Του Σπύρου Λαβδιώτη *
Το συγκλονιστικό γεγονός της Άλωσης της Βαστίλης στις 14 Ιουλίου 1789,1 υπήρξε το προοίμιο της Γαλλικής Επανάστασης και το σύμβολο της απελευθέρωσης από την τυραννία, και ακολούθως καθιερώθηκε ως η Εθνική Ημέρα της Γαλλίας. Αυτό διαμόρφωσε τις αντιλήψεις μας, πως ένα εξαγριωμένο και ευέξαπτο πλήθος από την καταπάτηση των κοινωνικών και πολιτικών δικαιωμάτων του, αποκτά τη ψυχική δύναμη να επιφέρει την πτώση ενός απολυταρχικού πολιτεύματος θέτοντας τέλος στην αυθαίρετη διακυβέρνηση του μονάρχη. Το κόστος ήταν μεγάλο: γύρω στους 100 πολίτες και 8 φρουροί των φυλακών σκοτώθηκαν. Ακούγοντας ότι η Βαστίλη έπεσε, ο Λουδοβίκος 16ος ρώτησε τους συμβούλους του, «Λοιπόν, υπάρχει μια εξέγερση»; Και η απάντηση που πήρε, «Όχι, Κύριε, υπάρχει μια επανάσταση!».2 Μεταφορικά, η μη συνειδητοποίηση του βασιλιά της έκρυθμης κατάστασης στη Γαλλία και το Παρίσι έβραζε γιατί ο λαός του υπέφερε από την πείνα, ανεργία, και ένα βαρύ φορτίο φόρων, παραλληλίζεται εύστοχα με τη ζοφερή κατάσταση που επικρατεί σήμερα στην χώρα μας.
Ομοιότητες με το σήμερα
Την Ελλάδα, που εορτάζει την επέτειο των 200 χρόνων από την έναρξη της δικής της Επανάστασης από τον Οθωμανικό Ζυγό, αλλά μέσα σε ένα παγερό περιβάλλον δυσφορίας. Όχι μόνο λόγω της πανδημίας, αλλά εξ αιτίας του δυσάρεστου γεγονότος ότι πάνω από το 30% του πληθυσμού ζει στο όριο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Και απ’ ό, τι φαίνεται η κυβέρνηση ζει στον δικό της ιδεατό κόσμο με αισιόδοξες εξαγγελίες περί οικονομικής ανάπτυξης μέσω μη ρεαλιστικών σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, όπως, «Ελλάδα 2.0».3
Μάλιστα, η περιβόητη έκθεση της Επιτροπής Πισσαρίδη4 χαρακτηριστικά αναφέρει: «εφόσον το σχέδιο ανάπτυξης εφαρμοστεί συστηματικά, θα οδηγήσει σε υψηλότερη ευημερία τα νοικοκυριά». Δεν είναι εύλογο να διερωτηθεί κάποιος, σε ποια χώρα ζουν οι συντάκτες της ή μήπως οι λέξεις έχασαν το νόημα τους.
Μα είναι δυνατόν να ομιλούν για υψηλότερη ευημερία, όταν η οικονομία κατακρημνίστηκε με την επιβολή των άκριτων Μνημονίων της εθνικής υποτέλειας. Το ΑΕΠ (2008) από € 243 δις, κατέρρευσε σαν πύργος από τραπουλόχαρτα στα € 166 δις στα τέλη 2020,5 μια κατακλυσμιαία πτώση 32%, πρωτόγνωρη στην ιστορία μιας ανεπτυγμένης χώρας. Ξεπέρασε και την πτώση του ΑΕΠ των Ηνωμένων Πολιτειών στο κραχ του 1929, όπου στη διάρκεια της Μεγάλης Κρίσης (Great Depression) μειώθηκε γύρω στο 27%. Η έκθεση Πισσαρίδη αναγνωρίζει το καταθλιπτικό γεγονός ότι το 31.8% των ελληνικών νοικοκυριών βρίσκονται στο όριο της φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού.6 Και προσθέτει ως παρηγοριά, ότι «η Ελλάδα βρίσκεται στην τρίτη χειρότερη θέση στην ΕΕ, καλύτερα μόνο σε σύγκριση με τη Ρουμανία (32.5%) και τη Βουλγαρία (32.8%)». Δεν προσδιορίζει όμως τη βασική αιτία αυτής της απογοητευτικής επίδοσης. Ούτε καν αναφέρει ότι η επιλογή των κυβερνήσεων να εντάξουν την Ελλάδα στη ζώνη του ευρώ και να την διατηρήσουν ‘πάση θυσία’, υπήρξε ολέθρια.
Οι οδυνηρές οικονομικές συνθήκες που σήμερα βιώνουμε είναι απόρροια της άρχουσας τάξης που ασκεί την πολιτική, τη νομοθετική και εκτελεστική εξουσία: οι βουλευτές, η Ελληνική Βουλή, το ιερατείο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, και η Ελληνική Ελίτ, μια ομάδα ισχυρών παραγόντων που κατέχουν ένα δυσανάλογο μερίδιο πλούτου και προνομίων.
Ωστόσο, οι αποφάσεις τους ήταν λανθασμένες και η ελληνική κοινωνία έχει πτωχοποιηθεί, διότι απέτυχαν να αντιληφθούν τους κινδύνους της ‘άωρου’ ένταξης της χώρας σε ένα νομισματικό σύστημα με αμετάκλητη ισοτιμία και χωρίς νομικό πλαίσιο εξόδου. Αντιθέτως, έδωσαν πίστη στο είδωλο του ευρώ, αναζητώντας την επιβίωση σε ένα νομικό κατασκεύασμα αντί στην παραγωγή και τελικώς επήλθε η πείνα, η δυστυχία, και η κοινωνική εξαθλίωση. Δεν κατανόησαν πλήρως τη σημασία της εκχώρησης του εθνικού νομίσματος και της υιοθέτησης του ευρώ, που είναι ένα ξένο νόμισμα και λειτουργεί προς όφελος των ισχυρών εξαγωγικών χωρών, όπως η Γερμανία. Αγνόησαν τη σχέση της έκδοσης δικού σου νομίσματος και κοινωνικής ευημερίας, κι ότι το χρήμα είναι ο πυλώνας των οικονομικών της ελευθερίας και μαζί, ξέχασαν την αρχέγονη πάλη εναντίον της έλλειψης και περιορισμού του χρήματος.
Ως επακόλουθο, χωρίς ανεξάρτητη κεντρική τράπεζα και αδυναμία έκδοσης εθνικού νομίσματος, η έκθεση Πισσαρίδη προτείνει δράσεις οι οποίες βασίζονται στις δυνάμεις της ελεύθερης αγοράς και στην ιδιωτική πρωτοβουλία. Εντούτοις, είναι υπέρ της διατήρησης ενός κατώτατου μισθού – χωρίς να τον καθορίζει – διότι «συμβάλει στην καταπολέμηση της φτώχειας» και αυτός πρέπει να καθορίζεται από το κράτος και όχι μέσω διαπραγματεύσεων μεταξύ εργατικών και εργοδοτικών οργανώσεων.7
Επιπρόσθετα, μετά την πρόταση της επιτροπής για εφαρμογή της κατάργησης των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, διευκρινίζει ότι ο κατώτατος μισθός θα πρέπει να αποφασίζεται από διαπρεπείς προσωπικότητες που θα απαρτίζουν ένα Συμβούλιο Εμπειρογνωμόνων. Έτσι, αποδέχεται σιωπηρά τον ισχύοντα κατώτατο μισθό των €650 μηνιαίως, που είναι κατώτερος από το ελάχιστο επίπεδο των μέσων επιβίωσης. Και σε σύγκριση με τον κατώτατο μισθό της Γαλλίας των € 1.555 μηνιαίως, για 35 ώρες εργασίας την εβδομάδα (€18.655 ετησίως), ο μισθός είναι ιδιαίτερα χαμηλός, μικρότερος κατά 58%!8 Πώς λοιπόν, να μην είναι ό Έλληνας φτωχότερος όταν με το ενιαίο νόμισμα τα βασικά προϊόντα έχουν περίπου την ίδια τιμή στις δύο χώρες και η Γαλλία έχει επιπλέον το πλεονέκτημα να σου εξάγει από κρέατα μέχρι καρύδια. Ήταν αναμενόμενο, όταν στις αρχές Απριλίου ήρθε στο φως της δημοσιότητας ότι η κυβέρνηση ετοιμάζει νέο εργασιακό νομοσχέδιο με ελαστικό ωράριο εργασίας, να ξεσπάσει θύελλα αντιδράσεων. Σύμφωνα με δημοσιεύματα και τις αλλεπάλληλες συνεντεύξεις του υπουργού εργασίας, το νομοσχέδιο περιλαμβάνει την κατάργηση του 8αρου χρόνου εργασίας και δίνεται η δυνατότητα στις επιχειρήσεις να απασχολούν εργαζόμενους μέχρι 10 ώρες ημερησίως, με ατομικές συμβάσεις εργασίας.
