Ευρωπαϊκή Ένωση, Ναζισμός και Καρτέλ

 

Του Νίκου Μέντζα

WALTER HALLSTEIN 

Ένας από τους βασικούς αρχιτέκτονες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θεωρείται πατέρας του οικοδομήματος. Ήταν ένα από τα ιδρυτικά μέλη και ιθύνων νους της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (προπομπός της Ε.Ε.) το 1952 και πρώτος πρόεδρος της Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από το 1958 μέχρι το 1967. Γεννήθηκε το 1901 στην Γερμανία. Σπούδασε και έλαβε πτυχίο με ειδικότητα στο ιδιωτικό διεθνές δίκαιο και αργότερα, ως ακαδημαϊκός, ασχολήθηκε με το εμπορικό και εταιρικό δίκαιο.

Κατά τη ναζιστική περίοδο στη Γερμανία, διαδραμάτισε εξέχοντα ρόλο στο πρόγραμμα Gleichschaltung, το οποίο προωθούσε το ναζιστικό καθεστώς, και είχε σαν στόχο τον ολοκληρωτικό έλεγχο και τον συντονισμό κάθε πτυχής της κοινωνίας. Αρμοδιότητά του ήταν η δημιουργία ενός μοντέλου νομικών πλαισίων, τα οποία θα εφαρμόζονταν σε κάθε ευρωπαϊκή χώρα, όταν το Τρίτο Ράιχ θα επικρατούσε στην Ευρώπη. Να σημειωθεί ότι στους δημόσιους λόγους του, ο Hallstein μιλούσε για την “Μεγάλη Γερμανία”. Ακόμη, ο Hallstein διετέλεσε μέλος της Εθνικοσοσιαλιστικής Ένωσης Εκπαιδευτικών (Nationalsozialistische Lehrerbund, NSLB), που προσδοκούσε την πλήρη ναζιστικοποίηση της εκπαίδευσης. 

Για τον λόγο αυτό, στην Ένωση συμμετείχαν εκπαιδευτικοί που ήταν δοκιμασμένοι για τα πολιτικά τους φρονήματα. Συμμετείχε ακόμη στην Εθνικοσοσιαλιστική Γερμανική Ένωση Επαγγελματιών Νομικών (Nationalsozialistischer Rechtswahrerbund, NSRB), στον οργανισμό Εθνικοσοσιαλιστικής Λαϊκής Πρόνοιας (Nationalsozialistische Volkswohlfahrt, NSV), αλλά και στην Εθνικοσοσιαλιστική Γερμανική Ένωση Λεκτόρων (Nationalsozialistischer Deutscher Dozentenbund, NSDDB), στόχος της οποίας ήταν η αύξηση της επιρροής στα πανεπιστήμια και ο πολιτικός έλεγχος της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με αυστηρώς ρατσιστικά κριτήρια. “Να ξεριζώσουμε καθετί που δεν είναι γερμανικό από το χώρο των γραμμάτων”, ήταν το σύνθημα του συνδέσμου. Επίσης, ο Hallstein ήταν μέλος της Εθνικοσοσιαλιστικής Ένωσης για την Προστασία από Αεροπορική Επιδρομή (Nationalsozialistischer Luftschutzbund, RLB).

Το 1942, κλήθηκε να υπηρετήσει στο πυροβολικό της Wehrmacht με τον βαθμό του υπολοχαγού. Ύστερα από δυο χρόνια, πιάστηκε αιχμάλωτος από τους Αμερικάνους και μεταφέρθηκε σε στρατόπεδο αιχμαλώτων πολέμου στις Η.Π.Α. Εκεί, υπηρετώντας τα νέα του αφεντικά, άρχισε την εκπαίδευση των φυλακισμένων σύμφωνα με το Ομοσπονδιακό Σύνταγμα των Η.Π.Α. Η σχέση του με τις υπηρεσίες των Η.Π.Α. από εκείνο το σημείο και μετά θα είναι μόνιμη. Μετά τον πόλεμο, ο Hallstein γυρίζει στην Γερμανία, όπου αναλαμβάνει πρύτανης του Πανεπιστημίου της Φρανκφούρτης κι έπειτα πρόεδρος της Διάσκεψης των Πρυτάνεων της Δυτικής Γερμανίας, το προτεκτοράτο και προπύργιο των Η.Π.Α.

Τον Ιούνιο του 1950, ο καγκελάριος της Δυτικής Γερμανίας, Konrad Adenauer, κάλεσε τον Hallstein να ηγηθεί της γερμανικής αντιπροσωπείας στην συνδιάσκεψη που έγινε στο Παρίσι, σχετικά με την πρόταση του Υπουργού Εξωτερικών της Γαλλίας, Robert Schuman, για την δημιουργία μιας κοινότητα που θα ενοποιούσε τον έλεγχο της γερμανικής και της γαλλικής παραγωγής άνθρακα και χάλυβα. Ο Adenauer, μαζί με τα αφεντικά του από τις Η.Π.Α., είναι υπεύθυνος για την μεταπολεμική αποκατάσταση πολλών ναζί, σε κομβικά μάλιστα πόστα της διοίκησης.

Στις 18 Απριλίου του 1951, υπογράφεται από έξι χώρες η Συνθήκη των Παρισίων. Την δημιουργία της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (European Coal and Steel Community, ECSC) αποφάσισαν η Δυτική Γερμανία, η Γαλλία, το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο, η Ολλανδία και η Ιταλία. Στόχος του σχήματος, η δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας και η συνένωση των χωρών της Ευρώπης σε ολοκληρωτικές δομές. Μέσα στο έτος, ο Hallstein διορίζεται ανώτατο στέλεχος του Γραφείου Εξωτερικών Υποθέσεων της Δυτικής Γερμανίας. Από τη θέση αυτή καθοδηγούσε επί της ουσίας τη λήψη των αποφάσεων, παρόλο που δεν ανήκε σε κάποιο πολιτικό κόμμα…

Το 1950, πρέσβης της Γερμανίας αναλαμβάνει ο Carl Friedrich Ophuls, δεξί χέρι του Hallstein στις Βρυξέλλες, πρώην μέλος του Ναζιστικού Κόμματος και “πολιτικά αξιόπιστος” Ναζί, σύμφωνα με επίσημη επιστολή του κόμματος προς το Πανεπιστήμιο της Φρανκφούρτης, το 1941. Ο Ophuls ήταν ο κύριος εμπειρογνώμονας σε θέματα πατεντών στο επιτελείο της IG Farben στη Φρανκφούρτη. Το 1957 συνέταξε το καταστατικό για το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

Στις 3 Ιουνίου του 1955 πραγματοποιείται διάσκεψη στην Σικελία της Ιταλίας μεταξύ των Υπουργών Εξωτερικών των έξι κρατών που αποτελούσαν την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα: Ο Υπ. Εξωτερικών της Ιταλίας, Gaetano Martino, πρώην μέλος του Φασιστικού Κόμματος (Partito Nazionale Fascista, PNF) του δικτάτορα Benito Mussolini. Ο Υπ. Εξωτερικών της Γαλλίας, Antoine Pinay, μέλος του Εθνικού Συμβουλίου του καθεστώτος Vichy, που υπήρξε η μαριονέτα της ναζιστικής Γερμανίας στην Νότια Γαλλία. Ο Υπ. Εξωτερικών του Βελγίου, Paul-Henri Spaak, μετέπειτα Γενικό Γραμματέας του ΝΑΤΟ. Ο Υπ. Εξωτερικών του Λουξεμβούργου, Joseph Bech, συντηρητικός πολιτικός. Ο Υπ. Εξωτερικών της Ολλανδίας, Willem Beyen, ο οποίος διετέλεσε γραμματέας του διοικητικού συμβουλίου της Philips, επικεφαλής θυγατρικής της ολλανδικής κεντρικής τράπεζας Ανατολικών Ινδιών , αντιπρόεδρος, και από το 1937 πρόεδρος, της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών στη Βασιλεία και διευθυντής της Unilever. Και φυσικά, ο Υπ. Εξωτερικών της Δυτικής Γερμανίας, Walter Hallstein.

Η συνθήκη αυτή οδήγησε στην τελική απόφαση για την δημιουργία της οικονομικής ένωσης. Δυο χρόνια αργότερα, στις 25 Μαρτίου του 1957, υπογράφεται η Συνθήκη της Ρώμης, στην οποία αποφασίζεται η δημιουργία της ΕΟΚ. Η ΕΟΚ συγκροτείται την πρώτη μέρα του Ιανουαρίου του επόμενου έτους, με τον Hallstein στην προεδρεία, να οραματίζεται μια Ομοσπονδιακή Ευρώπη. Η συνθήκη αυτή, αλλά και οι συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ακολούθησαν, φέρουν την υπογραφή του εμπνευστή τους.

Ο Πρόεδρος της Γαλλίας, Charles de Gaulle, θυμόταν στα απομνημονεύματα του, αναφερόμενος στον συγκεντρωτικό και απολυταρχικό χαρακτήρα του τεχνοκράτη Hallstein:

"Ήταν σθεναρά προσκολλημένος στην διατριβή του υπερ-κράτους, και οδηγούσε επιδέξια όλες τις προσπάθειές του προς την κατεύθυνση να δώσει στην Κοινότητα το χαρακτήρα και την εικόνα του ενός. Είχε κάνει τις Βρυξέλλες, όπου διέμενε, ένα είδος πρωτεύουσας. Εκεί καθόταν με όλες τις δικλείδες της κυριαρχίας, κατευθύνοντας τους συναδέλφους του, την κατανομή των θέσεων εργασίας μεταξύ τους, ελέγχοντας αρκετές χιλιάδες διορισμένους υπαλλήλους, τους οποίους προωθούσε και αντάμειβε κατά την κρίση του, να δέχεται τα διαπιστευτήρια των ξένων πρεσβευτών, επιμένοντας σε πλήρεις κρατικές τιμές κατά τη διάρκεια των επίσημων επισκέψεων του, πρόθυμος, πράγματι, να προωθήσει την συνένωση των Έξι, την οποία πιστεύει ως προορισμό για την ικανοποίηση των φιλοδοξιών του."

Ο πρώτος πρόεδρος και αρχιτέκτονας του οικοδομήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης επισήμαινε:
"Κατ ‘αρχήν, δεν έχουμε καμία πολιτική αρμοδιότητα… γιατί δεν το προβλέπει η Συνθήκη της Ρώμης. Αλλά έχουμε την πολιτική ευθύνη, επειδή είμαστε μια πολιτική - όχι μια οικονομική - επιχείρηση. Η Κοινή Αγορά έχει ως στόχο της πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης".

Η Ναζιστική Γερμανία προετοίμαζε το έδαφος, μερικά χρόνια πριν τον πόλεμο, για την επικράτηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο του ολοκληρωτικού καθεστώτος που πρέσβευε, αλλά κυρίως των καρτέλ που το χρηματοδοτούσαν. Κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, καρτέλ που στήριζαν το κράτος των Ναζί, όπως η IG Farben, καρπώνονταν τον γεωφυσικό πλούτο και τις βιομηχανίες μετάλλου, χημικών, πετροχημικών και άλλων πλουτοπαραγωγικών πηγών των κατακτημένων χωρών.

ARNO SOELTER 

Στην Δρέσδη λειτουργούσε το “Κεντρικό Ινστιτούτο Ερευνών για την Εθνική Οικονομική Τάξη και την Οικονομία της Ευρύτερης Σφαίρας”, επικεφαλής του οποίου ήταν ο Arno Soelter, στο βιβλίο του “Το καρτέλ της Ευρύτερης Σφαίρας – Ένα εργαλείο για την τάξη στη βιομηχανική αγορά στη Νέα Ευρώπη”, οραματίζεται τη διαμόρφωση της Ευρώπης μετά την επικράτηση συγκεκριμένων καρτέλ. Με τη μελέτη αυτή, εξηγεί πώς οι βιομηχανίες, οι πλουτοπαραγωγικές πηγές και τα καρτέλ θα ελέγχονται από το Ράιχ κι έτσι θα λειτουργούν προς όφελός του: Ένα πανευρωπαϊκό τραστ. Επίσης, διαβεβαίωνε πως, στο μέλλον, τα γερμανικά θα ήταν η διεθνής γλώσσα όλων των επίσημων ευρωπαϊκών συμφωνιών και το ράιχσμαρκ θα αποτελούσε την βάση όλων των διακανονιστικών τιμών της Ευρώπης. Κάτι τέτοιο θυμίζει έντονα αυτό που συμβαίνει σήμερα στην ζώνη του Ευρώ. Η διατριβή του θα λειτουργούσε αργότερα ως προσχέδιο για την οικοδόμηση της Ευρωπαϊκή Ένωσης:

"Υπενθυμίζουμε την ιεραρχία οργάνωσης της αγοράς: Κράτος – Οικονομική Ομάδα – Καρτέλ, την οποία έχουμε καθιερώσει για την Ευρύτερη Σφαίρα. Σε αυτή την ιεραρχία παραβλέπουμε τις ευθύνες του κράτους στον τομέα της εμπορικής και οικονομικής πολιτικής, μέσα στην Ευρύτερη Σφαίρα. Αντ’ αυτού θέλουμε να εξετάσουμε λεπτομερώς το πρόβλημα της οργάνωσης της Ευρωπαϊκής αγοράς από τη σκοπιά του καρτέλ και, συνεπώς, να εξετάσουμε λεπτομερώς τα προβλήματα της οικονομικής πολιτικής του κράτους, τα οποία αναπόφευκτα προκύπτουν λόγω της ρυθμιστικής αρχής της αγοράς, ολόκληρης της περιοχής από το καρτέλ της Ευρύτερης Σφαίρας…

Ανώτερο του Γραφείου Καρτέλ θα είναι το Κεντρικό Γραφείο Καρτέλ, το οποίο σύμφωνα με τις αρμοδιότητες που του έχουν ανατεθεί, αντιστοιχεί με το παρόν τμήμα εποπτείας του Καρτέλ του Γερμανικού Βιομηχανικού Ομίλου (Reichsgruppe Industrie), καθώς επίσης και στο τμήμα καρτέλ ή στα ειδικά τμήματα του Γερμανικού Υπουργείου Οικονομικών Υποθέσεων. Το Κεντρικό Γραφείο Καρτέλ είναι η υψηλότερη ρυθμιστική αρχή. Επομένως είναι υπεύθυνο για τη λήψη των τελικών αποφάσεων για τα θέματα των περιοχών της ευθύνη εποπτείας του καρτέλ…

Από πρακτικής απόψεως, τα καθήκοντα θα πρέπει να κατανεμηθούν με τέτοιο τρόπο ώστε να αποφευχθεί η επικάλυψη των εργασιών. Θα ήταν σκόπιμο να ανατεθεί η πραγματική εποπτεία των γραφείων του καρτέλ στο Υπουργείο Οικονομικών Υποθέσεων, ενώ τα καθήκοντα του Κεντρικού Γραφείου Καρτέλ για τη βιομηχανία, θα ασχολούνται περισσότερο με θέματα που αφορούν τη θεμελιώδη οργάνωση της αγοράς, καθώς και νομικά και διακρατικά θέματα που αφορούν το καρτέλ…
Φυσικό επακόλουθο είναι πως η Γερμανική μέθοδος εποπτείας του καρτέλ θα εισαχθεί και στα μη Γερμανικά τμήματα, που βρίσκονται στην επιρροή της Ευρωπαϊκής Σφαίρας. Η έκταση και η φύση της οργάνωσης σε άλλες χώρες φυσικά θα διαφέρει, ανάλογα με τον βαθμό της εκβιομηχανοποίησης.”

Ο Soelter ήταν επηρεασμένος από τον Werner Daitz, ο οποίος υπήρξε δεξί χέρι του Hitler, βουλευτής του Ναζιστικού Κόμματος, υπεύθυνος για το οικονομικό πλάνο του Ράιχ, και εκείνος που εισήγαγε τους όρους “Ευρύτερη Σφαίρα” και “Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα”. Το 1962, ο Arno Soelter ήταν επιτελικό, ανώτατο στέλεχος των καρτέλ μέσα στη Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα - ΕΟΚ (Europäische Wirtschaftsgemeinschaft - EWG), συνεχίζοντας να προσφέρει τις υπηρεσίες του.

HERMANN ABS

Ένας ακόμη ηγετικός παράγοντας του οικονομικού πλάνου του Ράιχ υπήρξε ο Hermann Abs, ο οποίος διετέλεσε διευθυντής μιας από τις μεγαλύτερες τράπεζες, της Deutsche Bank, από το 1938 μέχρι το 1945. Από τα χέρια του πέρασαν πολλές οικονομικές συμβάσεις κατά την διάρκεια της ανοικοδόμησης και λειτουργίας του συγκροτήματος του Auswitch, καθώς και απαλλοτριώσεις περιουσιών στη Γερμανία και στις κατεχόμενες χώρες. 

Το 1953, κατά την διάρκεια της διάσκεψης που έγινε στο Λονδίνο για τα πολεμικά χρέη της Γερμανίας προς τις χώρες που υπέστησαν ισοπεδωτικές ζημιές, ο Abs ήταν επικεφαλής της γερμανικής αντιπροσωπείας. Στην διάσκεψη, αυτή κατάφερε να κλείσει το θέμα των γερμανικών αποζημιώσεων στις πληγείσες χώρες, με ελάχιστα ποσά οικονομικών επανορθώσεων. Η Ελλάδα ήταν η πλέον αδικημένη στο θέμα αυτό. Ο Abs διετέλεσε πρόεδρος της Deutsche Bank από το 1957 μέχρι το 1967, και είκοσι μεγάλων εταιριών.

Το ρόλο και την αμφίδρομη σχέση του τραπεζικού συστήματος με τους πολυεθνικούς κολοσσούς εξηγεί ο Νικολάι Μπουχάριν στο βιβλίο του “Ιμπεριαλισμός και παγκόσμια οικονομία”:

"Πίσω από όλα αυτά τα καρτέλ και τα τραστ, κατά κανόνα, βρίσκονται οι επιχειρήσεις που τα χρηματοδοτούν, δηλαδή πρωτίστως οι τράπεζες. Η διαδικασία της διεθνοποίησης της οποίας η πιο πρωτόγονη μορφή είναι η ανταλλαγή εμπορευμάτων και το ανώτατο στάδιο οργάνωσης είναι το διεθνές τραστ, έχει επίσης δημιουργήσει μια πολύ σημαντική διεθνοποίηση του τραπεζικού κεφαλαίου καθόσον το τελευταίο αυτό μετασχηματίζεται σε βιομηχανικό κεφάλαιο (με το να χρηματοδοτεί βιομηχανικές επιχειρήσεις), και στον βαθμό που σχηματίζει μια ειδική κατηγορία, το χρηματιστικό κεφάλαιο."


Δρόμος ανοιχτός

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου