Του Δημήτρη Μηλάκα

Η ελληνοτουρκική αντιπαράθεση είναι μόνο μια πτυχή –η σημαντικότερη σε ό,τι μας αφορά– του παιχνιδιού στη σκακιέρα της ανατολικής Μεσογείου. Ο έλεγχος των κοιτασμάτων και των διαδρομών που θα ακολουθήσουν προς την ευρωπαϊκή αγορά είναι το έπαθλο αυτού του παιχνιδιού. Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να ρίξουμε μια ματιά στη σκακιέρα...

Έχει ενδιαφέρον το ότι αυτήν την περίοδο, αξιοποιώντας την ελληνοτουρκική κρίση, την πρωτοβουλία των κινήσεων διεκδικεί το Βερολίνο. Η Μέρκελ εμφανίστηκε να «στρώνει» το τραπέζι ενός ελληνοτουρκικού διαλόγου, όπως αποκαλύφθηκε μετά τη «μυστική τριμερή» των διπλωματικών εκπροσώπων των ηγετών Ελλάδας - Τουρκίας - Γερμανίας στο Βερολίνο.

Η Μέρκελ ήταν αυτή που εμφανίστηκε να μεσολαβεί με τηλεφωνήματα σε Ερντογάν και Μητσοτάκη προκειμένου ο μεν Ερντογάν να μην βγάλει (στην πρώτη φάση) για έρευνες το «Oruc Reis» και να μαζέψει στον ναύσταθμο τον τουρκικό στόλο, ο δε Μητσοτάκης να «κοινοποιήσει» την ελληνική διάθεση για συνομιλίες.

Υπονόμευση της Μέρκελ

Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, λίγο πριν από την ανακοίνωση των ελληνοτουρκικών συνομιλιών η Ελλάδα προχώρησε στην υπογραφή της ελληνοαιγυπτιακής συμφωνίας για την ΑΟΖ. Κοιτάζοντας μέσα από ένα άλλο πρίσμα αυτή την κίνηση, βλέπουμε την υπονόμευση μιας γερμανικής προσπάθειας να παίξει έναν ρόλο ελέγχου των εξελίξεων, τον οποίο παραδοσιακά και επί δεκαετίες παίζουν οι Αμερικανοί.

Υπ’ αυτήν την έννοια, τα όσα λέγονται στους διαδρόμους του ΥΠΕΞ περί των Αμερικανών οι οποίοι πήραν τον Δένδια από το χέρι και τον οδήγησαν στο Κάιρο για να υπογράψει τη συμφωνία άρον - άρον, αφήνοντας «τρύπα» την επήρεια του Καστελλόριζου, δίνουν μια εξήγηση στην, κατά τα φαινόμενα, αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά της ελληνικής κυβέρνησης, που από τη μία υπόσχεται στη Μέρκελ αποφυγή μονομερών κινήσεων και ανακοίνωση ελληνοτουρκικού διαλόγου και από την άλλη, ως πιόνι των Αμερικανών, τινάζει το γερμανικό σχέδιο στον αέρα.

Η δυσκολία της ελληνικής κυβέρνησης όμως είναι ότι δεν έχει να δώσει λογαριασμό μόνο στους Αμερικανούς. Το Βερολίνο, όπως γνωρίζουμε, κρατάει στα χέρια του τα «κλειδιά» της ελληνικής οικονομίας, καθώς, παρά τα όσα υποστηρίζουν σημερινή και προηγούμενη κυβέρνηση, οι δεσμεύσεις των μνημονίων δεν έχουν τελειώσει...

Ο Ταγίπ Ερντογάν, μετά την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία για την ΑΟΖ, επανέφερε την πίεση - απειλή στην ελληνική κυβέρνηση βγάζοντας για έρευνες το «Oruc Reis» με τη συνοδεία μοίρας του τουρκικού στόλου.

Η ελληνική κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να μην στείλει τον στόλο, καθώς η περιοχή που η Τουρκία έχει οικοπεδοποιήσει (από το 2012) και ερευνά βρίσκεται σ’ αυτό που θα ήταν ελληνική ΑΟΖ αν είχε ανακηρυχθεί λαμβάνοντας υπόψη και τα δικαιώματα του Καστελλόριζου, τα οποία, να το επαναλάβουμε, η ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία αφήνει προς το παρόν (ουδέν μονιμότερο του προσωρινού) απέξω...

Μακρόν και Τραμπ

Η κλιμάκωση της ελληνοτουρκικής αντιπαράθεσης προκάλεσε διάφορες ενδιαφέρουσες κινήσεις, οι οποίες μας βοηθούν ίσως να δούμε ότι πολλοί είναι αυτοί που δεν βλέπουν με καλό μάτι το παιχνίδι του Βερολίνου.

Είχαμε καταρχάς μια συνομιλία για την κατάσταση που επικρατεί στην ανατολική Μεσόγειο, καθώς και στη Λιβύη και τον Λίβανο, μεταξύ Εμανουέλ Μακρόν και Ντόναλντ Τραμπ. Όπως ανέφερε ο Μακρόν μέσω Twitter, το ενδιαφέρον των δύο χωρών για την ειρήνη και την ασφάλεια στην ανατολική Μεσόγειο είναι κοινό.

«Μίλησα με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ σχετικά με την κατάσταση στην ανατολική Μεσόγειο, τη Λιβύη και τον Λίβανο. Οι απόψεις μας συγκλίνουν. Το ενδιαφέρον μας για την ειρήνη και την ασφάλεια εκεί είναι κοινό. Θα το κάνουμε να γίνει σεβαστό». Έκτοτε η Γαλλία ενισχύει τη στρατιωτική της παρουσία στην περιοχή, ενώ οι Αμερικανοί έστειλαν στην Κρήτη μια πλωτή βάση ειδικών δυνάμεων...

Είναι, έχουμε την εντύπωση, προφανές και αυτονόητο πως ούτε η Γαλλία ούτε οι ΗΠΑ ασπάστηκαν ξαφνικά τις ελληνικές θέσεις στην ελληνοτουρκική αντιπαράθεση.

● Οι Αμερικανοί, έχοντας χάσει επαφή με τον Ερντογάν, βλέπουν τη Γερμανία να επιχειρεί να παίξει σε μια περιοχή που θεωρούν δική τους.

● Οι Γάλλοι έχουν συμφέροντα στη Λιβύη που τίθενται σε κίνδυνο από την τουρκική παρουσία.

Προφανές είναι επίσης ότι η Ελλάδα αποτελεί ένα καλό πιόνι, όσο μπορούν να το κινούν αυτοί (Αμερική - Γαλλία) και όχι η Γερμανία στη σκακιέρα.

Ελλάδα ζαλισμένη

Αξίζει επίσης μια προσοχή στα όσα ακούγονται αυτές τις μέρες ως τουρκική ιδέα περί ενός διαλόγου των χωρών της ανατολικής Μεσογείου προκειμένου να γίνει η διανομή των ενεργειακών της πόρων. Ιδιαίτερη σημασία έχει το ότι αυτήν την ιδέα ο Ερντογάν τη διατύπωσε (όπως μετέφεραν οι τουρκικές φιλοκυβερνητικές εφημερίδες) στην τελευταία του τηλεφωνική επικοινωνία με τη Μέρκελ.

Πρόκειται για μια κίνηση που επιχειρεί να κρατήσει μέσα στο παιχνίδι τη Γερμανία και να βγάλει από το τραπέζι Αμερικανούς και Γάλλους... Κάτι τέτοιο, προφανώς, δεν μπορεί να συμβεί, ωστόσο η δημοσιοποίηση μιας τέτοιας πρότασης βοηθά να γίνουν σαφέστερα τα πράγματα –και οι αντίπαλοι– σ’ αυτό το παιχνίδι.

Τι κάνει η ελληνική κυβέρνηση στο παιχνίδι αυτό;

● Από τη μια υποχρεώνεται από τους Αμερικανούς (με την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία για την ΑΟΖ) να αφήσει προς μελλοντική διαπραγμάτευση τα δικαιώματα του Καστελλόριζου.

● Από την άλλη σύρεται, υπό την πίεση της Τουρκίας και της Γερμανίας, σε έναν διάλογο ο οποίος θα αφορά θέματα κυριαρχίας.

Σε κάθε περίπτωση, η θέση στην οποία έχουν φέρει τη χώρα οι επιλογές των κυβερνήσεών της τις τελευταίες δεκαετίες την έχουν τοποθετήσει πάνω στο αμόνι. Και το σφυρί είναι έτοιμο να χτυπήσει...

Πηγή: ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