Προκαλεί αίσθηση λίγες μέρες πριν το Πάσχα, ο υπουργός στις συνεντεύξεις του να διαλαλεί τα πλεονεκτήματα του ωριαίου ‘λάστιχου’ των ατομικών συμβάσεων. Όμως, είναι γνωστό ότι ισότιμη διαπραγμάτευση μεταξύ εργαζόμενου και εργοδότη, ουδέποτε υπήρξε και είναι αδύνατον να υπάρξει όταν το ατομικό συμφέρον είναι η κινητήριος δύναμη του συστήματος. Έτσι, επανερχόμαστε στον κλασικό φιλελευθερισμό και στον Turgot, που διακήρυξε το φυσικό νόμο της ελευθερίας του εργαζόμενου να επιλέξει το χώρο και ώρες εργασίας, κατήργησε τις συντεχνίες και, επίσπευσε την έλευση του τυφώνα.
* Ο Σπύρος Λαβδιώτης είναι Former Senior Financial Analyst στην Bank of Canada
1 Η Βαστίλη ήταν ένα μεσαιωνικό φρούριο με πύργους ύψους 30 μέτρων, το οποίο συν το χρόνω
μετατράπηκε σε βασιλική φυλακή. Η πλειοψηφία των κρατουμένων δεν ήταν κοινοί εγκληματίες, αλλά
πολιτικοί ταραχοποιοί, ευγενείς, αλανιάρηδες που πιάστηκαν σε σχέση με γυναίκες ισχυρών ανδρών,
θρησκευόμενοι αιρετικοί, και ορισμένοι αξιόλογοι philosophes, όπως ο Voltaire και Diderot, ξόδεψαν
τον χρόνο τους στη Βαστίλη. Όταν έγινε η επίθεση, στις φυλακές υπήρχαν μόνο επτά κρατούμενοι
(British Library Archive), αλλά η συρροή του πλήθους στα μάτια του οποίου η Βαστίλη ήταν η φυσική
εκδήλωση της τυραννίας, έγινε για την απόκτηση πυρομαχικών και όπλων, επειδή υποψιάστηκε ότι
ο βασιλιάς ετοίμαζε πραξικόπημα. Όταν ο διοικητής των φυλακών αρνήθηκε, ο λαός έκανε έφοδο και
οι φρουροί άνοιξαν πυρ. Η μάχη ήταν βίαια, το φρούριο κυριεύτηκε και ο διοικητής αποκεφαλίστηκε.
2 Storming of the Bastille, by Mircea Platon, Origins, Current Events in Historical Perspective, The Ohio
State University, June 2014
3 Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0», Ελληνική Δημοκρατία, 31 Μαρτίου 2021
4 Επιτροπή Πισσαρίδη, Σχέδιο Ανάπτυξης για την Ελληνική Οικονομία, Τελική Έκθεση, 14/11/ 2020, σελ.9
5 Ελληνική Στατιστική Αρχή, Η Ελληνική Οικονομία, Πίνακας 2., 9 Απριλίου 2021
6 Ό.π., Επιτροπή Πισσαρίδη, Σχέδιο Ανάπτυξης για την Ελληνική Οικονομία, σελ. 30
7 Ό.π., Επιτροπή Πισσαρίδη, σελ. 155
8 France National Minimum Wage – NMW, https://countryeconomy.com
Photo by NOAA on Unsplash
Πηγή: new-economy.gr
.jpg)
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου