Casus belli από Μπάιντεν προς την Κίνα για Ταϊβάν

 
O Tζο Μπάιντεν με τον Ιάπωνα πρωθυπουργό Φούμιο Κισίντα στο Τόκιο την περασμένη Δευτέρα. Δημοσιογράφος του CBS ρώτησε τον Αμερικανό πρόεδρο αν οι ΗΠΑ θα εμπλακούν στρατιωτικά για να υπερασπιστούν την Ταϊβάν σε περίπτωση που υπάρξει τέτοια ανάγκη. «Ναι. Αυτή είναι η δέσμευσή μας», απάντησε. Φωτ. EPA / DAVID MAREUIL

Ενώ μαίνεται η σύγκρουση με τη Μόσχα

Του Πέτρου Παπακωνσταντίνου

Τον περασμένο Οκτώβριο, ο Τζο Μπάιντεν ρωτήθηκε σε δημόσια συζήτηση που οργάνωνε το CNN αν οι Ηνωμένες Πολιτείες θα σπεύσουν να στηρίξουν στρατιωτικά την Ταϊβάν σε περίπτωση κινεζικής επίθεσης. «Ναι, αυτή είναι η δέσμευσή μας», απάντησε ο Αμερικανός πρόεδρος, προκαλώντας ποικίλες αντιδράσεις στη χώρα του, όπου κάποιοι τον επαινούσαν για το θάρρος του, ενώ άλλοι τον καυτηρίαζαν για τυχοδιωκτισμό. Αρκετοί αναλυτές έκαναν λόγο για «γκάφα» ενός πολιτικού που δεν έχει τη φήμη ότι μετράει και πολύ τις κουβέντες του όταν μιλάει εκτός κειμένου.

Η συνέχεια δεν τους δικαίωσε. Στην κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Ιάπωνα πρωθυπουργό Φούμιο Κισίντα, στο Τόκιο, την περασμένη Δευτέρα, δημοσιογράφος του CBS ρώτησε και πάλι τον Αμερικανό πρόεδρο αν οι ΗΠΑ θα εμπλακούν στρατιωτικά για να υπερασπιστούν την Ταϊβάν σε περίπτωση που θα υπάρξει τέτοια ανάγκη. «Ναι. Αυτή είναι η δέσμευσή μας», ήταν η πανομοιότυπη απάντηση του Μπάιντεν, ο οποίος επιβεβαίωσε τον αφορισμό του βετεράνου Αμερικανού δημοσιογράφου Μάικλ Κίνσλι: «Γκάφα είναι όταν ένας πολιτικός λέει την αλήθεια» – τη δική του αλήθεια, εν πάση περιπτώσει.

Διατυπώνοντας, ουσιαστικά, ένα casus belli προς την Κίνα, ο Τζο Μπάιντεν έφερε μια δραματική στροφή στην πολιτική όλων των προκατόχων του έναντι της Κίνας, η οποία, από το 1979, στηριζόταν σε δύο πυλώνες. Ο πρώτος από αυτούς είναι η υιοθέτηση της πολιτικής της «μιας Κίνας»: οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν ως νόμιμη κινεζική κυβέρνηση, με την οποία θα έχουν εφεξής ομαλές διπλωματικές σχέσεις, μόνο εκείνη του Πεκίνου. Ο δεύτερος πυλώνας είναι ο νόμος για τις σχέσεις με την Ταϊβάν. Η αποσχισθείσα από την Κίνα νήσος, αν και δεν αναγνωρίζεται ως κράτος, απολαμβάνει την αμυντική βοήθεια των ΗΠΑ, οι οποίες δηλώνουν ότι αντιτίθενται σε μονομερή αμφισβήτηση του status quo και καλούν τις δύο πλευρές να λύσουν το πρόβλημα με διαπραγματεύσεις.

Αυτή η ασταθής ισορροπία είχε αρχίσει από καιρό να κλονίζεται, καθώς η Κίνα αντιπροσώπευε, τουλάχιστον για τους τρεις τελευταίους Αμερικανούς προέδρους, τον υπ’ αριθμόν 1 ανταγωνιστή της υπερδύναμης. Προ καιρού, η εφημερίδα Wall Street Journal προκάλεσε μεγάλο θόρυβο με την αποκάλυψη ότι Αμερικανοί πεζοναύτες είχαν εγκατασταθεί μυστικά στην Ταϊβάν για να εκπαιδεύσουν τον στρατό της. Ηταν η πρώτη φορά που οι ΗΠΑ, πέραν της παροχής στρατιωτικού υλικού στη νήσο, εμπλέκονταν άμεσα στην άμυνά της. Με τη δήλωση της περασμένης Δευτέρας, όπου μάλιστα συνέκρινε τη συμπεριφορά της Κίνας στον Ινδοειρηνικό με εκείνη του Πούτιν στην Ουκρανία, ο Τζο Μπάιντεν επιβεβαίωσε πως είναι έτοιμος να περάσει τον Ρουβίκωνα.

Η απάντηση ήταν άμεση. Στρατηγικά αεροπλάνα της Κίνας και της Ρωσίας, ικανά να μεταφέρουν πυρηνικά όπλα, πραγματοποίησαν κοινά γυμνάσια διαρκείας 13 ωρών, πετώντας πάνω από τη Θάλασσα της Ιαπωνίας, την ώρα που ο Μπάιντεν βρισκόταν ακόμη στη χώρα, συμμετέχοντας σε σύνοδο κορυφής της Τετράδας (ΗΠΑ, Ινδία, Ιαπωνία, Αυστραλία), σε μια προσπάθεια οικοδόμησης αντικινεζικού μετώπου. Η εξέλιξη αυτή επιβεβαίωσε ότι, παρά τους κραδασμούς από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, το μέτωπο Μόσχας – Πεκίνου παραμένει αρραγές. Ολοι θυμούνται ότι στις 4 Φεβρουαρίου, στο περιθώριο της τελετής έναρξης των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων του Πεκίνου, ο Βλαντιμίρ Πούτιν και ο Σι Τζινπίνγκ διακήρυξαν ότι η συμμαχία τους «δεν έχει όρια» και ότι ο Ρώσος πρόεδρος περίμενε να τελειώσουν οι Αγώνες για να εξαπολύσει, ακριβώς την επόμενη ημέρα, την επίθεσή του. «Η Κίνα καλύπτει τη Ρωσία στην Ουκρανία και η Ρωσία στηρίζει την Κίνα στην Ανατολική και Νότια Σινική Θάλασα», εκτιμούσε Αμερικανός αξιωματούχος στους Financial Times.

Διπλό μέτωπο

Ανοίγοντας μέτωπα και με τις δύο μεγάλες δυνάμεις της Ευρασίας ταυτόχρονα, ο Τζο Μπάιντεν διευκόλυνε αυτή την εξέλιξη. Συγκροτώντας το AUKUS (ΗΠΑ – Βρετανία – Αυστραλία), εν είδει αντικινεζικού ΝΑΤΟ του Ινδοειρηνικού, έσπρωξε την Κίνα πιο κοντά στη Ρωσία, ενώ επιδιώκοντας τη συντριπτική ήττα της Ρωσίας στην Ουκρανία και την πτώση του Πούτιν, έφερε τη Μόσχα ακόμη πιο κοντά στο Πεκίνο. Σε σημείο, μάλιστα, που ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ να δηλώνει, αυτή τη βδομάδα, ότι η χώρα του δεν καίγεται για άρση των δυτικών κυρώσεων, μια και προτεραιότητά της είναι οι σχέσεις με τον μεγάλο γείτονα της Ανατολής.

Η αχίλλειος πτέρνα της αντικινεζικής στρατηγικής Μπάιντεν βρίσκεται στην οικονομία. Σε αντίθεση με τη Σοβιετική Ενωση και τη Ρωσία του Πούτιν, η κινεζική οικονομία έχει τεράστιο ειδικό βάρος στον κόσμο και πολύ στενή διαπλοκή με την αμερικανική, έτσι που μια μετωπική ρήξη θα είχε οδυνηρότατες συνέπειες και για τις δύο πλευρές και για όλο τον πλανήτη. Η Αμερικανίδα υπουργός Οικονομικών Τζάνετ Γέλεν πιέζει τον Μπάιντεν να άρει τις κυρώσεις του Τραμπ εναντίον της Κίνας, θεωρώντας ότι σε εποχές ενεργειακής κρίσης και στασιμοπληθωρισμού οι επιπτώσεις στους Αμερικανούς επιχειρηματίες και καταναλωτές μπορεί να γίνουν αβάσταχτες. Οσο κι αν το Bloomberg προβλέπει ότι οι ΗΠΑ θα περάσουν φέτος σε ανάπτυξη την Κίνα για πρώτη φορά ύστερα από το 1976, κάτι τέτοιο αφενός δεν είναι καθόλου βέβαιο, αφετέρου θα είναι σε μεγάλο βαθμό συγκυριακό λόγω των κινεζικών lockdowns και σε κάθε περίπτωση δεν θα ανατρέψει τη γενική τάση, η οποία δεν ευνοεί την Αμερική.

Η αντεπίθεση του Πεκίνου

Δυναμική απάντηση στην προσπάθεια οικοδόμησης αντικινεζικού μετώπου από τον Μπάιντεν επιδιώκει να δώσει ο Κινέζος υπουργός Εξωτερικών Γουάνγκ Γι με την περιοδεία του σε οκτώ νησιωτικές χώρες του Ειρηνικού που αποτελούσαν παραδοσιακά κρίκους της αμερικανικής ηγεμονίας στην περιοχή. Πρώτος σταθμός του ήταν οι Νήσοι Σολομώντα, που υπέγραψαν ευρεία συμφωνία ασφάλειας, βάσει της οποίας η Κίνα μπορεί να στείλει στρατό για τη διασφάλιση της εσωτερικής ειρήνης και να χρησιμοποιεί ναυτικές βάσεις για ανεφοδιασμό πλοίων της. Την ερχόμενη εβδομάδα, όταν θα βρίσκεται στα νησιά Φίτζι, ο Γουάνγκ θα επιδιώξει την προώθηση συμφωνίας με δέκα χώρες, που θα προβλέπει συνεργασία στα πεδία της ασφάλειας, των θαλάσσιων μεταφορών, της ασφάλειας και της εκπαίδευσης διπλωματών (από την Κίνα). Δεν είναι βέβαιο ότι οι κινεζικές φιλοδοξίες θα εκπληρωθούν γρήγορα – ήδη ο πρόεδρος της Μικρονησίας εξέφρασε φόβους για «προσπάθεια ελέγχου της περιοχής» από το Πεκίνο. Σε κάθε περίπτωση, τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Αυστραλία (που απέχει μόλις 2.000 χιλιόμετρα από τις Νήσους Σολομώντα) έχουν λόγους να ανησυχούν.


Δρόμος ανοιχτός

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου