Του Τάσου Σαραντή

«Τα πουλιά, και ειδικά ορισμένα κρισίμως απειλούμενα και προστατευόμενα είδη, όπως το όρνιο, ο μαυρόγυπας και ο ασπροπάρης, αλλά και τα χειρόπτερα (νυχτερίδες), θα έχουν αυξημένη θνησιμότητα εξαιτίας των προσκρούσεων στους έλικες των ανεμογεννητριών, προστατευόμενα είδη προτεραιότητας της άγριας πανίδας (αρκούδα, λύκος) θα εκτοπιστούν, θα μειωθεί η αναπαραγωγική τους επιτυχία εξαιτίας της απώλειας ή και της κατάτμησης κρίσιμων θέσεων φωλεοποίησης...» - Από την καταγγελία των περιβαλλοντικών οργανώσεων

Καταγγελία περιβαλλοντικών οργανώσεων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για παραβίαση της κοινοτικής νομοθεσίας με τα αιολικά πάρκα

Καταγγελία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη συστηματική και κατάφωρη παραβίαση της ενωσιακής νομοθεσίας από την Ελληνική Δημοκρατία με τη συστηματική αδειοδότηση και εγκατάσταση βιομηχανικής κλίμακας ΑΣΠΗΕ (Αιολικοί Σταθμοί Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας) εντός προστατευόμενων περιοχών Natura 2000 κατέθεσαν η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, η «Καλλιστώ» και η Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης.

Σύμφωνα με τις τρεις περιβαλλοντικές οργανώσεις, οι σχεδιαζόμενοι ΑΣΠΗΕ εντός του δικτύου Natura αφορούν συνολικά την εγκατάσταση πάνω από 5.000 ανεμογεννητριών.

Η καταγγελία βασίζεται στη συστηματική παραβίαση εκ μέρους της Ελληνικής Δημοκρατίας του άρθρου 6, παραγράφου 3 της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων και της άγριας πανίδας και χλωρίδας που αποτελεί τη βάση για τη σύσταση του πανευρωπαϊκού δικτύου προστατευόμενων περιοχών Natura 2000. Σύμφωνα με το συγκεκριμένο άρθρο και την πάγια νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η οποία είναι δεσμευτική τόσο για τη διοίκηση όσο και για τα δικαστήρια, αν οι αρμόδιες εθνικές αρχές διατηρούν έστω και αμφιβολίες ως προς την απουσία επιβλαβών συνεπειών ενός έργου, τότε είναι υποχρεωμένες να ακυρώσουν την εκτέλεσή του.


«Τα αδιάσειστα επιστημονικά στοιχεία δείχνουν ότι οι συγκεκριμένοι ΑΣΠΗΕ θα έχουν επιβλαβείς συνέπειες για την ακεραιότητα των ευαίσθητων οικοτόπων και θα αποτελέσουν απειλή για τη βιοποικιλότητα. Τα πουλιά, και ειδικά ορισμένα κρισίμως απειλούμενα και προστατευόμενα είδη, όπως το όρνιο, ο μαυρόγυπας και ο ασπροπάρης, αλλά και τα χειρόπτερα (νυχτερίδες), θα έχουν αυξημένη θνησιμότητα εξαιτίας των προσκρούσεων στους έλικες των ανεμογεννητριών, προστατευόμενα είδη προτεραιότητας της άγριας πανίδας (αρκούδα, λύκος) θα εκτοπιστούν, θα μειωθεί η αναπαραγωγική τους επιτυχία εξαιτίας της απώλειας ή και της κατάτμησης κρίσιμων θέσεων φωλεοποίησης, ενώ ταυτόχρονα θα απειληθούν προστατευόμενα ενδημικά ή και απειλούμενα είδη χλωρίδας και πανίδας (λεπιδόπτερα) από την ένταση και έκταση της βιομηχανικής κλίμακας δραστηριότητας εντός των προστατευόμενων περιοχών», αναφέρουν στην καταγγελία τους οι περιβαλλοντικές οργανώσεις.

Και συνεχίζουν: «Ειδικότερα, οι επιπτώσεις δεν προέρχονται μόνο από τη λειτουργία των ΑΣΠΗΕ, αλλά επίσης από τις βαριές κατασκευές που τους συνοδεύουν (συνοδά έργα), όπως μεγάλης έκτασης οδοποιία, δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος κ.ά. Επίσης, με το παρόν νομικό καθεστώς αλλά και με την έλλειψη σχεδίων διαχείρισης για τις προστατευόμενες περιοχές, δεν είναι δυνατόν να εκτιμηθούν πλήρως οι επιπτώσεις των έργων αυτών. Επιπλέον, έχει παρατηρηθεί ότι και το Συμβούλιο της Επικρατείας, στις αποφάσεις που εκδίδει για εγκατάσταση ΑΣΠΗΕ εντός περιοχών του δικτύου Natura 2000, συχνά δεν συνυπολογίζει τις επιταγές του ενωσιακού δικαίου όσον αφορά τη «δέουσα εκτίμηση» των επιπτώσεων, καθώς εγκρίνει έργα με αποδεδειγμένα σοβαρές επιπτώσεις σε οικοτόπους και βιοποικιλότητα».

Στο πλαίσιο της καταγγελίας προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις αναφέρονται σε τέσσερις υποθέσεις εγκατάστασης ΑΣΠΗΕ στη χώρα μας ως χαρακτηριστικές περιπτώσεις ενός σοβαρού και επείγοντος ζητήματος εθνικής κλίμακας:


● Αγραφα: Στην περιοχή του ορεινού συμπλέγματος των Αγράφων, στα σύνορα της Ευρυτανίας και της Καρδίτσας, έχουν αδειοδοτηθεί δύο ΑΣΠΗΕ, εντός περιοχών Natura και συγκεκριμένα σε περιοχές που είναι καίριας σημασίας τόσο για τα όρνια όσο και για την καφέ αρκούδα και τον λύκο. Οι δύο ΑΣΠΗΕ με συνολικά 40 ανεμογεννήτριες θα συνδέονται με το εθνικό δίκτυο με εναέριο δίκτυο μεταφοράς ρεύματος, μέσω πυλώνων υψηλής τάσης. Οπως προκύπτει από τις Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων των δύο έργων, θα εγκατασταθούν σε απόσταση μόλις 900 μέτρων και 2,8 χλμ. αντίστοιχα από τη βασική κούρνια των όρνιων στην περιοχή, όπου έχει καταγραφεί το 20-25% του συνολικού πληθυσμού όρνιων της ηπειρωτικής Ελλάδας. Η περιοχή αποτελεί επίσης τομέα επαναποίκησης της καφέ αρκούδας (είδος προτεραιότητας). Μόνο για την εγκατάσταση των δύο αυτών ΑΣΠΗΕ θα αλλοιωθούν σε βαθμό μη αναστρέψιμο 843.597 τ.μ. δάσους και δασικών-χορτολιβαδικών εκτάσεων, σε υψόμετρο 1.600-2.000. Η έκταση αυτή ισοδυναμεί με 210 γήπεδα ποδοσφαίρου.


● Εβρος: Η περιοχή της Θράκης έχει τεράστια ορνιθολογική σημασία για την Ελλάδα και όλη την Ευρώπη. Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν πέντε Ζώνες Ειδικής Προστασίας της Οδηγίας για τα άγρια πτηνά, εκ των οποίων δύο έχουν χαρακτηριστεί Εθνικά Πάρκα και Ειδικές Ζώνες Διατήρησης. Ιδίως το Εθνικό Πάρκο Δαδιάς-Λευκίμμης-Σουφλίου αποτελεί τόπο πανευρωπαϊκής σημασίας, καθώς έχουν παρατηρηθεί 36 από τα 38 είδη ημερόβιων αρπακτικών της Ευρώπης. Τα 103 άτομα του μοναδικού εναπομείναντος στη Νοτιοανατολική Ευρώπη πληθυσμού μαυρόγυπα αναπαράγονται στο Εθνικό Πάρκο Δαδιάς και χρησιμοποιούν την ευρύτερη περιοχή της Θράκης για τροφοληψία. Στην περιοχή του Εβρου, το Συμβούλιο της Επικρατείας επέτρεψε, το 2018, τη δημιουργία δύο ΑΣΠΗΕ. Η περιοχή των ΑΣΠΗΕ βρίσκεται εντός της ζώνης υψηλής συχνότητας παρουσίας του μαυρόγυπα, όπου έχει παρατηρηθεί στο πλαίσιο επιστημονικών μελετών αυξημένη θνησιμότητα λόγω πρόσκρουσης σε ανεμογεννήτριες.

● Μάνη: Η Μάνη αποτελεί ένα από τα τέσσερα θεσμοθετημένα μεταναστευτικά περάσματα της Ελλάδας, με εθνική και ευρωπαϊκή σημασία, καθώς κατά τη μεταναστευτική περίοδο διέρχονται από την περιοχή περισσότερα από 5.000 αρπακτικά πτηνά, που είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε πρόσκρουση με ανεμογεννήτριες, και τουλάχιστον 7.000-7.500 άτομα συνολικά. Η καταγγελία αφορά τέσσερις ΑΣΠΗΕ (δύο με 26 και δύο με 22 ανεμογεννήτριες) που έχουν εγκατασταθεί εντός περιοχής Natura. Στα μεταναστευτικά περάσματα οι επιπτώσεις από πρόσκρουση αφορούν μεγάλους αριθμούς μεταναστευτικών πτηνών και, έτσι, οι θανατώσεις είναι μαζικές. Με βάση το σχέδιο δράσης για τα αρπακτικά, το οποίο εκπονήθηκε στο πλαίσιο της Διεθνούς Σύμβασης της Βόνης, δεν επιτρέπεται η χωροθέτηση ΑΣΠΗΕ σε περιοχές αναγνωρισμένες ως μεταναστευτικά περάσματα.

● 14 νησίδες νότιου Αιγαίου: Στον εξαιρετικά περιορισμένο χώρο 14 προστατευόμενων νησίδων του νότιου Αιγαίου, εντός 10 περιοχών Natura 2000 (εκ των οποίων 6 Ζώνες Ειδικής Προστασίας για τα πουλιά) σχεδιάζονται τρεις ΑΣΠΗΕ με 104 ανεμογεννήτριες, 70 χιλιόμετρα οδικό δίκτυο, 14 λιμάνια, 14 ελικοδρόμια, μόνιμος έντονος φωτισμός τη νύχτα και πλήθος συνοδών έργων (κτίρια, δεξαμενές κ.λπ.). Η κατασκευή-λειτουργία των ΑΣΠΗΕ και η συνεχής ανθρώπινη παρουσία απειλούν άμεσα (με πρόσκρουση, εκτοπισμό, όχληση και καταστροφή ενδιαιτήματος) όλα τα είδη πουλιών για τα οποία οι νησίδες έχουν χαρακτηριστεί Ζώνες Ειδικής Προστασίας, καθώς και την καταστροφή ενδιαιτημάτων ενδημικών ειδών χλωρίδας και πανίδας.

Σημειώνεται ότι η καταγγελία των περιβαλλοντικών οργανώσεων θα διερευνηθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και, εάν κρίνει ότι παραβιάζεται το δίκαιο της Ε.Ε., έχει τη δυνατότητα να κινήσει διαδικασία παράβασης κατά του κράτους-μέλους και, στη συνέχεια, να ασκήσει προσφυγή ενώπιον του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης.


Πηγή: efsyn.gr