Να τα δούμε λίγο εν τάχει ένα-ένα.
Του Γερβάσιου Καψάλα
Η διεθνής σκηνή βρίσκεται σε απολύτως κρίσιμη καμπή, με την ένταση γύρω από το Ιράν, την πτώση της ηγεμονίας του δολαρίου και την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας να αναδιαμορφώνουν ραγδαία την παγκόσμια τάξη. Οι διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, οι στρατιωτικές απειλές, η εσωτερική πολιτική των ΗΠΑ και η οικονομική επανάσταση που προωθεί η Κίνα συνθέτουν ένα εκρηκτικό μείγμα, όπου η εμπιστοσύνη στη Δύση καταρρέει και οι παραδοσιακές συμμαχίες αποδυναμώνονται. Να τα δούμε λίγο εν τάχει ένα-ένα.
Αποσύνδεση διαπραγματεύσεων και στρατιωτικής δράσης
Οι Ιρανοί θεωρούν ότι η απόφαση για στρατιωτική επίθεση εναντίον τους δεν εξαρτάται από τις διαπραγματεύσεις, όπως αυτές στο Ομάν ή τη Ρώμη, αλλά από εσωτερικές δυναμικές στις ΗΠΑ. Συγκεκριμένα, η πίεση από τους λεγόμενους «Israel firsters» -μια ομάδα με επιρροή που προωθεί τα συμφέροντα του Ισραήλ ακόμα και κόντρα στα συμφέροντα των ίδιων των ΗΠΑ- και το «βαθύ κράτος» στο Κογκρέσο και τη Γερουσία διαμορφώνει εν πολλοίς την πολιτική έναντι του Ιράν, ειδικά στην ευρύτερη συνάφεια της ψήφισης του… «Μεγάλου Όμορφου Νομοσχεδίου» και των εσωτερικών διαπραγματεύσεων που αυτή συνεπάγεται. Αυτές οι ομάδες βλέπουν τον Ντόναλντ Τραμπ ως πιθανή απειλή για τη δι(α)κομματική στήριξη του Ισραήλ, που αποτελεί πυλώνα της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Η πεποίθηση αυτή ενισχύεται από την ομόφωνη στάση της Γερουσίας και της Βουλής των Αντιπροσώπων υπέρ του μηδενικού εμπλουτισμού ουρανίου στο Ιράν (ακόμα και για ειρηνική χρήση!) και των αυστηρών κυρώσεων, που περιορίζουν τη δυνατότητα του Τραμπ να επιτύχει διπλωματική συμφωνία.
Η απειλή στρατιωτικής δράσης είναι υπαρκτή, με τον αμερικανικό στρατό να βρίσκεται σε ετοιμότητα και να έχει λάβει εντολές για πιθανή εκτέλεση. Πηγές αναφέρουν ότι η πιθανότητα επίθεσης είναι εξαιρετικά υψηλή αν το Ιράν δεν υποχωρήσει, κάτι που θεωρείται καταστροφικό για τη Δύση. Ωστόσο, οι Ιρανοί παραμένουν επιφυλακτικοί για την ικανότητα των ΗΠΑ να πλήξουν τις πυρηνικές τους εγκαταστάσεις, που είναι βαθιά θαμμένες στα όρη. Εξετάζουν τρία σενάρια: μια αποτυχημένη επίθεση με άμεση ιρανική αντίδραση, μια συμβολική επίθεση (π.χ., βομβαρδισμός άδειων στρατηγείων των Φρουρών της Επανάστασης) ή εν τέλει την αποφυγή οποιασδήποτε επίθεσης.
Ο Τραμπ σε αδιέξοδο
Ούτε μια κίνηση δεν του έχει «βγει» στην πραγματικότητα -δασμοί παντού, οικονομικός πόλεμος με την Κίνα, ειρήνη στην Ουκρανία, ειρήνη στη Μέση Ανατολή, DOGE, όλα έχουν πάει φούντο. Ο Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται σήμερα τελείως εγκλωβισμένος από το βαθύ κράτος και τους «Israel firsters», χάνοντας τη μάχη για τον έλεγχο της εξωτερικής πολιτικής. Η πίεση από τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου και η εσωτερική πολιτική δυναμική περιπλέκουν την κατάσταση.
