Τίποτα για εμάς.

Είμαστε ο δρόμος και πρέπει να συνεχίσουμε»

(Σύνθημα των Ζαπατίστας)

28/2/2025. 2 χρόνια μετά. Απ’ άκρη σ’ άκρη του κόσμου, με επίκεντρο την Ελλάδα, ο Ελληνισμός κραυγάζει «ΔΕΝ ΕΧΩ ΟΞΥΓΟΝΟ». Αναμφίβολα, πρόκειται για ιστορικές στιγμές, μαγικές, ανεπανάληπτες. Ανοίγματα πεδίων, συζητήσεις, έκφραση αλήθειας, κοινωνικός διάλογος, ζυμώσεις, συνειδητοποίηση, ποίηση, επούλωση. Τι ήταν αυτό; Μνημόσυνο.

Ναι, ήταν ένα μνημόσυνο. Και το χρειαζόμασταν εμείς, για να επικοινωνήσουμε με τις χαμένες ψυχές, να ζητήσουμε συγγνώμη, να υποσχεθούμε «ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ», να παλέψουμε με νύχια και με δόντια για ένα καλύτερο αύριο για εμάς και τα παιδιά μας. Πώς παλεύουμε όμως και για τι; Tι επιτέλους θέλουμε να πετύχουμε;

Ο Άγγλος συγγραφέας και φιλόσοφος, Μαρκ Φίσερ, έγραψε το 2009 ένα εξαιρετικό βιβλίο με τον τίτλο «Καπιταλιστικός Ρεαλισμός: Υπάρχει Άραγε Εναλλακτική;». Σε αυτό ξεκινούσε λέγοντας πως οι περισσότεροι άνθρωποι είναι πιο πιθανόν να έχουν φανταστεί το τέλος του κόσμου παρά το τέλος του καπιταλισμού. Για κάποιο λόγο έχουμε πείσει τους εαυτούς μας ότι ο καπιταλισμός είναι το καλύτερο και πιο λειτουργικό σύστημα που υπήρξε ποτέ και ότι «τι να κάνουμε» δε μπορούμε τώρα να ασχολούμαστε με ουτοπίες. Πρόκειται για την πιο επικίνδυνη συνομωσιολογία που έχει αρκετά χρόνια τώρα εδραιωθεί ως αλήθεια. Τη συνομωσιολογία της μιζέριας, η οποία λέει: «Έχουμε ήδη αρκετές σκοτούρες. Επίσης ποιες είναι δηλαδή οι εναλλακτικές; Ο κομμουνισμός; Δεν είδατε τι έπαθαν στη Σοβιετική Ένωση; Και στην τελική, αφού το κράτος δε λειτουργεί, τι να κάνουμε; Καλύτερα να τα έχουν οι ιδιώτες όλα για να λειτουργούν σωστά…».

Στις παραπάνω φράσεις, βλέπουμε ένα προς ένα τα επιχειρήματα των συλλογικών λύσεων, που πολλοί από εμάς έχουμε σκεφτεί ή εκστομίσει κάποια στιγμή, να αποδομούνται με κρότο. Υπάρχει ακόμα μια ορισμένη αλλεργία σε λέξεις όπως συνδικαλισμός, αυτο-οργάνωση, διαδήλωση, βία, επανάσταση, λαϊκή εξουσία, λαοκρατία. Και η συνομωσιολογία της μιζέριας συνεχίζει: «Αυτά τα λένε κάτι κομμουνιστές». Δε μας είπατε όμως, αυτοί οι κακοί κομμουνιστές, τι κακό κάνουν τόσα χρόνια; Ή μήπως είναι τίποτα αδίστακτοι κρυφο-αιμοβόροι που περιμένουν πως και πως να πάρουν την εξουσία για να γίνουν κόκκινοι δικτάτορες; Ίσως και να ‘ναι…

Πολλοί άνθρωποι έχουν επίσης αλλεργία στη συμμετοχή. Το περίτρανο «τη δουλίτσα μας να ‘χουμε και την υγειά μας» των ’90s και του «εκσυγχρονισμού» επιμένει. Προσωπικά, τώρα τελευταία, βρίσκω πολύ δημοφιλές και επίκαιρο το παρακάτω απόσπασμα του μεγαλύτερου ίσως λογοτέχνη του 20ού αιώνα, του Μπέρτολντ Μπρεχτ:

Όταν οι Ναζί πήραν τους κομμουνιστές,
εσιώπησα,
δεν ήμουν δα κομμουνιστής.

Όταν έκλεισαν μέσα τους σοσιαλδημοκράτες,
εσιώπησα,
δεν ήμουν δα σοσιαλδημοκράτης.

Όταν πήραν τους συνδικαλιστές,
εσιώπησα,
δεν ήμουν δα συνδικαλιστής.

Όταν πήραν εμένα,
δεν υπήρχε κανείς πλέον,
που να μπορούσε να διαμαρτυρηθεί.

Τώρα όμως που όλοι κατεβήκαμε στους δρόμους και τις πλατείες. Τώρα που δεν τους θέλουμε άλλο πια. Τώρα που συζητάμε μεταξύ μας και τώρα που γνωρίζουμε ότι είμαστε ο καθένας και η καθεμία χίλιες φορές πιο ικανά από αυτά τα ανδρείκελα που μας διαφεντεύουν. Τώρα πρέπει να δούμε τη λύση. Ίσως να μην «καβαληθεί» κι αυτό το κύμα, ίσως να «χαθεί» κι αυτή η ευκαιρία. Ωστόσο, εμείς οφείλουμε να αντιμετωπίζουμε την παρούσα κοινωνική συνθήκη ως μια δυνάμει επαναστατική κατάσταση, μια «ευκαιρία» όπου οι άνθρωποι ανοίγονται, συζητούν, μαθαίνουν, αγωνίζονται. Μια στιγμή στην οποία ο καθένας, η καθεμία, το καθένα διαπιστώνει τις δυνάμεις του, τις δυνατότητές του, την αξία του, δρα, συμμετέχει.

Ο ευκολότερος τρόπος θα ήταν, όντως, με αγάπη. Αυτό που μπροστά στο μνημείο του άγνωστου στρατιώτη ζητούσαν με αγωνία οι άνθρωποι που κύκλωναν και προστάτευαν τον γενναίο πατέρα του Ντένις Ρούτσι όταν εξηγούσε στις δυνάμεις καταστολής ότι απλώς ζητάνε δικαίωση. Ο κόσμος φώναζε: «μαζί μας να έρθετε!», «μαζί μας σας θέλουμε!», «αν μπορείτε να κοιτάτε αυτόν τον πατέρα στα μάτια ελάτε μαζί μας!». Αν σε μια μαγική στιγμή, γινόταν ένα θαύμα, και οι φοβεροί αστακοί των ΜΑΤ και λοιπών δολοφονικών ομάδων της «αστυνομίας» (αντινομίας θα έλεγα εγώ με αυτά που είδαν τα μάτια μας ΚΑΙ αυτές τις μέρες) πετούσαν τις ασπίδες για λίγο και αγκαλιάζονταν με τους διαδηλωτές, τι θα μπορούσε τότε να συμβεί; Αν τελικά αντί να το φτύνουμε και να το κλωτσάμε, αποδεχόμασταν το κτήνος, το φίδι, τον εχθρό; Αν ανοίγοντας τις αγκαλιές μας κάτι σκιρτούσε μέσα τους, λύγιζε· το παιδί που είναι μέσα τους ξυπνούσε και τους τραβούσε το μανίκι…

Γίνονται θαύματα; μπορεί και όχι. Επιτρέπεται να ονειρευόμαστε ακόμα; Θαρρώ πως επιτρέπεται. Πόσο θαυμάσιο θα ήταν να πηγαίναμε αγκαλιά με τους μπάτσους στο Μαξίμου και με τις ασπίδες στραμμένες απέναντί στους εξουσιαστές μας πια, να τους λέγαμε ωραία και καλά:

«Κατεβείτε απ’ τις καρέκλες σας κυρίες και κύριοι. Οι ώρες σας τελείωσαν. Διαλέξτε σε ποιο σπίτι θέλετε ο καθένας να μένετε και τα υπόλοιπα περιέρχονται στην περιουσία του κράτους προς μέρους της εξόφλησης των οφειλών σας προς εμάς. Αν βέβαια προτιμάτε να διαμείνετε εις το εξωτερικόν, παρακαλώ να κλείσετε εισιτήριο προς αναχώρησιν και άντε και στον αγύριστο! -Όσοι, βέβαια είστε ύποπτοι διάπραξης εγκλημάτων -συμπεριλαμβανομένων των αμελειών, της συνέργειας, υπόθαλψης, διασποράς ψευδών ειδήσεων, συγκάλυψης και συμμετοχής σε παράνομα κυκλώματα, χώρια των οικονομικών σκανδάλων- συλλαμβάνεστε και τίθεστε υπό περιορισμό ως επικίνδυνοι για διαφυγή και συμμετοχή σε νέες εγκληματικές πράξεις». Άλλωστε, αυτό που όλοι με μια φωνή ζητάμε είναι δικαιοσύνη.
Στις συγκεντρώσεις των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης καταγράφηκαν μοναδικές στιγμές ωριμότητας του λαού σε αναρίθμητες περιπτώσεις προβοκάτσιας και αστυνομικής βίας. Παρόλη την πυκνότητα και δυναμικότητα του πλήθους δεν υπήρξαν θύματα. Είδαμε τη μεγαλειώδη συγκέντρωση-πορεία της 28^ης στη Θεσσαλονίκη να ανοιγοκλείνει σε άψογο, χορευτικό συγχρονισμό για να περάσει το ασθενοφόρο. Είδαμε ΕΚΑΒίτες να βάζουν μπροστά τα κορμιά τους για να προστατεύσουν τραυματισμένους διαδηλωτές. Είδαμε παιδιά να προχωράνε με ανοιχτές τις παλάμες προς τους οπλισμένους αστακούς των ΜΑΤ για να συνεχίσουν την ειρηνική τους συγκέντρωση. Είδαμε στη συγκέντρωση της 5^ης Μαρτίου έναν μόλις άνθρωπο, σηκώνοντας ένα πλακάτ με τη φράση «ΔΕΝ ΕΧΩ ΟΞΥΓΟΝΟ» να διώχνει δεκάδες άνδρες των δυνάμεων καταστολής και η συγκέντρωση να συνεχίζεται.