Του Νίκου Μαρκάτου *
Η Ουκρανία, επί μήνες στο προσκήνιο της διεθνούς ειδησεογραφίας, έχει μετατραπεί σε ένα θέατρο γεωπολιτικής υποκρισίας όπου οι «μεγάλοι παίκτες» της Δύσης εμφανίζονται ως σωτήρες, ενώ στην πραγματικότητα καλλιεργούν χάος και πόνο. Η Ρωσία, με όλα τα προβλήματα και τις επιλογές της, αντιμετωπίζεται από αιώνες εχθρικά όχι μόνο από την Ευρώπη, αλλά και από ένα σύνολο διεθνών θεσμών που λειτουργούν με διπλά μέτρα και σταθμά.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες, με τα πρόσωπα των γραφειοκρατών της Ε.Ε., έχουν αποδειχτεί για άλλη μία φορά απαράδεκτοι. Για χρόνια μιλούν για ειρήνη και διεθνές δίκαιο, ενώ στην πράξη χρηματοδοτούν έναν πόλεμο με όρους που εξυπηρετούν αποκλειστικά τα δικά τους συμφέροντα. Η ίδια η Ευρώπη, ανίκανη να διαμορφώσει μια πραγματική πολιτική αυτοάμυνας, επιλέγει τον εύκολο δρόμο: κυρώσεις που πονάνε τους λαούς της και όχι τις ελίτ και ανούσιες δηλώσεις καταδίκης, τις οποίες ακολουθεί η πλήρης απραξία.
Στον αμερικανικό χώρο η αμερικανική πολιτική παραμένει χαοτική και αντιφατική. Ο Τραμπ, όσο και αν τον κρίνουμε γενικά απαράδεκτο για άλλα θέματα, εμφανίζεται ως ο λιγότερο χειρότερος παράγοντας σε σχέση με την τυφλή υποστήριξη του πολέμου που δίνει το κατεστημένο της Ουάσινγκτον. Η στρατηγική του, ακόμα και αν είναι αμφιλεγόμενη, δείχνει μια τάση ρεαλισμού: η Αμερική δεν μπορεί να είναι πανταχού παρούσα και να υπαγορεύει μονομερώς την τύχη των λαών.
Από την άλλη πλευρά, ο Ζελένσκι έχει αναδειχτεί σε καρικατούρα ηρωισμού. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, με την υποστήριξη των ΜΜΕ της Δύσης, παρουσιάζεται σαν ο «απόλυτος υπερασπιστής της δημοκρατίας», ενώ στην πραγματικότητα είναι ο εκλεκτός ενός διεθνούς συστήματος που τον χρησιμοποιεί για να νομιμοποιεί τις δικές του επιλογές. Το πολιτικό θέατρο που στήνεται γύρω του αποπροσανατολίζει την κοινή γνώμη και κρύβει τα εγκλήματα και τις ευθύνες των πραγματικών παραγόντων του πολέμου.
Το ΝΑΤΟ, η στρατιωτική συμμαχία που υποτίθεται ότι προστατεύει την ειρήνη, αποδεικνύεται κακό και επικίνδυνο εργαλείο. Η διεύρυνσή του, η συνεχής στρατιωτική παρουσία κοντά στα ρωσικά σύνορα και η έντονη πολεμική ρητορική, αντί να εξασφαλίζουν ασφάλεια, αυξάνουν τις πιθανότητες σύγκρουσης και αποσταθεροποίησης σε παγκόσμια κλίμακα. Η Ρωσία του Πούτιν, με τον αυταρχισμό και τον αναθεωρητισμό της, επιδιώκει να ξαναχτίσει σφαίρες επιρροής. Αλλά το ΝΑΤΟ ήδη από το 1999 επέλεξε μια αδιάκοπη επέκταση, αν και είχε υποσχεθεί το αντίθετο: Πολωνία, Βαλτικές, Ρουμανία, Βουλγαρία, πρόσφατα Σουηδία και Φινλανδία. Οπως έχουν παραδεχτεί και Αμερικανοί διπλωμάτες (π.χ. Τζορτζ Κέναν, Χένρι Κίσινγκερ), η ιδέα να βρεθεί το ΝΑΤΟ στα σύνορα της Ρωσίας ήταν συνταγή για κρίση. Η Μόσχα το θεωρεί υπαρξιακή απειλή – και η Δύση το γνώριζε πολύ καλά.
Η Ελλάδα, δυστυχώς, παραμένει ανύπαρκτη. Οι πολιτικές ηγεσίες μας είτε ακολουθούν τυφλά τις επιλογές των ισχυρών, είτε φοβούνται να διατυπώσουν εθνική στρατηγική. Το αποτέλεσμα είναι η χώρα να μένει στο περιθώριο, χωρίς φωνή και χωρίς ρόλο σε μια κρίση που επηρεάζει άμεσα τη Μεσόγειο και την Ευρώπη.
Στο τέλος η αλήθεια είναι απλή: η Ουκρανία έγινε το πεδίο όπου οι μεγάλες δυνάμεις και οι διεθνείς οργανισμοί δοκιμάζουν τη δύναμή τους, ενώ οι λαοί πληρώνουν το τίμημα. Ο Τραμπ, οι «απαράδεκτοι» Ευρωπαίοι, ο Ζελένσκι, το ΝΑΤΟ και η «ανύπαρκτη» Ελλάδα είναι όλοι μέρος ενός παιχνιδιού που δεν έχει καμία σχέση με τη δικαιοσύνη ή την ειρήνη. Η μόνη πραγματική νίκη που μπορεί να υπάρξει είναι η επιστροφή σε ρεαλιστική πολιτική, όπου οι λαοί θα μιλούν και οι μεγάλες δυνάμεις θα λογοδοτούν.
* Ομοτ. καθηγητής ΕΜΠ, πρ. πρύτανης
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου