Του Παναγιώτη Σωτήρη

Τα όσα θλιβερά καταγράφηκαν σε σχέση με το συνέδριο της ΓΣΕΕ αποδεικνύουν την οριστική κρίση μιας εκδοχής «συνδικαλισμού» και την ανάγκη να ανασυγκροτηθεί ένα πραγματικό εργατικό κίνημα. Δηλαδή, από τους ίδιους τους εργαζόμενους για τα δικαιώματά τους

Τα συνέδρια της ΓΣΕΕ υποτίθεται ότι είναι οι κορυφαίες στιγμές του συνδικαλιστικού κινήματος για τον ιδιωτικό τομέα. Κι όχι ότι δεν υπήρχαν θέματα να συζητήσει η «κορυφαία» συνδικαλιστική οργάνωση! Μήπως δεν είναι ανοιχτό το ερώτημα πώς μπορούν να οργανωθούν αποτελεσματικές κινητοποιήσεις απέναντι σε μια κυβέρνηση που δεν έχει επαναφέρει το καθεστώς των συλλογικών συμβάσεων, παρότι το υπόσχεται, και απέναντι σε μια εργοδοσία που καλόμαθε σε μεροκάματα πείνας και στην εκμετάλλευση της ανεργίας που παραμένει σε πολύ υψηλά επίπεδα;

Δεν θα έπρεπε οι συνδικαλιστικοί «ταγοί» να συζητήσουν για το πώς θα προσελκύσουν στα συνδικάτα τους εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα που, πέραν της ρύθμισης του κατώτατου μισθού, είναι ανυπεράσπιστοι απέναντι στην κυνική δήλωση του κάθε εργοδότη «ξέρεις πόσοι περιμένουν να πάρουν τη θέση σου;»

Για το πώς θα σταματήσει η επέλαση της ελαστικής εργασίας και της μερικής απασχόλησης; Για το πώς θα επανέλθουν αυτονόητα δικαιώματα όπως να πληρώνεται η υπερεργασία ή να αμείβεται η εργασία ανάλογα με το βαθμό ειδίκευσης, δυσκολίας ή επικινδυνότητας που έχει;

Προφανώς, τίποτε από τα παραπάνω δεν έγινε! Αντ’ αυτού είχαμε μια αντιπαράθεση ανάμεσα στην πλειοψηφία της ΓΣΕΕ και το ΠΑΜΕ. Σπεύδω να πω ότι δεν παίρνω θέση Ποντίου Πιλάτου σε αυτή την αντιπαράθεση.

Για όποιον γνωρίζει τα καθέκαστα του συνδικαλιστικού κινήματος, οι περισσότερες καταγγελίες του ΠΑΜΕ στέκουν. Όντως η πλειοψηφία της ΓΣΕΕ θέλει να νομιμοποιήσει συνδικάτα όπου οι εργοδότες καθοδηγούν τα αποτελέσματα των αρχαιρεσιών και υπάρχει σοβαρό πρόβλημα με συνδικαλιστές που είναι ταυτόχρονα και εργοδότες. Και μόνο το γεγονός ότι η ΓΣΕΕ εκπροσωπεί λιγότερο από το 15% των ενεργών εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα και πως υπάρχουν σωματεία-φαντάσματα που έχουν μόνη «αξία χρήσης» την κάλπη, είναι αρκετό για να φανεί ότι ο στόχος της πλειοψηφίας της ΓΣΕΕ είναι να αναπαράγει τις θέσεις της και τα προνόμιά της, με κάθε κόστος. Από την άλλη, όμως, ούτε η λογική ενός κομματικού συνδικαλισμού λύνει τα προβλήματα.

Βαθιά κρίση

Στην πραγματικότητα όλα αυτά αντανακλούν τη βαθιά κρίση μιας εκδοχής συνδικαλισμού σε όλες τις παραλλαγές του. Ενός συνδικαλισμού που είδε τα συνδικάτα ως πεδία υλοποίησης κομματικών ή/και κυβερνητικών σχεδιασμών, που είδε τους παραταξιακούς συσχετισμούς ως πιο σημαντικούς από τους πραγματικούς συσχετισμούς στους χώρους δουλειάς, που προστάτευσε περισσότερο τα συμφέροντα κομματικών – παραταξιακών γραφειοκρατιών παρά των ίδιων των εργαζομένων.

Ο συνδικαλισμός αυτός όσο μπορούσε να στηρίζεται πάνω στο θεσμικό πλαίσιο του Ν. 1876/90 και να διαπραγματεύεται (στις χειρότερες εκδοχές κάτω από το τραπέζι…) συλλογικές συμβάσεις εργασίας, μπορούσε να εξασφαλίζει κάποιες κατακτήσεις και ένα περιορισμένο πλαίσιο «κανονικότητας» ως προς την εργασιακή συνθήκη. Η ακύρωση στην πράξη αυτού του πλαισίου με τους μνημονιακούς νόμους, αναίρεσε και αυτή τη δυνατότητα.

Και εάν στον δημόσιο τομέα διατηρήθηκε, ακόμη και μέσα στην περίοδο των μνημονίων, κάποια δυνατότητα συλλογικής δράσης, ενίοτε και με αποτελέσματα, στον ιδιωτικό τομέα μια ούτως ή άλλως δύσκολη συνθήκη έγινε απλώς καταστροφική (για την πλευρά της εργασίας).