Του Πάσχου Λαζαρίδη
Με αφορμή την υπόθεση Λιγνάδη και της δεδομένης πλέον απόπειρας των κυβερνητικών ΜΜΕ να πείσουν ότι ο άνθρωπος κατηγορείται “για το τίποτα”, επανέρχεται με δριμύτητα το ερώτημα αν η σεξουαλική κακοποίηση έχει πολιτικό χρώμα. Αν οι κακοποιητές είναι κατά βάση οι άνθρωποι της καλής κοινωνίας, οι δεξιοί, οι πρωθυπουργικοί φίλοι, οι γόνοι των καλών οικογενειών, οι αυλικοί των σαλονιών της Εκάλης και του Ψυχικού.
Η σεξουαλική κακοποίηση όπως και η εργασιακή, η έμφυλη ή η παιδική κακοποίηση, δεν έχει πολιτικό χρώμα. Βιαστής ή κακοποιητής μπορεί να είναι κάποιος δεξιός ή κάποιος αριστερός, κάποιος φιλελεύθερος ή κάποιος αναρχικός.
Η κακοποίηση δεν έχει πολιτικό χρώμα, αλλά έχει σίγουρα ιδεολογία. Και η ιδεολογία έχει και χρώμα, έχει και πολιτική, έχει και κοινωνική τάξη την οποία εκφράζει.
Οι κακοποιήσεις, οι βιασμοί, οι πράξεις εκφοβισμού ή εκμετάλλευσης έχουν την ιδεολογία του ισχυρού κόντρα στον αδύναμο. Έχουν την βαθιά ριζωμένη πεποίθηση ότι κάποιοι δικαιούνται να εξουσιάζουν και κάποιοι υποχρεούνται να εξουσιάζονται.
Οι κακοποιήσεις ακολουθούν τον νόμο της ζούγκλας, στη νεωτερική του εκδοχή, όπου κυριαρχούν όσοι επιβιώνουν οικονομικά και κοινωνικά. Εμφορούνται από τη βεβαιότητα της ατιμωρησίας από το κράτος και τη δικαιοσύνη, γιατί και το κράτος και η δικαιοσύνη ήταν και είναι με τους ισχυρούς.
Η κακοποίηση, ο βιασμός, η εκμετάλλευση, έχει την ιδεολογία του homo homini lupus, του ανθρώπου που είναι λύκος για τον συνάνθρωπο.
Έχει την αριστοκρατική πεποίθηση ότι κάποιοι λίγοι και εκλεκτοί προορίζονται να κυβερνούν ζωές, ανθρώπους, ή και χώρες, ενώ οι πολλοί απλώς κυβερνώνται.
Έχει τη συμπεριφορά του ανθρώπου που αν βρεθεί σε θέση εξουσίας, είτε το αξίζει, είτε όχι, είτε έχει ταλέντο, είτε έχει γνωριμίες, (είτε ίσως έχει και τα δύο), θα χρησιμοποιήσει τη θέση του για να καταπιέζει, να ασχημονεί, να παρενοχλεί, να κακοποιεί, ή και να βιάζει.
Η κακοποίηση, ο βιασμός, η εκμετάλλευση έχει την αντίληψη ότι “δεν είμαστε όλοι ίσοι” όπως είπε μια κακοφτιαγμένη ρεπλίκα της Θάτσερ.
Δεν φταίει φυσικά ούτε η ρεπλίκα, ούτε η Θάτσερ για τις κακοποιητικές συμπεριφορές, τα κυκλώματα σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων ή τους βιασμούς. Σε αυτές όμως, τις βαθιά πολιτικές ιδεολογίες του ανταγωνισμού, της κυριαρχίας, της επιβολής, του εγωισμού και της δύναμης, η κακοποίηση και ο βιασμός βρίσκουν χώρο να τρέφονται, να αναπαράγονται, να σχετικοποιούνται.
Η κακοποίηση, ο βιασμός, η εκμετάλλευση, ο εκφοβισμός, εκφράζουν την ιδεολογία του δυνατού. Εκφράζουν την πεποίθηση ότι ο ισχυρότερος μπορεί να κάνει ό,τι θέλει, γιατί έτσι είναι η “ανθρώπινη φύση”.
Αυτή η ιδεολογία, η ιδεολογία της δύναμης, κατά τον εικοστό αιώνα βρήκε την τελειότερη έκφρασή της στον φασισμό και στον ναζισμό.
Στον εικοστό πρώτο αιώνα, η ιδεολογία της δύναμης εκλεπτύνθηκε. Πλέον δεν εξοντώνονται Εβραίοι, Σλάβοι, κομμουνιστές και ομοφυλόφιλοι σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Δημιουργούνται όμως ανθρώπινες και κοινωνικές χωματερές, εξοντώνονται δικαιώματα, προσωπικότητες, αρχές και αξίες.
Ο άνεργος φταίει για την ανεργία του, ο φτωχός για τη φτώχεια του, ο αδύναμος για την αδυναμία του, ο άρρωστος για την αρρώστεια του, ο κακότυχος για την τύχη του.
Ανάποδα, τα προνόμιά του ο προνομιούχος τα αξίζει, κι ας είναι φελός. Αρκεί να είναι γόνος, κολλητός γόνων, υποστηρικτής ή γλύφτης γόνων.
Διδασκόμαστε από παντού και καθημερινά ότι όσοι αξίζουν, ανεβαίνουν και κυριαρχούν. Όσοι δεν αξίζουν, μένουν στον πάτο της τροφικής αλυσίδας. Εξαρτώνται από τον μισθό τους (τι μπανάλ), τρέμουν για το μεροκάματο, μοχθούν για το νοίκι ή τη δόση του δανείου τους. Τους πιο αδύναμους από αυτούς, ίσως να μπορούμε να τους ελεήσουμε με κάποιο επίδομα. Η φιλανθρωπία άλλωστε μέσω ΜΚΟ είναι πολύ της μόδας.
Επ’ ουδενί όμως δεν μπορούμε να αμφισβητήσουμε την τροφική αλυσίδα καθεαυτή.
Η τροφική αλυσίδα κρατά την κοινωνία σε τάξη.
Η τροφική αλυσίδα κάνει την οικονομία να δουλεύει.
Η τροφική αλυσίδα κρατά την αναγκαία απόσταση ανάμεσα στην Εκάλη και στο Πέραμα.
Δεν μπορεί να αμφισβητηθεί.
Οι ικανοί πρέπει να ξεχωρίζουν, οι ανίκανοι πρέπει να βουλιάζουν. Έτσι μαθαίνουμε ότι λειτουργούν οι κοινωνίες και έτσι μας λένε ότι προχωρά η ιστορία.
Οι πρώτοι φτιάχνουν το “στάτους” με την αξία τους (όπως μας έλεγε και ο εκπεσών), ενώ οι δεύτεροι πελαγοδρομούν μπας και επιβιώσουν. Οι δεύτεροι εξαρτούν τη ζωή και την επιτυχία τους από τους πρώτους. Για να προχωρήσουν, οφείλουν υποταγή. Οικονομική, πολιτική, κοινωνική ή σεξουαλική.
Η κακοποίηση, ο βιασμός, η εκμετάλλευση εκ μέρους του ισχυρού είναι διαχρονικό φαινόμενο της ανθρώπινης φύσης. Η κακοποίηση και ο βιασμός υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει, τουλάχιστον για πολύ καιρό ακόμα. Και στην πρώην ΕΣΣΔ υπήρχε, και στις ΗΠΑ, και στην Εκάλη και στο Πέραμα.
Θέλετε να μας θυμίσετε όμως ποια πολιτική ισχυρίζεται ότι “έτσι είναι η ανθρώπινη φύση”;
Γιατί εμείς μπορούμε να θυμηθούμε ποια πολιτική ισχυρίζεται ότι “η ανθρώπινη φύση, η ιστορικά διαμορφωμένη, μπορεί να αλλάξει”.
Το να αλλάξει βεβαίως η ανθρώπινη φύση, δεν είναι εγχείρημα που αφορά χρόνια ή δεκαετίες, ούτε περιορίζεται στο πεδίο της πολιτικής εξουσίας ή των κρατικών σχηματισμών.
Και μπορούμε ακόμα να θυμηθούμε ότι όταν επιχειρήθηκε μια τέτοια απόπειρα, προσέκρουσε στο επιχείρημα ότι ο ανταγωνισμός, η επιβολή, η διάκριση, η δύναμη, είναι αναλλοίωτα και αιώνια “φυσικά φαινόμενα”. Καμιά μπολσεβίκικη ανατροπή της ιστορίας δεν μπορεί και δεν πρέπει να αλλάξει όσα η “φύση” ορίζει.
Και έτσι ο άνθρωπος που είναι λύκος για τον συνάνθρωπο γίνεται ιδεολογία. Πολιτικά και ταξικά χρωματισμένη: ως ιδεολογία της άρχουσας τάξης γίνεται ιδεολογία της κοινωνίας. Από την άλλη, η ιδεολογία της ισότητας, της αλληλεγγύης, της εξάλειψης της εκμετάλλευσης, κλειδώνεται στο χρονοντούλαπο της ιστορίας ως “ασύμβατη με την ανθρώπινη φύση” ή ως ρομαντικό εγχείρημα του εικοστού αιώνα που απέτυχε.
Σήμερα η εκμετάλλευση ως σχέση είναι κανόνας και καθεστώς. Ας τολμήσει να μιλήσει κάποιος για μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο: θα πεταχθεί στην πυρά.
Αν αναφερθούμε σε μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση οφείλουμε να διευκρινίσουμε ότι εννοούμε μόνο τη σεξουαλική εκμετάλλευση. Διότι η εκμετάλλευση γενικώς, επιτρέπεται – δηλαδή τι επιτρέπεται, επιβάλλεται. Οι απολογητές του καπιταλισμού δεν μπορούν να εξηγήσουν όμως επαρκώς το πώς σε μια κοινωνία που θεωρεί την εκμετάλλευση φυσιολογική, μπορεί να αποτραπεί μόνο μία εκδοχή της, η σεξουαλική.
Οι βιαστές και οι κακοποιητές δεν έχουν πολιτικό χρώμα ή κομματική ένταξη. Η ιδεολογία όμως που τους γεννά, τους ανέχεται, τους σχετικοποιεί και τους αναπαράγει, έχει.
Και αυτό το συμπέρασμα είναι σημαντικότερο από το αν το σύστημα Μητσοτάκη καλύπτει τον Λιγνάδη, ή αν η πολιτική ελίτ του Βελγίου κάλυψε τον Ντιτρού, ή αν το βαθύ σύστημα των ΗΠΑ κάλυπτε τον Επστάιν.
Που όλα αυτά ισχύουν δηλαδή, αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία.
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου