Την ίδια ώρα με σπασμένα τα φρένα κινείται ο πληθωρισμός, καθώς εκτινάχθηκε στο 8,9% τον Μάρτιο από 7,2% τον Φεβρουάριο, που αποτελεί νέο ιστορικό ρεκόρ λόγω των ραγδαίων αυξήσεων στις τιμές της ενέργειας και βασικών ειδών διατροφής.

Κι άλλη τρύπα στο ζωνάρι…

Μάλιστα στελέχη του υπουργείου Οικονομικών εκτιμούν ότι η πορεία του θα επιδεινωθεί τους επόμενους μήνες και θα φτάσει σε διψήφια νούμερα, ενώ το νέο κύμα ανατιμήσεων εν όψει του Πάσχα, σε βασικά είδη διατροφής, θέτει επιτακτικά θέμα ενεργοποίησης μέτρων, καθώς τα πλήγματα της ακρίβειας χτυπούν τον «πυρήνα» των εισοδημάτων διογκώνοντας «ανελαστικές» για τη διαβίωση δαπάνες.

Αναζητείται σχέδιο

Αρμόδιοι παράγοντες επισημαίνουν ότι οι συνεχιζόμενες πληθωριστικές εκρήξεις τούς υποχρεώνουν να αναθεωρήσουν το σχέδιο δράσης και να εξετάσουν σοβαρά πλέον φορολογικές παρεμβάσεις για να μπει φρένο στο ράλι των ανατιμήσεων.

Την ίδια ώρα πρωταθλητές στις ανατιμήσεις συνεχίζουν να είναι ο ηλεκτρισμός με 79%, το φυσικό αέριο με 68%, το πετρέλαιο θέρμανσης με 58,5% και τα καύσιμα και λιπαντικά με 29%, ενώ στα τρόφιμα μεγάλες αυξήσεις σημειώθηκαν στα λάδια με 19,9%, στα λαχανικά με 13%, στα νωπά φρούτα με 7,8%, στο ψωμί και τα δημητριακά με 7,6% και στα κρέατα με 6,4%.

Το ψωμί ψωμάκι

Οι Έλληνες δηλώνουν μεγάλη αδυναμία να ανταποκριθούν στις μηνιαίες υποχρεώσεις τους, εκφράζουν απαισιοδοξία για την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και κρίνουν ως αναποτελεσματικά τα μέτρα της κυβέρνησης και της Ε.Ε. για την αντιμετώπιση της πανδημίας και της κρίσης, σύμφωνα με το νέο Ευρωβαρόμετρο που δημοσιοποιήθηκε για τον χειμώνα 2021-2022 κι αφορά τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο, διάστημα που δεν περιλαμβάνει, ουσιαστικά, τις εξελίξεις στην Ουκρανία.

Παρά ταύτα η Ευρώπη είναι φανερό ότι δεν αναμένεται να λάβει σύντομα κάποια απόφαση για κοινή δράση έναντι της ακρίβειας και των τιμών στην ενέργεια. Άλλωστε αρχές και τέλη Μαΐου θα συνεδριάσει το Eurogroup για το θέμα της ακρίβειας και συγκεκριμένα στις 3 και 23 Μαΐου. Ας ελπίσουμε ότι έστω και καθυστερημένα θα παρθεί μια καθοριστική απόφαση μιας κοινής γραμμής σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Έτσι, θεωρείται βέβαιο πως θα απαιτηθούν νέες παρεμβάσεις από την κυβέρνηση, αφού έχουν ήδη εξαντληθεί οι αντοχές της ελληνικής κοινωνίας.

Στο ψάξιμο…

Στο υπουργείο Οικονομικών οι συσκέψεις δίνουν και παίρνουν ψάχνοντας να βρουν μέτρα στήριξης που θα μπορέσουν να μετριάσουν τις αλλεπάλληλες ανατιμήσεις σε όλο το φάσμα της οικονομίας.

Πληροφορίες αναφέρουν πως ορισμένα απ’ αυτά τα μέτρα έχουν τεθεί υπόψη των θεσμών, καθώς απαιτούν την εξεύρεση επιπλέον διαθέσιμου δημοσιονομικού χώρου από τον προϋπολογισμό.

Προσώρας βέβαιη θεωρείται η επέκταση της επιδότησης σε λογαριασμούς ρεύματος, φυσικού αερίου και diesel κίνησης και τον Μάιο, ενώ δεν αποκλείεται να υπάρξει και μια αύξηση της επιδότησης σε ευάλωτα νοικοκυριά και χαμηλοσυνταξιούχους.

Σε ό,τι αφορά το πετρέλαιο, υπενθυμίζεται πως το μέτρο αφορά τους ιδιοκτήτες οχημάτων με πετρέλαιο κίνησης, με την επιδότηση να διαμορφώνεται στα 0,15 ευρώ το λίτρο έως τα 60 λίτρα για όλο τον μήνα.

Θα πρέπει να σημειωθεί πως οι εν λόγω δικαιούχοι λαμβάνουν και την επιδότηση των 0,22 ευρώ το λίτρο (έως τα 60 λίτρα) εφόσον έχουν εισόδημα έως 30.000 ευρώ.

Εξετάζεται ακόμη και η μείωση του ΦΠΑ για ένα διάστημα τριών ή έξι μηνών – και βλέπουμε… – σε απαραίτητα τρόφιμα, όπως το γάλα, το ψωμί και το κρέας.

Επίδομα ενοικίου

Μεγάλο ερώτημα αποτελεί η εισήγηση που έχει κατατεθεί στο οικονομικό επιτελείο για τη διάθεση ενός έκτακτου επιδόματος ενοικίου σε ευάλωτα νοικοκυριά.

Θα πρόκειται στην ουσία σαν μια επέκταση της «επιταγής ακρίβειας», η οποία θα δοθεί τη Μεγάλη Εβδομάδα σε χαμηλοσυνταξιούχους, δικαιούχους επιδόματος ΑμεΑ και δικαιούχους προνοιακών επιδομάτων.

Η παρέμβαση αυτή αναμένεται να καλύψει τις σημαντικές ανατιμήσεις που καταγράφονται στις τιμές των ενοικίων, με το ράλι ανόδου να εκτιμάται πως θα συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες.

Ωστόσο, «κλειδί» αποτελεί το δημοσιονομικό κόστος αυτού του μέτρου, αν και εκτιμάται ότι θα είναι ιδιαίτερα περιορισμένο σε σχέση με το έκτακτο επίδομα Πάσχα, αφού αρκετοί από τους δικαιούχους της ενίσχυσης που θα δοθεί τη Μεγάλη Εβδομάδα δεν μένουν στο ενοίκιο, αλλά σε δικό τους σπίτι.

Οι ίδιες πηγές αναφέρουν πως στο τραπέζι βρίσκονται μέτρα έκτακτου χαρακτήρα, τα οποία θα έχουν στο επίκεντρο κυρίως τα ευάλωτα νοικοκυριά.

Ρύθμιση χρεών

Το οικονομικό επιτελείο δέχεται, όμως, καθημερινά εισηγήσεις για τον σχεδιασμό μιας νέας ρύθμισης χρεών, που θα περιλαμβάνει όλες τις οφειλές που έχουν δημιουργηθεί από τον περασμένο Σεπτέμβριο, δηλαδή από την εποχή που ξεκίνησε η ραγδαία άνοδος του πληθωρισμού.

Ήδη έχουν προχωρήσει στην επανεκκίνηση των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών ακινήτων για χρέη προς την εφορία, ασκώντας έντονη πίεση προς τους οφειλέτες, προκειμένου να σπεύσουν να ρυθμίσουν τα χρέη τους με τις ήδη υπάρχουσες ρυθμίσεις.

Ωστόσο τα χρέη νοικοκυριών και επιχειρήσεων είναι πλέον υπέρογκα από τους «φουσκωμένους» λογαριασμούς ρεύματος και φυσικού αερίου, και της γενικότερης ακρίβειας με αποτέλεσμα να υπάρχει ανάγκη μιας νέας πιο ευέλικτης ρύθμισης, ώστε να ανταποκριθούν και στις τρέχουσες ρυθμίσεις οφειλών αλλά και στα παλαιότερα χρέη που διαθέτουν.

Άλλωστε και παράγοντες της αγοράς θεωρούν πως οι ρυθμίσεις που προσφέρουν η εφορία, τα ασφαλιστικά ταμεία, οι εταιρείες ενέργειας και οι τράπεζες δεν επαρκούν.

Μια τέτοια απόφαση θα πρέπει να «περάσει» από την κρίση των θεσμών, που είθισται να μην ανταποκρίνονται θετικά σε ρυθμίσεις οφειλών, καθώς προβάλλουν πάντοτε την «κουλτούρα πληρωμών», ενώ κάθε φορά που δίνουν την τελική τους έγκριση ενσωματώνουν μια σειρά από κριτήρια για τον περιορισμό των δικαιούχων.

Διαδικασίες εξπρές για συντάξεις εμπιστοσύνης

Έρχονται και στη χώρα μας οι συντάξεις εμπιστοσύνης fast track… Ο λόγος για τις διαδικασίες εξπρές, που προτίθεται να υιοθετήσει το υπουργείο Εργασίας και ο ΕΦΚΑ, ώστε να απονέμονται ταχύτερα οι συντάξεις και να πάψει να υπάρχει το στοκ με τις δεκάδες χιλιάδες ληξιπρόθεσμες αιτήσεις.

Τις νέες αυτές ρυθμίσεις αρχικά είχε προαναγγείλει από το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών ο Κωστής Χατζηδάκης, ενώ ήδη η τροπολογία έχει κατατεθεί στη Βουλή και αναμένεται να ξεκινήσει η εφαρμογή της αμέσως μετά το Πάσχα.

Οι κυριότερες ρυθμίσεις της τροπολογίας είναι οι εξής:

1. Ο ΕΦΚΑ εκδίδει πράξη απονομής κύριας σύνταξης (ή απορρίπτει τη σχετική αίτηση, αν δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις απονομής της) εντός προθεσμίας τριών μηνών. Στο διάστημα αυτό, δηλαδή, οι υπηρεσίες του ΕΦΚΑ θα πρέπει να ελέγξουν το ασφαλιστικό ιστορικό τού αιτούντος και να αποφασίσουν εάν δικαιούται σύνταξη και πόση.

2. Μετά την πάροδο της προθεσμίας αυτής, οι πράξεις απονομής της σύνταξης εκδίδονται σύμφωνα με τα δεδομένα του ασφαλιστικού ιστορικού που είναι καταγεγραμμένα στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΑΤΛΑΣ» (ή άλλα πληροφοριακά συστήματα που διαθέτει ο ΕΦΚΑ) και των δηλώσεων και στοιχείων που έχουν υποβάλει οι ασφαλισμένοι μαζί με την αίτησή τους για συνταξιοδότηση για να τεκμηριώσουν ότι έχουν περισσότερο ασφαλιστικό χρόνο από αυτόν που αναγνωρίζεται στο ηλεκτρονικό σύστημα.

Τα στοιχεία που έχουν υποβληθεί δεν επαληθεύονται πριν από την έκδοση της πράξης απονομής σύνταξης, αλλά ελέγχονται εκ των υστέρων. Αυτή είναι η βασική φιλοσοφία της διαδικασίας ταχείας απονομής σύνταξης (fast track).

3. Ειδικά για τις αιτήσεις που έχουν υποβληθεί μέχρι τις 31 Μαρτίου 2022 – και είναι εκκρεμείς μέχρι τη θέση σε ισχύ της διάταξης – η πράξη απονομής σύνταξης εκδίδεται στη βάση των στοιχείων που είναι καταγεγραμμένα στα πληροφοριακά συστήματα του e-ΕΦΚΑ και των δηλώσεων των ασφαλισμένων για την αναγνώριση χρόνου σύνταξης επιπλέον αυτού που προκύπτει από τα προαναφερθέντα συστήματα.

Στην περίπτωση αυτή, οι δηλώσεις γίνονται δεκτές χωρίς να απαιτείται η προσκόμιση παραστατικών που τις τεκμηριώνουν. Γι’ αυτό και η διαδικασία εδώ θα είναι ακόμη ταχύτερη και θα στηρίζεται στην εμπιστοσύνη του κράτους προς τον ασφαλισμένο («συντάξεις εμπιστοσύνης»). Και εδώ ο έλεγχος των προσκομιζόμενων στοιχείων και δικαιολογητικών θα γίνεται εκ των υστέρων.

4. Καθιερώνεται προθεσμία τριών μηνών για την έκδοση επικουρικής σύνταξης, η οποία ξεκινά με την έκδοση της κύριας σύνταξης, καθώς και προθεσμία έξι μηνών για τη χορήγηση εφάπαξ, με αφετηρία την ημερομηνία υποβολής του σχετικού αιτήματος.

5. Διευκρινίζεται ότι οι προθεσμίες αυτές – περιλαμβανομένης και της τρίμηνης προθεσμίας για την έκδοση κύριας σύνταξης – δεν ισχύουν για διεθνείς συντάξεις, δηλαδή για συντάξεις που εκδίδονται με τη συνδρομή και τη συμμετοχή ασφαλιστικών φορέων άλλων κρατών.

6. Οι πράξεις απονομής συντάξεων που εκδόθηκαν με ταχείες διαδικασίες ελέγχονται εντός τριών ετών από την έκδοσή τους και σε κάθε περίπτωση έως την πάροδο πέντε ετών από την έκδοση. Αν προκύψει ότι το ασφαλιστικό ιστορικό που λήφθηκε υπόψη για την έκδοσή τους ήταν λανθασμένο, οι πράξεις μεταρρυθμίζονται ή ανακαλούνται κατά περίπτωση. Τα αποτελέσματα του ελέγχου δεν μπορούν να οδηγήσουν σε καταλογισμούς εις βάρος του συνταξιούχου που εκτείνονται χρονικά πέραν της τριετίας.

7. Αν από τον έλεγχο διαπιστωθεί ότι ο ασφαλιστικός χρόνος που ελήφθη υπόψη για την έκδοση της σύνταξης είναι μεγαλύτερος του πραγματικού χρόνου μέχρι δυο έτη, επιτρέπεται στον ασφαλισμένο να καλύψει τις αντίστοιχες ασφαλιστικές εισφορές εντός ενός έτους, είτε με καταβολή είτε με παρακράτηση από την καταβαλλόμενη σύνταξη είτε με συνδυασμό των δύο τρόπων.

8. Ειδικά οι δηλώσεις περί χρόνου ασφάλισης επιπλέον αυτού που προκύπτει από το Π.Σ. «ΑΤΛΑΣ» που ελήφθησαν υπόψη για να εκδοθούν πράξεις απονομής σύνταξης επί αιτημάτων που είχαν υποβληθεί έως τις 31 Μαρτίου 2022, χωρίς την προσκόμιση φυσικών παραστατικών που να τις θεμελιώνουν, ελέγχονται εντός προθεσμίας πέντε ετών που δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να υπερβεί τα δέκα χρόνια. Στην περίπτωση των «συντάξεων εμπιστοσύνης», ο έλεγχος είναι πιο αυστηρός και αντίστοιχος με την αυξημένη εμπιστοσύνη προς τον ασφαλισμένο.

9. Η αναζήτηση αχρεωστήτως καταβληθεισών παροχών, στον βαθμό που αυτές καταβλήθηκαν βάσει δηλώσεων του ασφαλισμένου για τις οποίες δεν υποβλήθηκε τεκμηρίωση (δεν συνοδεύονταν δηλαδή από δικαιολογητικά), ανατρέχει στην έκδοση της πράξης απονομής σύνταξης. Δεν υπάρχει δηλαδή ο χρονικός περιορισμός της τριετίας που ισχύει στις περιπτώσεις όπου η δήλωση του ασφαλισμένου για επιπλέον ασφαλιστικό χρόνο είχε τεκμηρίωση.

10. Διευκρινίζεται ότι οι περιορισμοί στον έλεγχο, το χρονικό σημείο αυτού και η αναζήτηση αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών δεν ισχύουν για τις περιπτώσεις κατά τις οποίες η συνταξιοδοτική απόφαση εκδόθηκε κατόπιν απατηλής συμπεριφοράς του ασφαλισμένου, αν δηλαδή αυτός υπέβαλε στοιχεία γνωρίζοντας ότι ήταν πλαστά ή αναληθή. Εννοείται ότι στις περιπτώσεις αυτές αναζητούνται και ποινικές ευθύνες, εάν υπάρχουν.

11. Προβλέπεται η σύνταξη ετήσιας απολογιστικής έκθεσης για τις περιπτώσεις ταχείας απονομής σύνταξης, στην οποία θα αποτυπώνεται το πλήθος και το αποτέλεσμα των ελέγχων και ο οικονομικός αντίκτυπος αυτών.