεγονός ότι στα πλαίσια της προκήρυξης της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, τον Φεβρουάριο του 2001, για αιτήσεις άδειας ηλεκτροπαραγωγής από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σε ολόκληρη την Ελλάδα, υποβλήθηκαν και 38 αιτήσεις για ίδρυση αιολικών πάρκων στην Αττική, συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 552 MW», πληροφορούσε τότε ο Νίκος Βασιλάκος.

Πρόκειται για τον επιστήμονα, προερχόμενο από τον χώρο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, που επί σειρά ετών διετέλεσε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Παραγωγών Ενέργειας από ΑΠΕ (EREF) και μερικά χρόνια αργότερα, το 2010, τοποθετήθηκε στη θέση του προέδρου της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) που αδειοδοτεί αφειδώς την εγκατάσταση αιολικών σε όλες τις κορυφές της χώρας έως και σήμερα.

Μηδαμινή συνεισφορά


Η απόπειρα για εγκατάσταση αιολικών στην Αττική κατέπεσε στις αρχές του 2003, παρόλο που η ΡΑΕ είχε ήδη εκδώσει θετική γνωμοδότηση για πάρκα ισχύος 109,06 MW. Τη σχετική απόφαση έλαβε ο Οργανισμός Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας, ο οποίος έκρινε ότι τα αιολικά πάρκα δημιουργούν πολύ περισσότερα προβλήματα από αυτά που ενδεχομένως επιλύουν και ότι μόνο έτσι θα μπορούσε να προστατευτεί το ήδη κορεσμένο περιβάλλον του λεκανοπεδίου.

Σύμφωνα με το αιτιολογικό της απόφασης του Οργανισμού, η συνεισφορά στο ενεργειακό ισοζύγιο της Αττικής θα ήταν μηδαμινή και δυσανάλογη συγκριτικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις που θα προκαλούσε, ενώ η αισθητική ρύπανση από τις ανεμογεννήτριες, τις οδούς προσπέλασης και τα δίκτυα διασύνδεσης θα ήταν εξαιρετικά μεγάλη. Λόγοι που, βέβαια, ισχύουν μέχρι σήμερα ως αιτία για την αποφυγή εγκατάστασης αιολικών γύρω από το λεκανοπέδιο.

Και φτάνουμε στο 2009, οπότε και η ΕΛΕΤΑΕΝ καταθέτει αίτηση στη ΡΑΕ για το σχέδιο «Αθήνα 3x3». Την πρόταση είχε καταθέσει ο τότε πρόεδρος της Ενωσης Ιωάννης Τσιπουρίδης που, επίσης το 2010, ανέλαβε διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ Ανανεώσιμες Α.Ε., με ανάλογη της σημερινής επιχειρηματολογία για την εγκατάσταση αιολικών γύρω από την Αττική.

«Στόχος της αίτησης είναι η εξοικείωση των πολιτών με τις νέες τεχνολογίες αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, η ενημέρωση και διάχυση της πληροφορίας στο ευρύ κοινό για τα οφέλη της αιολικής ενέργειας και η ενίσχυση της κοινωνικής συναίνεσης και υποστήριξης προς τις τεχνολογίες αυτές» είχε αναφέρει. Την πρόταση της ΕΛΕΤΑΕΝ είχαν υποστηρίξει ένθερμα ο τότε επίτροπος Περιβάλλοντος Σταύρος Δήμας, αλλά και ο πρώην υπουργός Στέφανος Μάνος, τότε υποψήφιος ευρωβουλευτής του κόμματος Δράση. Μαζί και ο τότε πρόεδρος του Παγκόσμιου Συμβουλίου Αιολικής Ενέργειας, καθηγητής Αρθούρος Ζερβός, που το 2010 ανέλαβε πρόεδρος της ΔΕΗ Ανανεώσιμες Α.Ε.


Το 2011 η ΡΑΕ, μετά από χρόνια, δίνει την πρώτη άδεια παραγωγής 18 MW για αιολικό πάρκο στην Αττική σε εταιρεία με κύριο μέτοχο την ισπανική Gamesa στο Πάνειο Ορος του Δήμου Κερατέας («Καθολικό “όχι” στις ανεμογεννήτριες», 29/5/2020, «Εφ.Συν.»).

Επρόκειτο για μία από τις τέσσερις μόνο περιοχές της Αττικής όπου το ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο των ΑΠΕ του Σουφλιά (το 2008) επέτρεψε την εγκατάσταση αιολικών πάρκων και όπου είχαν αδειοδοτηθεί κάποιες λιγοστές ανεμογεννήτριες από το 2005. Οι άλλοι τρεις ορεινοί όγκοι όπου το ισχύον Χωροταξικό επιτρέπει την εγκατάσταση ανεμογεννητριών είναι του Λαυρεωτικού Ολύμπου, του όρους Πάστρα (στα σύνορα της Δυτικής Αττικής με τη Βοιωτία) και σε τμήμα του όρους Μερέντα στα Μεσόγεια.

Συνεπώς, η εγκατάσταση αιολικών στους ορεινούς όγκους της Αττικής έχει εν μέρει επιτευχθεί. Ομως η ΕΛΕΤΑΕΝ επιμένει στην εγκατάστασή τους στην Πάρνηθα, στην Πεντέλη και στον Υμηττό, αποσκοπώντας στο εύκολο κέρδος για την αιολική βιομηχανία που εκπροσωπεί. Οχι μόνο επειδή η Αττική διαθέτει επαρκές προς αξιοποίηση αιολικό δυναµικό, αλλά και γιατί οι αιολικοί σταθµοί θα μπορούν να είναι κοντά σε αστικές περιοχές που έχουν μεγάλη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας, η πρόσβαση για την εγκατάστασή τους θα είναι ευκολότερη και άρα λιγότερο δαπανηρή, ενώ θα υπάρχει επαρκές ηλεκτρικό δίκτυο για τη διάθεση της παραγόμενης ενέργειας.

Ωστόσο, αν και γίνεται κατανοητό ότι η ΕΛΕΤΑΕΝ ως… αχόρταγη ορέγεται τους τελευταίους ελεύθερους από αιολικά ορεινούς όγκους της Αττικής (καταρχήν με λίγα μικρά αιολικά, αν και τρώγοντας έρχεται η όρεξη), παραμένει δυσνόητη η επιμονή της περί της «διεύρυνσης της αποδοχής τους από το ευρύ κοινό». Κι αυτό διότι η ΕΛΕΤΑΕΝ εξακολουθεί να διακηρύσσει προς όλες τις κατευθύνσεις, ακόμη και διά στόματος του προέδρου της, Παναγιώτη Λαδακάκου, ότι στη χώρα μας η αποδοχή της καθαρής ενέργειας είναι συντριπτική. Ή, μήπως, δεν είναι;

Πηγή: efsyn.gr