Η έγκριση του «Μεγάλου Όμορφου Νομοσχεδίου» -προτεραιότητα για τον Τραμπ- τον έχει καταστήσει ευάλωτο σε παζάρια με ομάδες που ξέρουν ακριβώς τι θέλουν και τι ΔΕΝ θέλουν στην εξωτερική πολιτική. Επιπλέον, αποκαλύψεις από τους New York Times υποδεικνύουν ότι η CIA κατευθύνει επιθέσεις εντός της Ρωσίας, ενισχύοντας την εικόνα ενός Τραμπ που δεν ελέγχει πλήρως τις υπηρεσίες πληροφοριών.
Ταυτόχρονα: Η πτώση της ηγεμονίας του δολαρίου
Η παγκόσμια οικονομική τάξη αλλάζει ραγδαία, με την ηγεμονία του δολαρίου να κλυδωνίζεται. Η Κίνα πρωτοστατεί σε αυτή την «επανάσταση», με το σύστημα CIPS (Cross-border Interbank Payment System) να ξεπερνά το SWIFT σε συναλλαγές σε γουάν: συνέβη για πρώτη φορά στην ιστορία στις 16 Απριλίου 2025, 1.30πμ ώρα Πεκίνου. Το ψηφιακό γουάν/ρενμπίνμπι, μέσω της πλατφόρμας mBridge, έχει υιοθετηθεί από 187 κράτη, ενώ το πείραμα SAMBA, που διεξάγεται από την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS) με χώρες του Κόλπου και την Κίνα, εισάγει άμεσες ψηφιακές εκκαθαρίσεις μέσω blockchain, μειώνοντας το κόστος και αυξάνοντας την ασφάλεια. Η Κίνα κατέχει τεχνολογικό πλεονέκτημα στο fintech, ενώ η Wall Street αντιστέκεται σε ανταγωνιστικές αλλαγές για τις οποίες οι ΗΠΑ έχουν την τεχνολογική δυνατότητα, επιδεινώνοντας έτσι τη θέση της Δύσης λόγω εσωτερικού σχίσματος.
Η αδυναμία του Τραμπ να συνάψει αξιόπιστες συμφωνίες με τη Ρωσία και το Ιράν υπονομεύει περαιτέρω το δολάριο, ωθώντας χώρες να διαφοροποιήσουν τα αποθεματικά τους σε χρυσό ή κρυπτονομίσματα. Οι δασμοί του Τραμπ, που όλο και περισσότερο μοιάζουν με μια εκδοχή… πτωχευτικού δικαίου, αποτελούν προσπάθεια αναδιοργάνωσης του εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ, αλλά η αβεβαιότητα που προκαλούν επιταχύνει τη φυγή κεφαλαίων από αμερικανικά ομόλογα — χώρια το δικαστικό μπλόκο στην επιβολή των δασμών ως κίνηση «έκτακτης ανάγκης» χωρίς ψήφιση από το Κογκρέσο.
Η Ρωσία και η απώλεια εμπιστοσύνης στη Δύση
Από την άλλη η Ρωσία, εξοργισμένη από τις δυτικές κυρώσεις, βιώνει μια εθνική συναίνεση υπέρ μιας πιο σκληρής στάσης της ηγεσίας της. Η πίεση στον Πούτιν για συμφωνία είναι ανύπαρκτη, καθώς οι Ρώσοι πιστεύουν ότι η Δύση θα επανέλθει με νέο πόλεμο σε λίγα χρόνια. Η κομμουνιστική παράταξη κερδίζει έδαφος λόγω της εχθρότητας προς τον «υπερ-φιλελευθερισμό», ενώ η Ρωσία προετοιμάζεται για «διαφορετικά» αντίποινα σε περίπτωση κλιμάκωσης, όπως τυχόν πυραυλικές επιθέσεις στη Μόσχα (αδιανόητες σήμερα, αλλά μέχρι προχθές ένα σωρό πράγματα ήταν αδιανόητα και έγιναν).
Η εμπιστοσύνη στη Δύση έχει καταρρεύσει. Οι Ρώσοι θεωρούν τις ΗΠΑ υπεύθυνες για την κρίση λόγω της επέκτασης του ΝΑΤΟ, ενώ οι Ιρανοί υπενθυμίζουν την παραβίαση της συμφωνίας JCPOA, όπου οι ΗΠΑ «είπαν ψέματα» και επέβαλαν σωρεία κυρώσεων, πρωτογενών και εν μέρει δευτερογενών, με διάφορα προσχήματα. Οι Ρώσοι συμβούλεψαν το Ιράν να συνεχίσει τυπικά τις διαπραγματεύσεις χωρίς προσδοκίες, ενώ το Ιράν επιμένει στο δικαίωμά του για εμπλουτισμό ουρανίου, απορρίπτοντας την εξάρτηση από ξένες κοινοπραξίες.
Παράλληλα, οι διάδρομοι μεταφορών βορρά-νότου και ανατολής-δύσης, που συνδέουν Κίνα, Ουζμπεκιστάν, Ιράν, Ρωσία, Ινδία και την Αρκτική, αποτελούν το μέλλον του παγκόσμιου εμπορίου. Αυτοί οι διάδρομοι είναι κρίσιμοι για τη Ρωσία και την Κίνα, προσφέροντας εναλλακτικές οδούς έναντι των δυτικών εμπορικών δικτύων. Η ανάπτυξή τους ενισχύει τη γεωπολιτική επιρροή των δύο δυνάμεων, ενώ υπονομεύει τη δυτική κυριαρχία. Η χερσαία διασύνδεση Κίνας-Ιράν, επίσης, αποδεσμεύει ατραπούς εμπορίου από τη θάλασσα.
Οικονομική ήττα των ΗΠΑ
Οι ΗΠΑ βρίσκονται σε μια οικονομική επανάσταση που δεν αντιλαμβάνονται πλήρως οι ίδιες. Η πτώση της ηγεμονίας του δολαρίου, η αδυναμία διεξαγωγής πολέμων σε πολλαπλά μέτωπα και η αβεβαιότητα από τις πολιτικές του Τραμπ επιδεινώνουν την κατάσταση. Η στρατιωτική επίδειξη δύναμης θα μοιάζει αργά ή γρήγορα εύλογη για να πειστούν οι διεθνείς συνομιλητές αλλά και εταίροι ότι οι ΗΠΑ μπορούν να επιβάλλουν αποτελέσματα, αφού τα θαλάσσωσαν μέχρι στιγμής στα λοιπά επίπεδα, αλλά οι περιορισμοί της στρατιωτικής τους εμβέλειας είναι εμφανείς. Διαπιστώνουμε φυγή κεφαλαίων και ασταμάτητη άνοδο του χρυσού: απώλεια εμπιστοσύνης.
Η παγκόσμια τάξη μετασχηματίζεται ραγδαία. Η συνεχιζόμενη περιπέτεια της Ουκρανίας, η κρίση με το Ιράν, η πτώση του δολαρίου και η άνοδος της Κίνας δημιουργούν ένα εκρηκτικό γεωπολιτικό μείγμα. Η γενοκτονία στη Γάζα και η σαφής στήριξή της από τη Δύση παρά τα «ναι μεν αλλά» αναδεικνύεται σε αξονιό παράγοντα διαμόρφωσης μιας νέας διεθνούς συναίνεσης, χωρίς τη Δύση. Ο Τραμπ, περιορισμένος από εσωτερικές και εξωτερικές πιέσεις, δυσκολεύεται να διατηρήσει την αξιοπιστία των ΗΠΑ, ενώ η Ρωσία και το Ιράν, κράτη εξαπατηθέντα από τη Δύση, στρέφονται σε εναλλακτικές συμμαχίες και οικονομικά συστήματα. Οι διάδρομοι μεταφορών και οι ψηφιακές καινοτομίες της Κίνας μαζί με όλα τα παραπάνω σηματοδοτούν μια νέα εποχή, όπου η δυτική κυριαρχία αμφισβητείται. Η επόμενη κίνηση των ΗΠΑ, είτε διπλωματική είτε στρατιωτική, θα καθορίσει το μέλλον της παγκόσμιας σταθερότητας. Διότι, όπως τα μικρά παιδιά, όταν καταλαβαίνουν ότι χάνουν, εκνευρίζονται και σπάνε πράγματα -κατά το μέτρο πάντοτε των (εν τέλει πυρηνικών εν προκειμένω, πάντως) δυνατοτήτων τους.
Πηγή: ΚΟΣΜΟΔΡΟΜΙΟ
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου